W jednym ze swoich esejów z „London Review of Books” Judith Butler pytała: „Co mamy zrobić z Żydami, którzy nie identyfikują się z Izraelem, a przynajmniej z izraelskim państwem?”. Książka Na rozdrożu: żydowskość i krytyka syjonizmu jest próbą odpowiedzi na to pytanie. Zarówno poszukiwaniem pozycji, z których Żydzi mogą krytykować politykę swojego państwa wobec Palestyny, jak i osobistym świadectwem autorki wypisania się z poparcia dla poczynań Izraela. Równocześnie jest też czymś więcej. Zapisem uważnej lektury Emmanuela Levinasa, Waltera Benjamina i Hannah Arendt, angażującą dyskusją z Edwardem Saidem i Primo Levim, a także prezentacją, tego jak filozofia pozwala zrozumieć teraźniejszość i wyobrazić sobie przyszłość konfliktu izraelsko-palestyńskiego.

Księga Rut, to tylko 1296 hebrajskich słów o starotestamentowych emigrantach, o ich ucieczce i wstydliwym powrocie, o zdradzie i wierności, o głodzie i chlebie, o śmierci i życiu. Można ją przeczytać w 15 minut, doskonale zapamiętując opisaną historię, ale wówczas zdziwi jedynie nader skromna w Księdze obecność Boga. Bogactwo Księgi Rut tę Bożą obecność ujawnią i pomogą zrozumieć to, co jeszcze w tej Księdze zakryte. Ich autor, znany w archidiecezji warmińskiej z krótkich homilii z zaskakującą puentą, w podobny sposób medytuje nad tą Księgą, a silne oparcie w midraszach dawnych Mędrców Izraela oraz biblijnej literaturze, chroni przed lekkomyślnością w interpretacji. W niniejszych medytacjach, do liczącej sobie XXV wieków Księgi Rut, Pismo przemawia z nową mocą. Mówi bowiem o Bogu żywym, obecnym i troskliwym. Bo jak kiedyś Moabitkę, tak i Ciebie również pod swoje skrzydła wziął Bóg. I nawet jak niekiedy zakrywa ci nimi oczy - nie wyskubuj piór, bo złudny blask tego świata uczyni cię ślepcem.

„Saul u wróżki z Endor” to pionierskie opracowanie, w którym Dawid Mielnik powraca do epizodu ze Starego Testamentu przedstawiającego pierwszego izraelskiego monarchę biorącego udział w seansie spirytystycznym, mającym na celu przywołanie ducha zmarłego proroka Samuela (1Sm 28,3-25). Autor traktuje ów biblijny tekst w sposób całościowy, interpretując go pod kątem analizy językowej, egzegetycznej i teologicznej. Jego książka – ogniskująca się wokół kwestii starożytnej nekromancji – stanowi nie tylko wyczerpującą pracę w ramach szeroko rozumianej biblistyki. Jest ona także wciągającą lekturą dla wszystkich chcących lepiej poznać kulturowy i religijny kontekst rytuałów, w których żywi usiłują nawiązać kontakt z zaświatami.

Historia Żydów to fascynująca podróż przez dzieje narodu, począwszy od wydarzeń biblijnych, aż po czasy współczesne. Książka składa się z dwóch części: Dzieje narodu żydowskiego i Dzieje Żydów polskich. W przystępny sposób przybliża historię, kulturę i religię żydowską, ze szczególnym uwzględnieniem prawie tysiącletnich losów narodu żydowskiego na ziemiach polskich. Pozycja liczy ok. 400 stron, jest bogato ilustrowana, zawiera wiele pomocnych haseł, kalendarium oraz mapy. Autorami Historii Żydów są wybitni polscy historycy oraz dziennikarze tygodnika POLITYKA. Do książki dołączono film dokumentalny pt. Mój najszczęśliwszy dzień o Marianie Turskim - dziennikarzu, historyku, ocalałym z Zagłady uczestniku marszu śmierci, jednym z inicjatorów budowy Muzeum Historii Żydów Polskich.

