Szkice węglem, Jamioł, Obrazek wiejski, Janko Muzykant, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Za chlebem, Latarnik, SachemJednym z celów pisarzy - pozytywistów była użyteczność. H. Sienkiewicz pisał, by wskazać sprawy tragiczne, wydarzenia dramatyczne, to, co trzeba zmienić, zlikwidować, czemu trzeba zapobiegać. Apelował o zajęcie się uzdolnionymi dziećmi z ubogich rodzin, pokazywał los emigrantów, opisywał tragiczny los młodych Polaków poddawanych w szkołach procesowi wynarodowienia, prezentował sylwetki emigrantów politycznych - wygnańców. Jego nowele to świadectwo problemów, z jakimi borykali się Polacy w trudnych czasach zaborów.

Doktor Paweł Obarecki wrócił w kiepskim humorze ze spotkania, w czasie którego grał w karty z księdzem, aptekarzem, pracownikiem poczty i sędzią. Źródłem jego przygnębienia była nuda panująca w Obrzydłówku, gdzie przed sześciu laty rozpoczął lekarską praktykę. Nuda obezwładniała go, nie miał na nic ochoty, spacerował po gabinecie lub leżał w łóżku. Czasami rozmawiał z młodą gospodynią o jedzeniu, niekiedy żartował z nią i flirtował. Systematycznie popadał w łagodną melancholię.Gdy doktor pojawił się w Obrzydłówku, nie miał grosza w kieszeni, ale był pełen zapału i entuzjazmu. Natychmiast po osiedleniu się na prowincji rozpoczął walkę z aptekarzem i miejscowymi felczerami. Przeciwstawił się oszukiwaniu przez nich chorych, zarabianiu na ich nieszczęściu. Kupił nawet podręczną apteczkę i bardzo tanio lub za darmo oddawał potrzebującym lekarstwa. W odwecie niemal każdego dnia wybijano mu szyby i oczerniano wśród miejscowej społeczności.Już po upływie roku zapał doktora do naprawy świata zaczął słabnąć, jego wysiłki bowiem nie przynosiły rezultatów. Był samotny, próbował szukać równowagi ducha w kontakcie z przyrodą. W końcu, za sprawą plebana, pogodził się z aptekarzem. Nie czuł już do niego obrzydzenia, grywał całymi dniami z nimi w karty. Obarecki stracił też ambicję, leczył popadając w rutynę, jego krąg zainteresowań stawał się coraz węższy, ograniczając się tylko do najdrobniejszych, codziennych spraw.Doktor przez okno obserwował padający śnieg. Wtedy właśnie przyjechał do niego chłop prosząc, aby niezwłocznie pośpieszył do ciężko chorej nauczycielki. Jechali w śnieżnej zamieci trzy mile, z trudem odnajdując drogę i przedzierając się przez zaspy. W ubogiej izdebce leżała pogrążona w gorączce młoda kobieta. Była nieprzytomna. Doktor spojrzał na jej twarz i z przerażeniem zaczął powtarzać: Panno Stanisławo, panno Stanisławo... Kobieta była chora na tyfus. Obiecując wiejskiemu chłopakowi znaczną sumę pieniędzy, wysłał go niezwłocznie do Obrzydłówka po niezbędne lekarstwa. Usiadł w szkolnej izbie, bezradnie czekając na powrót posłańca. Wspominał studenckie lata spędzone w Warszawie.Był na czwartym roku medycyny. Rano, idąc do szpitala, przechodził przez Ogród Saski, by choć przelotnie spojrzeć na panienkę, którą spotykał każdego dnia. Nędznie i niemodnie ubrana, dźwigając zeszyty i książki, jechała tramwajem na Pragę.Jeden z kolegów Obareckiego, wielki społecznik, ożenił się. W jego ubogim mieszkaniu spotykali się każdego dnia młodzi ""społecznicy"". Czasami kupowano bułki i serdelki, palono papierosy, pożyczano sobie drobne sumy. Zawsze bardzo żywo dyskutowano. Któregoś dnia właśnie w tym mieszkaniu Obarecki poznał obserwowaną panienkę. Była nią Stanisława Bozowska, absolwentka gimnazjum, zamierzająca na Zachodzie studiować medycynę. Spotykali się dość często. Potem Bozowska wyjechała jako nauczycielka do jakiegoś ziemiańskiego domu. Tu, na wsi koło Obrzydłówka, zobaczył ją ponownie - śmiertelnie chorą. Wydawało mu się, że dawna miłość odżyła ze zdwojoną siłą.Mijała noc, a parobek z lekarstwami wciąż nie wracał. Doktor kazał zaprzęgnąć konie i sam pojechał do Obrzydłówka po lekarstwa. Wrócił o dwunastej w południe. W izbie leżał rozebrany do naga trup nauczycielki. Oszołomiony Obarecki zaczął porządkować jej książki i zapiski, przeglądać pokój. Odnalazł list Stasi do koleżanki, w którym pisała o nadchodzącej śmierci i zawiadamiała, iż ukończyła podręcznik zatytułowany Fizyka dla ludu, aby uczyć biedne masy chłopskie. Chłopak wysłany po lekarstwa zabłądził nocą, szedł pieszo i wrócił za późno. Przyniósł książki, które pożyczyła mu nauczycielka.Śmierć panny Stanisławy wywarła pewien wpływ na postawę Obareckiego. Czytywał Boską Komedię Dantego, nie grał w karty, odprawił młodą gospodynię. Jednak ból szybko minął. Doktor przytył, znów gromadził pieniądze i żył jak dawniej.

