W dostępnej w Polsce dość obszernej literaturze etnologicznej na temat magii nie ma podobnego opracowania. Jego niezwykłością są dwie warstwy narracji informacyjnej, a obydwie mają walor dydaktyczny i naukowy, których nie sposób od siebie oddzielić.
Jest to przede wszystkim doskonały pokaz etnograficznej metody naukowego rozważania problemu i badań terenowych. Autorka ukazuje skomplikowanie i wagę problemu, któremu poświęciła wiele miesięcy studiów i prawie trzy lata badań w terenie. Krok po kroku prowadzi czytającego przez gąszcz opinii na temat czarownictwa i magii, prezentowanych przez folklorystów, psychiatrów, okultystów, dziennikarzy, a potem zgłębia światową literaturę antropologiczną, etnologiczną, etnograficzną. Pokazuje dokładnie trudności z formułowaniem pytań badawczych, z rozumieniem sensu uzyskanych odpowiedzi, wreszcie z czynnym uczestniczeniem w wiejskim odczynianiu uroków. Tu ma znaczenie przede wszystkim proces postępowania naukowego, wyraźnie i jasno przedstawiony przez autorkę. I właśnie to jest wyjątkowo cenna instrukcja postępowania w badaniu terenowym, w prezentacji materiału i w próbach jego wyjaśniania - ta książka to gotowy plan zajęć z metodyki terenowej eksploracji.
Drugą, nie mniej ważną warstwą książki jest faktografia. Obraz magii w wioskach francuskiej prowincji pokazany jest tu na tle kulturowym tego regionu. W Polsce nie ma nie tylko książek, lecz w ogóle informacji o współczesnym stanie kultury tradycyjnej (czy ludowej) w Europie Zachodniej, nie wspominając już o Francji. W książce został utrwalony szkic poczynań ludzi ścierających się z codziennością i skazanych niejako na rozwiązywanie jej problemów za pomocą dawnych sposobów, w tym także magii.
„Już przy pierwszym spotkaniu pani Flora domagała się, abym wymieniła nazwiska wrogów, których mogłam sobie narobić. I chociaż nie wierzyłam, by jakiś czarownik mógł rzucić urok i sprowadzić na mnie chorobę, nie wierzyłam, że nazwanie kogoś po imieniu może zabić, zupełnie nie potrafiłam podać jakiegokolwiek nazwiska. Za każdym razem, kiedy pani Flora, uderzając w stół kulami, nalegała, bym to uczyniła, czułam w głowie całkowitą pustkę, jak pacjent, który ma na polecenie psychoanalityka wypowiadać wolne skojarzenia”.
Antropolożka, która została również psychoanalityczką, relacjonuje tu dalszy ciąg swoich badań i przemyśleń na temat czarownictwa w Bocage'u w północno-zachodniej Francji. Stała się - początkowo mimowolnie - uczestniczką badanych przez siebie procesów. Niektórzy widzieli w niej zamawiaczkę, inni - ofiarę uroków. Tworzyła w ten sposób podwaliny pod antropologię „symetryczną”, która traktuje obie strony komunikacji etnograficznej jako równorzędnych partnerów. Teraz powraca do materiałów dotyczących czarownictwa, stawiając pytanie, w jaki sposób „zaangażowanie emocjonalne” wpływa na konstruowanie dyskursu naukowego, w tym wypadku na temat czarownictwa.
Jeanne Favret-Saada jest autorką książek: Śmiercionośne słowa, zabójcze uroki (1977, wyd. pol. 2012); Corps pour corps. Enquete sur la sorcellerie dans le Bocage (wpółaut. Josée Contreras, 1981); Le Christianisme et ses juifs, 1800-2000 (współaut. Josée Contreras, 2004); Algérie 1962-1964. Essais d'anthropologie politique (2005); Comment produire une crise mondiale avec douze petits dessins (2007).
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
