Publikacja stanowi nowoczesny, kompleksowy przewodnik po bioetyce - nowej dziedzinie refleksji teoretycznej i praktyki społecznej zajmującej się etycznymi aspektami nauk biomedycznych w kontekście ich uwarunkowań społeczno-kulturowych, ekonomicznych i prawnych. W przygotowaniu opracowania udział wzięło trzydziestu wybitnych polskich filozofów, etyków, prawników i lekarzy, którzy od lat zajmują się problematyką bioetyczną i mają istotny wpływ na kształt krajowej debaty bioetycznej. W książce zaprezentowano najważniejsze problemy etyczne, jakie pojawiają się we współczesnej praktyce klinicznej i badawczej oraz w procesie tworzenia i realizacji polityki zdrowotnej. Autorzy w przystępny sposób wyjaśniają ich genezę i złożoną, wielowymiarową naturę. Dostarczają wiedzy na temat podstawowych pojęć, wartości, zasad i argumentów, jakie pojawiają się w dyskusjach bioetycznych. Ukazują różnorodność poglądów i stylów uprawiania bioetyki. Adresaci: Opracowanie przeznaczone jest przede wszystkim dla przedstawicieli zawodów medycznych, w szczególności lekarzy, pielęgniarek i położonych oraz fizjoterapeutów. Może być wykorzystywane przez studentów uczelni medycznych w ramach zajęć z zakresu etyki medycznej i bioetyki oraz specjalistów z zakresu zdrowia publicznego, menedżerów ochrony zdrowia, socjologów i antropologów medycyny, prawników oraz innych profesjonalistów zainteresowanych problematyką bioetyczną. Po książkę powinien sięgnąć każdy, kto chce lepiej zrozumieć dylematy etyczne, jakie rodzi współczesna medycyna.

Anomia pracownicza to zjawisko społeczne polegające na systematycznym występowaniu w grupach pracowniczych nieuczciwych zachowań doprowadzających do wymiernych strat finansowych w organizacji. Niniejsza książka jest pierwszą na polskim rynku publikacją traktującą kompleksowo o zjawisku anomii pracowniczej, łączącą solidne, zweryfikowane podstawy naukowe z praktyką biznesową. Jest to praktyczny podręcznik dostarczający kadrze zarządzającej i menedżerom narzędzi przydatnych do rozpoznawania i ograniczania negatywnych skutków anomii pracowniczej. Zastosowanie przedstawionych tu rekomendacji i użytecznego modelu diagnostycznego pozwoli: • zarządzać ryzykiem anomii pracowniczej, • przywrócić pożądane wartości i normy postępowania wśród zatrudnionych, • podnieść poziom bezpieczeństwa wewnętrznego i ochronić zyski, • zwiększyć przewidywalność zachowań pracowników w organizacji, • podnieść efektywność i poziom zaangażowania pracowników, • zoptymalizować koszty funkcjonowania organizacji. Cenny zasób praktycznej wiedzy uzupełniają liczne studia przypadków anomii pracowniczej osadzone w polskiej rzeczywistości biznesowej początku XXI wieku.