W Tebach żałoba. Zginął ich bohaterski obrońca - Eteokles. Jego brat, Polinejkes, okazał się zdrajcą, dlatego nowy władca, Kreon, zakazał pochówku jego zwłok. Klątwa ciążąca nad rodem Labdakidów jeszcze raz pokazuje swoje okrutne oblicze. Żyją jeszcze tylko dwie osoby z tego rodu: Antygona i Ismena - córki Edypa i Jokasty. Antygona postanawia sprzeciwić się tyranowi i pochować ciało tego, który jest jej bratem, człowiekiem... Dokonując tragicznego wyboru wie, jak bardzo ryzykuje. Zaślepiony władzą Kreon jest gotów sprzeciwić się nawet bogom...

Doktor Tomasz Judym po zakończonej praktyce lekarskiej w Paryżu powraca do Warszawy. Ze smutkiem stwierdza, że nie ma szans na poprawienie losu ludzi z nizin społecznych, ludzi, z których i on pochodzi. Ani posada lekarza w ekskluzywnym uzdrowisku w Cisach, ani miłość do Joasi Podborskiej nie są w stanie zagłuszyć jego poczucia winy wobec najuboższych.

Makbet jest jednym z najodważniejszych rycerzy szkockiego króla Dunkana, jego zaufanym doradcą i przyjacielem. Jego kariera sięga szczytu - ma majątek, cieszy się poważaniem wśród rycerstwa, miłością wiernej żony, jest bohaterem. Wydaje się, że nic nie zburzy jego szczęścia. Tymczasem jedno spotkanie z tajemniczymi czarownicami oraz ich przepowiednie zmienią życie tego człowieka. Z jego powodu Szkocja pogrąży się w bratobójczej wojnie...

Zbiór zawiera fraszki, pieśni, oraz cykl Trenów. Wyłania się z nich sylwetka największego poety polskiego renesansu: dworzanina, filozofa, artysty, mężczyzny, cierpiącego po stracie dziecka ojca, wątpiącego w sens życia chrześcijanina, zatroskanego o dobro Rzeczypospolitej patrioty. Bogactwo uczuć, różnorodność refleksji i ich zadziwiająca aktualność poruszają do dziś wielbicieli kunsztu tego, który już przed czterema wiekami przewidywał trafnie: ,,Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony (...) nie umrę"".

Sklepy cynamonoweSierpieńNawiedzeniePtakiManekinyTraktat o manekinach albo Wtóra Księga RodzajuTraktat o manekinach. Ciąg dalszyTraktat o manekinach. DokończenieNemrodPanPan KarolSklepy cynamonoweUlica KrokodyliKarakonyWichuraNoc Wielkiego SezonuSanatorium pod KlepsydrąKsięgaGenialna EpokaWiosnaNoc lipcowaMój ojciec wstępuje do strażakówDruga jesieńMartwy sezonSanatorium pod KlepsydrąDodoEdzioEmerytSamotnośćOstatnia ucieczka ojcaOpracowanieBiografia Brunona SchulzaKalendarium życia i twórczościOkoliczności powstania i wydania Sklepów cynamonowychTytułCzas i miejsce akcjiTreśćWymowa Sklepów cynamonowych. Bohaterowie wobec mituSklepy cynamonowe jako proza poetycka. Deformacja rzeczywistościLudzie-manekiny i ludzie-mięso u SchulzaBudowa i kompozycja utworuCytaty, które mogą się przydaćIndeks komentarzy do tekstu