"Ta książka zwraca się wprost do ludzkiej duszy. Przedstawia inną, wyższą, niewidzialną dla nas rzeczywistość, którą kabaliści opisywali przez wieki. Ukazuje miejsce człowieka w wiecznym, ustanowionym przez Boga porządku. Adin Steinsaltz, urodzony w 1937 roku w Jerozolimie, uchodzi za najwybitniejszego współczesnego znawcę Talmudu oraz żydowskiej mistyki. Od lat dumnie nosi historyczny tytuł duchowego rabina Rosji, mentora rosyjskich Żydów. ""Róża o trzynastu płatkach"" pisana po hebrajsku, a w wersji angielskiej uporządkowana i rozbudowana, jest najpiękniejszym współczesnym studium duchowości żydowskiej i zarazem medytacją nad nią. Znajdują się tu rozważania o aniołach, światach wyższych i niższych, działaniu dobra i zła, o modlitwie, o poszukiwaniu siebie, o szabacie, sefirach i o prawie. Jest to niezwykły, natchniony traktat wart poetyckiego przekładu. Napisał go oddany życiu religijnemu mędrzec, który swoimi dziełami potwierdza bliskie sobie prawdy. Paweł Śpiewak

Botticini i Eckstein napisali niezwykle interesującą książkę, w której postawili nową hipotezę dotyczącą struktury zawodowej Żydów. Autorzy dostarczają poważnych argumentów dla uzasadnienia swojej hipotezy, która koncentruje się wokół wprowadzonego prawie dwa tysiące lat temu wymogu powszechnej umiejętności czytania i pisania wśród żydowskich mężczyzn. Tę fascynującą i przekonującą lekturę, w której historia łączy się z ekonomią, warto polecić wszystkim, nie wyłączając tych nielicznych nieszczęśników, którzy nie lubią ani historii, ani ekonomii. Stanley Fischer, prezes Banku Izraela Garstka wybranych to arcydzieło: ambitna, kompetentna i inspirująca reinterpretacja żydowskiej historii społecznej i gospodarczej. Avner Greif, Uniwersytet Stanforda W tym odkrywczym studium z dziedziny historii gospodarczej autorzy demonstrują, jak umiejętność czytania i pisania w połączeniu z prawem zobowiązań zapewniły Żydom przewagę konkurencyjną w społeczeństwach zurbanizowanych. Niewątpliwie kontrowersyjna, książka ta podejmuje jedno z najważniejszych pytań dotyczących żydowskiej historii, ukazując je w nowym, intrygującym świetle. David Biale, Uniwersytet Kalifornijski W 70 r. n.e. Żydzi byli ludem rolniczym i niepiśmiennym, zamieszkującym głównie Ziemię Izraela i Mezopotamię. Do roku 1492 stali się niewielką grupą piśmiennych mieszkańców miast trudniących się rzemiosłem, handlem, działalnością kredytową i medycyną, rozproszonych w tysiącach miejsc Starego Świata, od Sewilli po Mangalore. Co było powodem tej radykalnej zmiany? Książka wskazuje nową odpowiedź na to pytanie, poddając analizie ekonomicznej główne fakty piętnastu formacyjnych stuleci żydowskiej historii. Maristella Botticini i Zvi Eckstein wykazują, wbrew wcześniejszym interpretacjom, że motorem owej transformacji nie były prześladowania Żydów ani krzywdzące ich ograniczenia prawne, lecz zmiany zachodzące w samym judaizmie po roku 70 n.e. - w szczególności pojawienie się nowej normy, która wymagała, by każdy żydowski mężczyzna czytał i studiował Torę oraz posyłał swoich synów na naukę. W ciągu następnych sześciu wieków Żydzi, którzy uznali normy judaizmu za zbyt wymagające, zmieniali religię, przez co żydowski świat się kurczył. Później zaś, gdy wskutek urbanizacji i rozwoju handlu w nowo powstałych kalifatach muzułmańskich wzrosło zapotrzebowanie na pracowników w zawodach, w których przydawała się umiejętność czytania i pisania, Żydzi okazali się ludźmi piśmiennymi wśród niemal powszechnego analfabetyzmu. Od tego czasu prawie wszyscy Żydzi znajdowali zatrudnienie w handlu i rzemiośle, a wielu z nich zaczęło się przemieszczać w poszukiwaniu dobrych okazji do interesu, czego rezultatem było powstanie światowej diaspory. Książka proponuje nową, przekonującą interpretację jednej z najważniejszych transformacji, jaka dokonała się w żydowskiej historii, jak również dostarcza świeżych inspiracji dla rozwijającej się debaty o społecznym i ekonomicznym oddziaływaniu religii. Maristella Botticini jest profesorem ekonomii, dyrektorem i członkiem Innocenzo Gasparini Institute for Economic Research (IGIER) na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie. Zvi Eckstein jest kierownikiem Katedry Ekonomiki Pracy Mário Henrique'a Simonsena na Uniwersytecie Tel Awiwu oraz profesorem i dziekanem Szkoły Ekonomicznej w Interdyscyplinarnym Centrum Herzliya.