W dzisiejszych czasach narasta poczucie kruchości cywilizacji jako takich. Przeróżne wydarzenia na całym świecie ? ataki terrorystyczne, gwałtowne przewroty społeczne, a nawet klęski żywiołowe ? budzą w nas niepokojąco złowrogie odczucie. Czujemy je, ale nie potrafimy dać mu właściwej nazwy. Podejrzewam, że właśnie to poczucie rodzi tak powszechną nietolerancję, której doświadczamy wszędzie dookoła, i mam tu na myśli wszystkie stanowiska w politycznym spektrum. Wydaje nam się, że jeśli nie będziemy z całą mocą bronić własnego sposobu patrzenia na świat, to ów sposób może się rozpaść. Może gdybyśmy potrafili dać temu poczuciu kruchości i zagrożenia jakąś nazwę, nauczylibyśmy się tym samym lepiej z nim żyć (Jonathan Lear). Jonathan Lear jest filozofem, profesorem w Committee on Social Thought na Uniwersytecie w Chicago i, co ma dla tej książki kapitalne znaczenie, praktykującym psychoanalitykiem. Jego Nadzieja radykalna odpowiada bowiem na trzy zasadnicze pytania: (1) jak żyć w świecie, który nagle stracił jakikolwiek sens; (2) czy w takim świecie możliwa jest jeszcze nadzieja; a jeśli tak, to (3) w jakim języku można starać się ją wyrazić? Powiedziałbym zatem, że Nadzieja radykalna to swego rodzaju podręcznik pierwszej pomocy po upadku znanego nam świata (ze Wstępu Piotra Nowaka). JONATHAN LEAR (ur. 1948) ? profesor w Committee on Social Thought i na wydziale filozofii Uniwersytetu Chicagowskiego. Studiował filozofię na Uniwersytecie w Cambridge i Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku, gdzie obronił doktorat w roku 1978. Zajmuje się głównie filozoficznymi koncepcjami ludzkiej duszy od czasów Sokratesa do współczesności. Studiował również w Instytucie Psychoanalizy Western New England University. Jest autorem książek: Aristotle and Logical Theory (1980), Aristotle: the Desire to Understand (1988), Love and Its Place in Nature: A Philosophical Interpretation of Freudian Psychoanalysis (1990), Open Minded: Working Out the Logic of the Soul (1998), Happiness, Death and the Remainder of Life (2000), Therapeutic Action: an Earnest Plea for Irony (2003), Freud (2005). Jego najnowsza praca to A Case for Irony (2011). Otrzymał Distinguished Achievement Award przyznawaną przez Fundację Andrew W. Mellona. ------------- BIBLIOTEKA KWARTALNIKA KRONOS Piotr Graczyk, Maska i oko. Rozważania o tragedii, ironii i polityce Ernst Jünger, Przybliżenia. Narkotyki i upojenie Piotr Nowak, Podpis księcia. Rozważania o mocy i słabości Jacob Taubes, Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie Wasilij Rozanow, Opadłe liście Hannah Arendt, Pisma żydowskie Pier Paolo Pasolini, Po ludobójstwie. Eseje o języku, polityce i kinie Hannah Arendt, Wykłady o filozofii politycznej Kanta Pierre Legendre, Zbrodnia kaprala Lortiego Hannah Arendt, W.H. Auden, Drut kolczasty Krzysztof Michalski, Zrozumieć przemijanie KLASYCY FILOZOFII NIEMIECKIEJ / KOMENTARZE Teologia niemiecka Piotr Augustyniak, Istnienie jest Bogiem, ja jest grzechem

Głębokie przemiany społeczne, technologiczne i mentalne zachodzące w ostatnich dekadach, wywołują i wymuszają także ustawiczną rewizję metodologicznych i etycznych reguł badań społecznych i socjologicznych. W procesie podążania za tymi zmianami nie tylko stale wzrasta ranga etyki, ale rozszerza się także zakres zjawisk podlegających etycznym regulacjom. Jest to proces nieskończony i dynamiczny, za którym nie są w stanie nadążyć kolejne ustalenia etycznych kodeksów badawczych. Świadectwem znaczenia, jakie współcześnie przyznaje się kwestiom etycznym są chociażby dwie polskie inicjatywy kodyfikacyjne z 2012 roku — sformułowanie Kodeksu Etyki Pracownika Nauki i Kodeksu Etyki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Jednak kodeksy są dość stabilne, bowiem zinstytucjonalizowana procedura wprowadzania w nich zmian jest bardzo rozciągnięta w czasie. Ponadto kodeksy ze swojej istoty są ogólnikowe, często pozbawione wystarczająco szczegółowych wskazówek wykonawczych, nie dają tym samym odpowiedzi na wiele istotnych pytań o charakterze etycznym nurtujących badaczy. Ta książka ma za zadanie pokazać, jak w zgodzie z istniejącymi ogólnymi ustaleniami kodeksowymi traktować szczegółowe problemy badawcze i jak złożonym i wielowymiarowym zagadnieniem jest etyka współczesnych badań fokusowych. Wiele poruszonych tu wątków, mimo że dotyczą bezpośrednio zogniskowanego wywiadu grupowego, znajduje swoje odpowiedniki w innych metodach badawczych. W tym sensie Autorka ma nadzieję, że książka ta okaże się przydatna także dla tych Czytelników, którzy nie stosują FGI w swojej działalności badawczej.