Zbiór esejów Gershoma Scholema przedstawia tego najwybitniejszego dwudziestowiecznego znawcę żydowskiego mistycyzmu od mało znanej w Polsce strony, ukazuje go bowiem jako świadka i wnikliwego komentatora społecznych i intelektualnych przemian, jakie dokonywały się w świecie niemieckich Żydów na początku XX wieku. Tom obejmuje pasjonujące rozważania Scholema o dziejach relacji żydowsko-niemieckich, analizy myśli najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiego żydostwa jego czasów (Martina Bubera, Franza Rosenzweiga i Waltera Benjamina), fascynującą, korespondencyjną dyskusję z Benjaminem poświęconą znaczeniu dzieła Franza Kafki, znakomity tekst o hebrajskim nobliście S,Y, Agnonie, a także oryginalne refleksje Scholema o kabale i teologii żydowskiej. Całość dopełnia obszerny wywiad z Scholemem, w którym uczony snuje opowieść o swoim życiu, tłumacząc przy tym, dlaczego został syjonistą i dlaczego zainteresował się kabałą.

W jakiejś postaci ziściła się zatem protoromantyczna wizja Herdera: oto Żydzi wywłaszczeni z bogactwa własnej tradycji, przechowujący ją w szafach z pamiątkami, stwarzają siebie od nowa, bez względu na to, co sądzi na ten temat otaczający ich świat, czy sprzyja im, czy nie. Są w pełni zasymilowani, są normalni. Mają państwo, którego chcą bronić. Koncepcja suwerenności państwa izraelskiego polega na zdolności do obrony własnego terytorium, włącznie z prawem wypowiadania wojny. Jeśli więc słychać nasilające się głosy sprzeciwu wobec „agresywnej polityki Izraela”, należy wiązać je z nierozsądnym, lewicowym pacyfizmem, jak też z kryzysem idei państwa narodowego na kontynencie europejskim. Dawniej, gdy Żydzi nie mieli swego państwa, byli z tego powodu znienawidzeni przez obcy im świat. Dziś odczuwają ten sam rodzaj nienawiści właśnie dlatego, że udało im się z sukcesem takie państwo stworzyć. Circulus vitiosus. Myliłby się jednak ten, kto ograniczałby syjonizm wyłącznie do ideowego zaplecza państwa stanu wyjątkowego. Syjonizm pozostawił po sobie piękną ideę kibucu, w którą umiał tchnąć życie. Inną jego trwałą zdobyczą jest Uniwersytet Hebrajski, stanowiący kulturalną oazę w państwie znajdującym się w połowie drogi między Jerozolimą a Lacedemonem. O tym wszystkim w pasjonujący sposób pisze w swoich Pismach żydowskich Hannah Arendt.

Poznaj mądrość kobiet zawartą w Torze Komentarze tak istotne w poznawaniu Tory są znakomitym uzupełnieniem wiedzy zarówno dla Żydów, jak i wyznawców innych religii. Dzięki nim teksty biblijne żyją i pozwalają na nowo odkryć przesłanie i naukę zawarta w poszczególnych fragmentach tych wyjątkowych ksiąg. Autorka, Bella Szwarcman-Czarnota, postanowiła spojrzeć na Pięcioksiąg oczami kobiety. Nie jest to jednak publikacja wyłącznie dla pań! Przybliża Biblię hebrajską tym, którzy nieczęsto z nią obcują. Czytanie Tory według sugestii autorki komentarzy jest niekończącym się procesem. Warto studiować tę Księgę co tydzień, by zachwycić się jej głęboką mądrością i odnaleźć jej aktualność w świecie współczesnym. Jak powiedział Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski: „mądrość i wiedza kobiet jest nam potrzebna, musimy uczynić wszystko, by się od nich uczyć”.

Śledząc w Torze życie każdego z Praojców widzimy, że mieli oni poczucie, iż Boski plan w ich życiu może zrealizować się tylko w oparciu o więź z małżonką, którą Bóg im przeznaczył. Gdyby pierwszy Żyd – Abraham, nie kochał Sary, rozwiódłby się z nią po dziesięciu latach bezskutecznego oczekiwania potomstwa; gdyby Izaak nie kochał Rywki, nie wstawiałby się za nią w modlitwie; wreszcie gdyby Jakub nie pokochał Racheli, nie zgodziłby się pracować wiele lat u Labana, by ten oddał mu ją za żonę. Wiele przykazań judaizmu, jak np. przestrzeganie Szabatu, koszerność, czystość rodziny czy wychowywanie dzieci, przeznaczonych jest do spełniania przede wszystkim w domu, w rodzinie – zaś fundamentem rodziny jest związek małżeński. Dlatego nie jest dobrze, aby Żyd był sam. Oby wolą Świętego Błogosławionego było, aby ten ślubny modlitewnik coraz częściej służył Żydom w Polsce, a w żydowskich domach rozbrzmiewał „głos wesela i głos radości, głos oblubieńca i głos oblubienicy”.

Kim była młoda dziewczyna, której Bóg powierzył najważniejszą w dziejach świata misję? Dlaczego właśnie Ona została nie tylko Matką Zbawiciela, ale również Matką wszystkich wierzących? Jak wyglądało codzienne życie Świętej Rodziny w Nazarecie? Pawłowi F. Nowakowskiemu udaje się prześledzić losy Maryi – Jej dzieciństwo oraz dorosłe życie na ziemi, a także kult, który rozpoczął się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa i trwa do dziś. Autor odkrywa przed czytelnikiem historyczne fakty i nieznane wydarzenia, opierając się na wiarygodnych źródłach. Ukazuje, jak Maryję postrzegają różne kultury, religie i narodowości. „Biografia Matki Bożej” to opowieść o życiu niezwykłej kobiety, która doświadczyła radości Zwiastowania, bólu śmierci własnego Dziecka, a w końcu chwały Wniebowzięcia. To historia najlepszej Nauczycielki wiary, która na każdym kroku mówiła Bogu „tak”.

Miszna, główne dzieło Tory ustnej (Tora szebaealpe, w przekazach ustnych od III w. p.n.e.), stanowiąca razem z Gemarą główne części Talmudu, ostatecznie spisana po hebrajsku na przełomie II i III wieku n.e., jest podstawowym komentarzem i wyjaśnieniem Biblii hebrajskiej. Obejmuje sześć działów zwanych porządkami, które dzielą się na traktaty (łącznie sześćdziesiąt trzy), a te z kolei na rozdziały i lekcje zwane także misznami. Nakładem Wydawnictwa DiG ukazało się w ubiegłym roku pod redakcją naukową Romana Marcinkowskiego opracowanie pierwszego porządku Miszny, zatytułowane Miszna: Zeraim (Nasiona), Warszawa 2013, ss. 327. Książka stanowi pierwsze polskie opracowanie naukowe zawierające pierwszy polski przekład z języka hebrajskiego pierwszego działu Miszny Zeraim, postrzegającego przez pryzmat Tory zagadnienia związane z uprawą roli, płodami ziemi, korzystaniem z nich i dzieleniem się z biednymi. Celem obecnej publikacji jest pierwsze polskie opracowanie naukowe obejmujące także pierwszy polski przekład z oryginału na język polski drugiego działu Miszny Moed omawiającego sprawy związane z zaniechaniem pracy, odpoczynkiem i świętowaniem, co odnosi się przede wszystkim do szabatu, czyli dnia odpoczynku obchodzonego co tydzień oraz do świąt i postów postrzeganych w kalendarzu rocznym.