Prezentowane w niniejszym tomie teksty są pokłosiem konferencji pt. ?Etyczne problemy zarządzania w ochronie zdrowia?, która odbyła się w Krakowie w październiku 2012 r. Podejmowane podczas spotkania kwestie stanowią zaczątek poważnego dyskursu nad etycznym wymiarem zarządzania w służbie zdrowia, są wstępnym rekonesansem w dziedzinie, która dotychczas zwykle umykała uwadze teoretyków i praktyków systemu albo pojawiała się w dyskusjach jedynie marginalnie i bardziej w charakterze ozdobnika niż jako przedmiot poważniejszego namysłu. Teksty zawarte w publikacji układają się w trzy grupy zagadnień, które przybliżają: ? zasady moralne i cele systemowe fundamentalne dla organizacji systemu ochrony zdrowia, ? zarządzanie różnymi elementami w różnych wymiarach systemu, z uwypukleniem moralnych aspektów jego funkcjonowania w tym zakresie, ? niedostatki pojawiające się w działaniu poszczególnych elementów składowych systemu, których niewydolność wpływa znacząco na obniżenie poziomu uzyskiwanej opieki. Publikacja skierowana jest do osób zarządzających podmiotami leczniczymi, a także lekarzy, studentów kierunków związanych ze służbą zdrowia oraz z prawem, administracją i zarządzaniem.

W książce omówiono poglądy dziesięciu etyków działających w końcu XX wieku: Hansa Jonasa, Emmanuela Levinasa, Richarda Mervyna Hare’a, Johna Rawlsa, Karla-Otto Apla, Stephena Toulmina, Alasdaira Macintyre’a, Thomasa Nagela, Ernsta Tugendhata i Petera Singera. W niektórych przypadkach otrzymujemy zarys całej koncepcji etycznej, w innych analizowane są bardziej szczegółowo wybrane aspekty danej teorii. Drugą część książki poświęcono żywo dyskutowanym zagadnieniom etyki normatywnej i metaetyki: uzasadnianiu w etyce, relacjom między powinnością a motywacją działania, warunkowemu obowiązywaniu norm moralnych. Całość daje szeroki, choć niekolpetny obraz etyki

Skąd bierze się moralność? Czy jej źródeł można poszukiwać w biologii? Jaką rolę odgrywa mózg w kształtowaniu naszych postaw moralnych? Czy moralność jest czymś specyficznie ludzkim? W Moralności mózgu Patricia Churchland zabiera czytelnika w podróż po świecie najnowszych odkryć neuronauki i ewolucjonizmu. Celem tej niezwykłej podróży jest zrozumienie podstawowych wartości, dzięki którym nasze życie społeczne jest także życiem moralnym. Stawiane przez autorkę śmiałe pytania i udzielane na nie – nieraz jeszcze śmielsze – odpowiedzi, zainteresować powinny wszystkich tych, których nurtuje nie tylko zagadka pochodzenia moralności, ale także chcących zrozumieć naturę ludzką. Wspaniałe, jasne, i napisane z wyczuciem studium moralnych i społecznych zachowań ludzkich oraz ich neurobiologicznych podstaw. Michael S. Gazzaniga, profesor psychologii na University of California w Santa Barbara Niewiele dyscyplin wiedzy uznawanych jest za tak istotne dla przyszłości ludzkości jak nauka o moralności. Niewielu uczonych jest też na tyle kompetentnych by wypowiadać się na temat jej obecnego statusu, w taki sposób jak robi to Patricia Churchland. Antonio Damasio, profesor neuronauki na University of Southern California w Los Angeles Poszukując źródeł moralności, książki ta zręcznie równoważy pytania filozoficzne oraz wiedzę na temat działania mózgu. Jest to rzadkie, a zarazem niezwykle owocne, połączenie. Frans de Waal, professor prymatologii na Emory University w Atlancie Patricia S. Churchland (ur. 1943) – profesor filozofii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego (UCSD), współpracuje również z Salk Institute for Biological Studies. Jest jedną z najbardziej znanych i najczęściej cytowanych współczesnych badaczek umysłu i poznania. Wraz z mężem – Paulem M. Churchlandem – spopularyzowała dyscyplinę określaną jako „neurofilozofia”, w ramach której tradycyjne problemy filozoficzne, podejmowane są w oparciu o najnowsze wyniki badań nad działaniem mózgu.