Niniejsza publikacja zapoczątkowuje pierwsze polskie opracowanie naukowe Miszny, głównego dzieła Tory ustnej (Tora szebaealpe). Miszna (w przekazach ustnych od III w. p.n.e.), stanowiąca razem z Gemarą główne części Talmudu, ostatecznie spisana po hebrajsku na przełomie II i III wieku n.e., jest podstawowym komentarzem i wyjaśnieniem Biblii hebrajskiej. Obejmuje sześć działów zwanych porządkami, które dzielą się na traktaty (łącznie sześćdziesiąt trzy), a te z kolei na rozdziały i lekcje zwane także misznami. Misznę wraz z przekładem opracowano w wielu językach, w niektórych doczekała się nawet kilku wersji. Niestety, nie ma do tej pory żadnego wydania Miszny po polsku. Książka oprócz naukowego opracowania zawiera zarazem pierwszy polski przekład z języka hebrajskiego pierwszego działu Miszny Zeraim (Nasiona), postrzegającego przez pryzmat Tory sprawy związane z uprawą roli, płodami ziemi, korzystaniem z nich i dzieleniem się z biednymi.

To książka, która odpowiada na pytanie: "jak można przyciągnąć wszystkie te rzeczy, których w tej chwili nie mamy, a które uczynią nas szczęśliwymi, gdy tylko je zdobędziemy. To książka, która odkryje sposób na szczęście twoje, przyjaciół, rodziny… Kiedy Kod Mojżesza został po raz pierwszy ujawniony Izraelitom, dokonały się największe cuda w historii świata. Krótko potem najwięksi przywódcy orzekli, że jego wewnętrzna moc jest po prostu zbyt wielka i potencjalnie niebezpieczna, by mógł się nią posługiwać ktoś inny niż tylko ludzie ze ścisłego kręgu wtajemniczonych. Już czas, byśmy wszyscy mogli doprowadzić stosowanie Kodu do perfekcji - nie tylko po to, by wzbogacić własne życie, ale stworzyć świat oparty na zasadach współczucia i pokoju. Jeśli będziemy uparcie posługiwać się tym narzędziem jedynie dla własnej korzyści, to grozi nam zagłada. Masz okazję otrzymać najpotężniejsze w dziejach narzędzie kształtowania swej własnej rzeczywistości. Nie jest to bajka spod znaku New Age; to prawdziwe i jak najbardziej realne. Potrzebujemy oświeconych dusz, by w końcu powołać do istnienia świat z naszych marzeń. Właśnie tobie przypada do odegrania zasadnicza i indywidualna rola, i dlatego właśnie ta książka cię odnalazła. Chwilowo jednak odpręż się i raduj... wyruszasz w podróż, która zmieni twoje życie! Do książki dołączona jest płyta DVD z filmem "Sekret Kodu Mojżesza".

Od czasów Oświecenia religia żydowska coraz częściej była przedstawiana od jej najbardziej racjonalnej strony - jako etyczny monoteizm, którego obrzędy i pisma niosą przesłanie moralne. W tym nowoczesnym ujęciu judaizmu zagubiło się gdzieś całe bogactwo i barwność jego kultury oplecionej legendami, folklorem i przesądami. Encyklopedia tradycji i legend żydowskich roztacza przed nami panoramę tego żywego świata wiary ukrytego u podłoża judaizmu. Bogato ilustrowana, stanowi kompendium wiedzy o liczącej trzy i pół tysiąca lat historii judaizmu. Przedstawia najważniejsze wydarzenia z historii żydowskiej, główne postacie hebrajskiej Biblii i legendy, jakimi obrosły, żydowskie święta i towarzyszący im ceremoniał oraz wiele innych spraw, które ułatwiają zrozumienie żydowskiego świata zarówno dzisiejszego, jak i tego sprzed wieków.