Czy małpy są moralne, czy też moralność jest wynalazkiem ludzkim? Czy moralność jest tylko cienką zasłoną, którą kultura narzuca naszej zwierzęcej naturze? Czego filozof może się nauczyć, obserwując zachowanie małp? Prowokacyjna książka Fransa de Waala, światowej sławy prymatologa, podejmuje problem źródeł i ewolucji moralności. De Waal zwalcza pogląd, który określa mianem ?teorii zasłony?, głoszący, że ludzie są z natury egoistyczni, a moralność jest jedynie cienką zasłoną, którą narzuca nam społeczeństwo. W oparciu o ustalenia wieloletnich badań nad zachowaniem naczelnych, de Waal przekonuje, że źródeł naszej moralności szukać należy w ewolucyjnej przeszłości człowieka i u naszych najbliższych ewolucyjnych krewnych. Książka zawiera także polemiki z poglądami de Waala autorstwa Petera Singera, Christine M. Korsgaard, Philipa Kitchera oraz Roberta Wrighta. Normy moralne nie są odciśnięte w ludzkim genomie (?). Nie rodzimy się z żadnymi zaprogramowanymi zasadami moralnymi, ale ze zdolnością do odróżniania, jakie informacje należy przyswoić. Pozwala nam to zrozumieć, a w konsekwencji zinternalizować moralną tkankę społeczności, w której przyszło nam żyć. Fragment książki Frans de Waal jest profesorem psychologii na Uniwersytecie Emory i dyrektorem Living Links Center w Atlancie. Jest autorem kilkunastu książek i kilkuset artykułów naukowych, publikowanych w najbardziej prestiżowych czasopismach. W 2007 r. magazyn Time uznał go za jedną za stu osób, które kształtują nasz świat.

Zatytułowałem tę książkę Co jest złe w świecie, na co można jasno i łatwo odpowiedzieć. Złe jest to, że nie pytamy, co jest dobre. Jeśli mam mówić o tym, co złe, to jedną z pierwszych złych rzeczy jest owo głębokie i milczące współczesne założenie, że rzeczy przeszłe stały się niemożliwe. Dawni tyrani powoływali się na przeszłość; nowi tyrani będą się powoływać na przyszłość. Ludzie wynajdują nowe ideały, bo nie mają odwagi podjąć dawnych. Patrzą przed siebie z entuzjazmem, bo obawiają się spojrzeć wstecz. Niezliczone nowoczesne kobiety buntują się przeciwko życiu rodzinnemu w teorii, ponieważ nigdy nie poznały go w praktyce. Można powiedzieć, że instytucja ogniska domowego to jedyna instytucja anarchiczna. Jest starsza od prawa i nie podlega państwu. Nowoczesne kobiety bronią swojego biura z całą zaciekłością walki o rodzinę. Walczą o biurko i maszynę do pisania jak o ognisko domowe i stają się wierne jak wilczyce niewidzialnemu szefowi firmy. Każda kobieta to uwięziona królowa. Ale każdy tłum kobiet to jedynie wypuszczony na wolność harem. We wszystkich bowiem legendach mężczyźni postrzegali kobiety jako cudowne osobno, ale straszliwe w stadzie. W powszechnej edukacji nie ma żadnego myślenia; żadnego zastanowienia nad tym, czym jest płeć, czy ma jakieś znaczenie i dlaczego. Nawet dzikus zrozumiałby przynajmniej tyle, że to, co fizycznie dobre dla mężczyzny, będzie bardzo prawdopodobnie złe dla kobiety.

Książka "Seks, małżeństwo i rodzina. Vademecum spowiednika" pełni rolę małego kompendium katolickiej etyki seksualnej oraz życia małżeńskiego i rodzinnego. Pomaga spowiednikom we właś­ciwej ocenie moralnej wykroczeń seksualnych. Ukazuje zobowiązania moralne jakie rodzi powołanie do miłości, małżeństwa oraz życia w rodzinie. Dotyka najważniejszych i najtrudniejszych zagadnień, jakie penitenci mogą poruszać w konfesjonale. Warto, by sięgnęli po nią zarówno początkujący, jak i doświadczeni spowiednicy. Ks. prof. dr hab. Edward Jarmoch

Jeszcze do niedawna naturalnym było używanie określenia ?etosu zawodowego? ? i nie był to ani slogan reklamowy, ani komunał. Etos zawodowy odnosił się do szczególnie rozumianej rzetelności zawodowej ? rzetelności, która była nie tylko wysokiej jakości pracą, umiejętnością, szeroką wiedzą, lecz wyrażała się również w poszanowaniu i pielęgnowaniu pewnego, charakterystycznego dla danego zawodu systemu wartości. Czy dzisiaj mówienie o etosie zawodowym to anachronizm? Autor

Autor podniósł na wyższy poziom refleksję na temat możliwości twórczego dialogu między socjologią a nauką społeczną Kościoła. Powołaniem socjologa jest tu zatem nie tylko orzekanie o tym jak jest, ale też jak powinno być. Wyobraźnia socjologiczna, zdaniem autora, powinna zmierzać do korekty życia społecznego. Dzieje nie są jakimś nieuchronnym fatum. Autor powołuje się na liczne przykłady roli wybitnych jednostek w dziejach, nawet w sytuacji kiedy wydawałoby się, że są one skazane na niepowodzenie. Z recenzji prof. dra hab. Włodzimierza Pawluczuka

Obecne dzieło jest ciekawym, dobrze udokumentowanym, obejmującym wiele dziedzin wprowadzeniem w kształtowanie się kultury Zachodu, z włączeniem Stanów Zjednoczonych, na osnowie stosunku do problematyki szatana i roli zła.

Stéphane Hessel - dyplomata, pisarz, bojownik francuskiego Ruchu Oporu. Urodził się w 1917 roku w Berlinie w rodzinie żydowskiej – jego ojcem był Franz Hessel, pisarz i tłumacz, matką Helena Grund. Od 1925 roku mieszkał we Francji, później został jej obywatelem, w 1939 roku rozpoczął studia w École Normale Supérieure. Zmobilizowany, wziął udział w „dziwnej wojnie". Nie godząc się na kolaborację, w 1941 roku dotarł do Londynu, by przyłączyć się do Wolnej Francji generała de Gaulle'a. Wysłany z misją do Francji, został aresztowany i zesłany do Buchenwaldu i Dory. Torturowany przez Gestapo, dwukrotnie ucieka, by w końcu trafić do amerykańskich sojuszników. Po wojnie Stéphane Hessel został ambasadorem Francji przy Organizacji Narodów Zjednoczonych, jest współautorem Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Niewielka książka Czas oburzenia! to wezwanie do buntu przeciwko złu dzisiejszego świata: niesprawiedliwości, zagrożeniu dla pokoju, władzy pieniądza. Wywołała ogromny rezonans – w samej Francji sprzedano jej półtora miliona egzemplarzy.

Kolejna książka Andrzeja Niemczuka wpisuje się w ciąg publikacji, które czynią autora jednym z najwybitniejszych, jeśli nie w ogóle czołowym reprezentantem polskiej aksjologii. Dwie ważne cechy jego twórczości to niezwykła wierność filozofii wartości oraz nieprzerwany rozwój w zakresie głębi obejmowanych zagadnień: od rozważań historycznych - dominujących w pierwszych książkach, po systematyczne - najmocniej zaznaczone w rozprawie "Stosunek wartości do bytu". "Traktat o złu", obejmując obydwie perspektywy, mieści się pośrodku warsztatowego punktu widzenia, a zwrot ku zagadnieniom wartości negatywnych świadczy o wkroczeniu przez autora na nowe tereny badań. Pod względem merytorycznym i erudycyjnym jest to dzieło dojrzałe, stanowiące jedno z najważniejszych wydarzeń w polskiej aksjologii ostatniej dekady. Chociaż będzie budziło niedosyt oraz liczne kontrowersje, stanowi niezwykle cenny, całościowy ogląd problematyki zła i z pewnością stanie się dobrym punktem wyjścia do filozoficznej debaty.

Umiejętność nawiązywania dobrych kontaktów z innymi i przebywanie w otoczeniu życzliwych ludzi to rzeczy szalenie istotne dla jakości naszego życia. Tylko w bezpiecznym, pełnym pozytywnych emocji otoczeniu możemy w pełni rozwinąć swoje zdolności, wykorzystać potencjał, osiągnąć spokój ducha i harmonię. Jednak zyskiwanie powszechnej sympatii to sztuka, która nie każdemu się udaje. Jeśli chcesz dołączyć do grona szczęśliwców mających wokół siebie mnóstwo wiernych przyjaciół, dobrych kolegów i uczynnych znajomych, pora zmienić front i zacząć działać na swoją korzyść. Pomoże Ci w tym nowe wydanie książki Agnieszki Ornatowskiej. Znajdziesz tu wszystkie powody, dla których czasem można, a nawet należy posłużyć się niewinną manipulacją. Sprawdzisz, co przyciąga do Ciebie innych ludzi. Nauczysz się zmieniać świat wokół siebie w taki sposób, by inni czuli się z Tobą lekko i radośnie. Poznasz istotne sekrety komunikacji werbalnej i niewerbalnej ? odkryjesz, co zniechęca, a co zachęca do kontaktów z Tobą. Dowiesz się także, jak pielęgnować przyjaźń, by nigdy się nie skończyła, i poczytasz o najbardziej lubianych ludziach. A wisienką na torcie będzie zapis pewnego seansu hipnotycznego? Czytaj i zmieniaj świat!