Książka pochodzi z najpłodniejszego okresu, z lat pięćdziesiątych XX wieku, klasyka historii judaizmu Gershoma Scholema (1897–1982). Urodzony w Berlinie, już w 1923 roku osiadł na resztę życia w Jerozolimie. Stał się autorytetem w dziedzinie badań nad mistycyzmem żydowskim, a zwłaszcza nad jego najważniejszym nurtem – kabałą, której wspołczesna postać narodziła się pod koniec średniowiecza i od tego czasu współistnieje z tradycyjnym kultem. „Kabała…” jest nie tylko znakomitym, lecz także przystępnym wprowadzeniem do zagadnień mistycyzmu religijnego. Scholem rozważa tu naturalne i dotyczące nie tylko judaizmu pytanie o relacje między zawsze w jakiejś mierze wywrotowym mistycyzmem a religijnym establishmentem, między mistyczną wykładnią pism a ich tradycyjną lekcją. To także kwestia relacji między ezoteryczną symboliką a skłonną do racjonalizmu ortodoksją. Mistycyzm, zawsze młody, dynamiką swego żywego doświadczania Boga rozbija skupioną na prawie, kostniejącą w zakazach i nakazach ortodoksyjną tradycję. Te napięcia, jak pokazuje Scholem, nie mają tylko negatywnego charakteru. Kabała przysparza żywotności Torze. Mistyczne i ezoteryczne praktyki pogłębiają jej sens o żywe doświadczenie. Także golem, jak wynika z badań Scholema, wbrew ludowej legendzie nie był wcale stworzonym przez człowieka monstrum, lecz formą takiego doświadczenia – medytacyjnym ćwiczeniem kabalistów.

W numerze: Muzea żydowskie / Żydzi w muzeach Artykuły Ponadto: Artykuł recenzyjny i recenzje.

Kohelet, zdaniem Kamieńskiej, był prorokiem zwątpienia w sens życia i sens ładu. Poetka widziała w jego słowach zapis „dramatu człowieka myślącego, szukającego, wątpiącego i nienasyconego w swoim szukaniu. Może to właśnie jest nam tak bliskie w synu Dawidowym: mądrość, która nie jest skrzepem myśli ani żadnym systemem, mądrość otwarta, w stanie wrzenia, w stanie niepokoju”. A z niepokoju właśnie zbudowana jest poezja, jeśli nie ma być tylko grą. Poetę-mędrca tłumaczyła poetka ciemności i wiary.

Bogato ilustrowana, w najnowszym, współczesnym przekładzie, z transliteracjami oraz komentarzem halachicznym, który umożliwia prawidłowe odprawienie Sederu. Hagada to najważniejsza książka żydowskiego święta Pesach. Tora nakazuje, aby w noc święta Pesach podczas Sederu opowiadać o wyjściu z niewoli egipskiej, o wszystkich szczegółach, cudach i następstwach tego wydarzenia. „Noc sederowa różni się od wszystkich innych nocy. Słowo seder oznacza ‘porządek’ i zostało wybrane na określenie porządku obrzędów, które wypełniamy tej nocy – każdy szczegół Sederu odzwierciedla jakiś aspekt wyjścia z Egiptu, a każdy detal ma swój cel i znaczenie.” Istnieje jeszcze jedno wyjaśnienie słowa seder: ta noc uświadamia, że porządek spełnienia przykazań w ciągu całego roku jest uzależniony od faktu wyjścia z Egiptu, gdyż wyjście z Egiptu było nieodzowne do dania Tory, i nawet w dziesięciu przykazaniach Bóg określa Siebie „Ja jestem twój Bóg, który wywiodłem cię z ziemi egipskiej”.

Książka ta kreśli dla dzieła i myśli Franza Kafki nową perspektywę. Pojawiają się w niej zaskakujące odpowiedzi na pytanie: czy Kafka był autorem religijnym? Jeden z najlepszych znawców wschodnioeuropejskiego żydostwa, Karl Erich Grozinger, dowodzi, że "Proces" zakorzeniony jest głęboko w myśleniu kabalistycznym. To, co u Gershoma Scholema było jedynie genialnym przypuszczeniem Grozinger potwierdza, analizując dzieło praskiego pisarza w kontekście wschodnioeuropejskiej mistyki kabalistycznej, która - jeszcze za czasów Kafki - w codziennym obyczaju i obrządku zajmowała poczesne miejsce wśród Żydów aszkenazyjskich.