Jeśli znajdą się osoby, których nie przekona sugestywny sposób, w jaki Foer opisuje okropieństwa przemysłowej hodowli zwierząt i oskarża odpowiedzialnych za nią ludzi, to znaczy, że są nieczułe albo głuche na głos rozsądku. Albo i jedno, i drugie. J.M. Coetzee Dzięki tej książce zostałam wegańską aktywistką. Natalie Portman Najlepsi dziennikarze (Michael Pollan, Eric Schlosser) i aktywiści praw zwierząt (Peter Singer, Temple Grandin) – a także Jezus, Gandhi, Pitagoras, Arystoteles, John Locke i Immanuel Kant – zmagali się z pytaniem o to, czy zabijanie zwierząt na mięso jest etyczne. Dzięki tej niezwykle dociekliwej książce Foer dołącza do nich. […] Zjadanie zwierząt jednak nie nawołuje do przejścia na wegetarianizm. Ta książka to apel o świadomość i odpowiedzialność. Susan Salter Reynolds, „Los Angeles Times” Zjadanie zwierząt jest wyjątkowe, ponieważ wegetarianin Foer pozwala farmerom i aktywistom mówić we własnym imieniu. Do zjadaczy mięsa odnosi się z dużą empatią, a jego poczucie humoru słodzi gorzką rzeczywistość. O, „The Ophra Magazine” Zjadanie zwierząt to porządna dziennikarska robota z literackim nerwem. Jessica Roy, „Salon” Foer przekonuje, że ludzi określają ich wyrzeczenia. Wegetarianizm wymaga rezygnacji z przyjemności prawdziwych i niezastępowalnych niczym innym. Autor ma na tyle dużo odwagi, że nie wstydzi się wymagać tego poświęcenia od swoich czytelników. Elizabeth Kolbert, „The New Yorker” To, że za każdym razem, gdy jem befsztyk, zastanawiam się nad tym, czy nie jestem hipokrytą, to wielki sukces autora. W książce pisze: „Musimy odnaleźć miejsce na mięso w debacie publicznej, tak samo jak znaleźliśmy je na naszych talerzach”. Po lekturze tej książki, trudno się z nim nie zgodzić. Geoff Nicholson, „San Francisco Chronicle” Wybrany fragment książki Przyjaciele i wrogowie Psy i ryby nie mają ze sobą nic wspólnego. Psy mają coś wspólnego z kotami, z dziećmi, z policją. Śpią, jedzą i jeżdżą na wakacje razem z nami, wozimy je do lekarza, cieszymy się, kiedy są wesołe, i płaczemy po ich śmierci. Ryby kojarzą się bardziej z akwarium, z sosem tatarskim, z pałeczkami i w ogóle tak naprawdę nikogo nie obchodzą. Dzieli je od nas woda i cisza.    Psy i ryby nie mogą się bardziej różnić. „Ryba" to tak naprawdę 31 tysięcy gatunków, których nazwy nie funkcjonują w potocznym języku. „Pies" natomiast jest bardzo konkretny. Jeden gatunek, imiona własne. Należę do tych 95 procent właścicieli psów, którzy rozmawiają ze swoimi psami, właściwie może nawet do tych 87 procent, którzy wierzą, że psy rozmawiają z nimi22. Ciężko jednak wyobrazić sobie, jak ryby postrzegają świat, nie wspominając już o próbach wejścia w interakcję z nimi. Ryby reagują na zmiany ciśnienia wody i potrafią odnaleźć się w środowisku dzięki wydzielinom innych organizmów, rejestrują dźwięki dochodzące z odległości 25 kilometrów23. Psy są tu i teraz - wchodzą ubłoconymi łapami na dywan i chrapią pod stołem. Ryby żyją jakby w innym wymiarze - milczące, obojętne, o martwych, nieruchomych oczach. Bóg stworzył je innego dnia niż resztę zwierząt i myśli się o nich jak o jednym z pierwszych przystanków na drodze ewolucji człowieka.    Kiedyś tuńczyk - którego wybrałem na przedstawiciela rybiego świata, jako że Amerykanie jedzą go najczęściej - był poławiany głównie przez wędkarzy i rybaków prowadzących małe, rodzinne firmy. Złapany na haczyk wykrwawiał się na śmierć albo tonął (ryby toną, kiedy ich ruchy są krępowane), a następnie wciągano go na łódź. Duże ryby (np. miecznik, marlin] często nie umierają od razu, ale męczą się nawet przez kilka dni z haczykiem wbitym w podniebienie. Czasem potrzeba było kilku mężczyzn, by wydostać z wody największe okazy24. Używano (i wciąż się używa) do tego też specjalnych, przypominających bosak narzędzi nazywanych osękami wędkarskimi. Wbicie osęki w bok, ogon lub nawet oko ryby to krwawa, ale skuteczna metoda na wciągnięcie jej na pokład. Podobno grzbiet to optymalne miejsce do wbicia osęki. Chociaż według poradnika opublikowanego przez Komitet ds. Rybołówstwa ONZ najlepiej celować w głowę25.    Dawniej rybacy po zlokalizowaniu ławicy tuńczyków łapali za wędki, żyłki i osęki26. Dziś tuńczyków nie łowi się już w ten sposób. Stosuje się nowoczesne metody: połów za pomocą sznurów haczykowych i okrężnic. Kiedy zacząłem dociekać, co się dzieje z rybami, zanim trafią na nasze talerze, moją uwagę zwróciły szczególnie te dwie techniki połowu tuńczyków. Opiszę je dokładniej w dalszej części książki. Najpierw napiszę o czymś innym.    W internecie jest pełno krótkich filmików z połowów. Jacyś kolesie wyciągają z wody nieszczęsnego marlina albo makrelę i są z siebie zadowoleni, zupełnie jakby właśnie uratowali czyjeś życie czy coś podobnego. W tle leci kiepski rockowy kawałek. Zamiast kolesiów zdarzają się też odziane w skąpe bikini dziewczyny albo dzieci podbierające ryby osękami. Pomijałem cały ten dziwaczny rytu-alizm i przewijałem każdy z filmików, próbując uchwycić moment, w którym narzędzie zostało już rzucone, ale nie wbiło się jeszcze w stworzenie...    To oczywiste, że żaden z czytelników tej książki nie zniósłby widoku psa z hakiem wbitym w pysk. Czy ryby nie zasługują na nasze moralne względy, czy może też uprzywilejowana pozycja psów wynika z naszej bezmyślności? Czy długą i bolesną agonię stworzenia uznaje się za okrucieństwo zależnie od gatunku, do jakiego to stworzenie należy?    Czy zażyłość łącząca nas ze zwierzętami domowymi powinna kierować naszym myśleniem o jedzeniu zwierząt w ogóle? Jak bardzo odległe od naszej codzienności są ryby (lub krowy, świnie, kurczaki)? Czy ten dystans jest przepaścią, szczeliną i czy w ogóle ma on tutaj jakieś znaczenie? A gdyby któregoś dnia silniejsze i bardziej od nas inteligentne formy życia nadały nam taki status, jaki my nadajemy rybom, jak byśmy im wytłumaczyli, że zjadanie nas jest niewłaściwe?    Życie miliardów zwierząt i dobrostan skomplikowanych ekosystemów zależy od odpowiedzi na te pytania. Takie ogólne rozważania mogą wydawać się odległe. Najbardziej martwi nas przecież to, co nas bezpośrednio dotyczy, o całej reszcie z łatwością zapominamy. Mamy też skłonność do sugerowania się tym, co robią inni, szczególnie jeśli chodzi o jedzenie. Etyczny aspekt jedzenia jest tak złożony, bo nasze wybory zależą nie tylko od kubków smakowych, ale też od gustu, od indywidualnych przekonań i uwarunkowań społecznych. Zorientowana na definiowanie siebie poprzez wybory kultura zachodnia stwarza stosunkowo dobre warunki dla jednostek, które wybrały niestandardową dietę. Paradoksalnie jednak to ci wyluzowani wszystkożercy, którzy twierdzą: „wszystko mi jedno, jem wszystko", mogą zostać uznani za bardziej wrażliwych społecznie niż ci starający się jeść tak, by społeczeństwu nie szkodzić. Wśród wielu czynników warunkujących nasze wybory żywieniowe rozum (ani świadomość) nie gra wielkiej roli.    Z jakiegoś powodu doszło do polaryzacji poglądów na temat jedzenia zwierząt. Albo nie jesz ich wcale, albo się nad tym nie zastanawiasz. Albo jesteś aktywistą, albo gardzisz aktywistami. Przyjmowanie takich skrajnych postaw (lub silna niechęć do zajmowania stanowiska] wskazuje na to, że sprawa jest jednak poważna. To, czy i jak jemy zwierzęta, porusza w nas jakieś delikatne struny. Sprawa mięsa należy do naszej przeszłości i teraźniejszości, pojawia się w Księdze Rodzaju i w ustawach związanych z prawem rolnym. Ma swoje miejsce w rozważaniach filozoficznych i w przynoszącym ponad 140 miliardów dolarów przemyśle, którego działalność zajmuje jedną trzecią powierzchni Ziemi28, kształtuje ekosystemy oceaniczne29 i przyczynia się do zmiany klimatu. Wciąż jednak skupiamy się na skrajnościach zamiast skoncentrować się na realiach. Moja babcia powiedziała, że nie zjadłaby wieprzowiny nawet w obliczu głodowej śmierci. Kontekst jej opowieści faktycznie był ekstremalny. Dziś jednak większość ludzi stosuje model „wszystko albo nic" w odniesieniu do codziennych wyborów żywieniowych. Ale tego sposobu myślenia nie zaakceptowalibyśmy w rozważaniach etycznych o innych sferach życia. (Wyobraźcie sobie wybór pomiędzy mówieniem zawsze całej prawdy a ciągłym kłamaniem). Prawie za każdym razem, gdy wspominałem, że jestem wegetarianinem, w odpowiedzi słyszałem, że jestem niekonsekwentny. (Właściwie mój wegetarianizm emocjonował innych bardziej niż mnie samego).    Potrzebujemy lepszego języka do mówienia o jedzeniu zwierząt. Musimy odnaleźć miejsce na mięso w debacie publicznej, tak samo jak znaleźliśmy je na naszych talerzach. Nie chodzi tu o jakieś zbiorowe porozumienie. Niezależnie od siły naszych przeczuć odnośnie do tego, co jest dobre dla nas samych, lub nawet tego, co jest dobre dla wszystkich, zakładamy, że nasze stanowisko koliduje z innymi. Jak sobie z tym poradzić? Unikać konfrontacji czy sformułować jej zasady na nowo?

`Idea zła to czysty absurd, silnie zakorzeniony w naszych umysłach. Gdy przyjrzymy się jej dokładnie, rozpoznamy wyraźnie, że złych i dobrych ludzi nie ma tak samo jak złych czy dobrych kotów, słoni, dżdżownic albo delfinów`. Tą odważną tezą niemiecki filozof i publicysta, Michael Schmidt-Salomon, otwiera swoją rozprawę dotyczącą jednej z najważniejszych kwestii ludzkiej egzystencji. Zdaniem autora `zło` i `dobro` to pojęcia abstrakcyjne, nieposiadające realnych odpowiedników w pozaziemskich sferach, istniejące jedynie w ludzkiej wyobraźni. Nie oznacza to, że w doczesnym życiu nie doświadczamy stanów negatywnych, nazywanych przez większość z nas złymi. Jednak nie są one manifestacją `ciemnych mocy`, lecz zwykłym skutkiem nieświadomego, niedojrzałego obchodzenia się człowieka z jego jakże ludzkim, pełnym humanitaryzmu potencjałem.

?Mów, co chcesz, póki nie przeszkodzi ci to widzieć, jak się rzeczy mają. A gdy to widzisz, to niejednego nie powiesz? (Dociekania filozoficzne §79). Słowa te wyrażają ? jak sądzę ? sedno przedsięwzięcia zwanego filozofią lingwistyczną, wiążąc cel dociekań pojęciowych z zadaniem rozjaśniania trudności wynikających z błędnych wyobrażeń na temat sposobu, w jaki funkcjonuje język. Jest to zarazem główny motyw zebranych tu wypowiedzi, które dotyczą ? zgodnie z podtytułem ? zastosowań filozofii lingwistycznej na terenie rozważań etycznych i studiów socjologicznych, przestrzeni wyznaczonej pojęciami faktu i wartości. Wypowiedzi te koncentrują się na wykorzystaniu metod wypracowanych przez Wittgensteina i innych filozofów lingwistycznych do analizy sensowności dyskursu, jaki prowadzi się w tych dziedzinach. Mają tym samym charakter praktyczny, jakkolwiek ograniczony do wybranych przykładów. (z Przedmowy)

To pierwsza książka dla dzieci, która ze szczerością i współczuciem przygląda się życiu i niedoli zwierząt na fermach przemysłowych. Barwna obsada świnek, indyków, krów i wielu innych zwierząt przybliży młodym czytelnikom wegetarianizm i weganizm. Ta napisana z głębi serca książka jest kluczowym źródłem dla rodziców, którzy chcieliby porozmawiać z dziećmi na ten ważny i aktualny temat.