Bajki i przypowieściZ części pierwszejAbuzei i TairPotok i rzekaKulawy i ślepyOrzeł i jastrząbSzczur i kotBaran dany na ofiaręBryła lodu i kryształStary pies i stary sługaSyn i ojciecPtaszki w klatceFilozofGroch przy drodzeLew i zwierzęta (""Lew, ażeby dal dowód, jak wielce łaskawy... "")Rybka mała i szczupakZ części drugiejNiedźwiedź i liszkaPieniaczeLew i zwierzęta (""Gdy się wszystkie zwierzęta u lwa znajdowały... "")Owieczka i pasterzKonie i furmanKomar i muchaZ części trzeciejOracze i JowiszDziecię i ojciecDewotkaWino i wodaPan i piesOrzeł i sowaSłowik i szczygiełFurman i motylZ części czwartejJagnię i wilcyŻółw i myszPaw i orzełCzłowiek i wilkAtlas i kitajDobroczynnośćSkąpyJastrząb i sokółWilk i owceZ przydatku do Bajek i przypowieściSnycerz i statuaMatedoryDrzewoKoniecBajki noweZ części pierwszejAlegoriaPuchaczeWilczkiKonieZ części drugiejMyszyNoga i butMłot z kowadłemPrzyjacieleChłop i cielęZ części trzeciejWóz z sianemGęsiWyrokWino szampańskieZ części czwartejKot i kogutFilozof i chłopLwica i macioraMalarzeSatyryZ części pierwszejDo królaŚwiat zepsutyPijaństwoŻona modnaOpracowanieBiografia Ignacego KrasickiegoKalendarium życia i twórczościŻycie Ignacego KrasickiegoTwórczość Ignacego KrasickiegoOkoliczności powstania i wydania BajekOkoliczności powstania i wydania SatyrBajka jako gatunek literackiSatyra jako gatunek literackiKompozycja Wyboru bajek i satyrŚwiat przedstawiony BajekProgram poetycki bajek. Krasicki o swoich bajkachDydaktyzm i prawdy ogólnoludzkie w bajkachŚwiat przedstawiony SatyrDo królaTrzy satyryCytaty, które mogą się przydaćIndeks komentarzy do tekstu

Mendel Gdański - Utwór powstał w 1890 roku. W okresie tym pozytywistyczne, wzniosłe hasła asymilacji Żydów uległy zatarciu. Narastała nieufność i wrogość wobec wyznawców judaizmu. Orzeszkowa, autorka rozprawy ,,O Żydach i kwestii żydowskiej"" (1882) zdecydowała zwrócić się z apelem do pisarzy, by aktywnie sprzeciwili się haniebnej agresji. W 1890 wystosowała do Marii Konopnickiej list, w którym prosiła, by czy prozą, czy wierszem, napisz jedną lub dziesięć kartek, słowo Twoje wiele zaważy, u wielu wiarę znajdzie, wiele uczuć wzbudzi, złych uśpi.... Odpowiedź Marii była natychmiastowa w maju tego roku w Przeglądzie Literackim (dodatku petersburskiego ,,Kraju"") ukazała się nowela zatytułowana ,,Mendel Gdański"".Miłosierdzie Gminy - Stary nędzarz zostaje ,,wystawiony"" na licytację. Ten kto przyjmie schorowanego człowieka zdoła na tym zarobić. Zanim to nastąpi czytelnika czeka spektakl pełen brutalności, zakłamania i obłudy - nazywany przez bohaterów ,,miłosierdziem"". Właściwie wydaje się, że wszyscy tu dobrze się bawią... no może oprócz głównego bohatera, który, jak stwierdza Alina Brodzka przystał na rolę clowna w okrutnym widowisku.

W tynieckiej gospodzie ,,Pod Lutym Turem"" dwaj rycerze z Bogdańca, Maćko i jego synowiec, młodziutki Zbyszko, spotykają się z dworem księżnej Anny Danuty. Zbyszko od pierwszego wejrzenia zakochuje się w jednej z dwórek księżnej, Danusi. Nie spodziewa się, jak bardzo dziewczyna zostanie skrzywdzona przez Krzyżaków, jeszcze nie wie, że w wielkiej wojnie z Zakonem, która wkrótce się rozegra on, Zbyszko, weźmie udział również z osobistych powodów.

Do Warszawy powraca Stanisław Wokulski. Jego plenipotent, Ignacy Rzecki, bacznie śledzi wszystkie plotki krążące wokół jego przyjaciela. Nie ma pojęcia o wielkim i jeszcze skrywanym uczuciu Wokulskiego do pięknej i próżnej Izabeli Łęckiej. Czy głęboka miłość galanteryjnego kupca do szlachcianki może zakończyć się szczęśliwie?

Koniec XIX wieku - w galicyjskim zaciszu Polacy powoli przywykają do tego, że ich kraju nie ma na mapach Europy. Nie wszyscy się z tym pogodzili, każdy z uczestników bronowickiego wesela nosi w sobie marzenie o niepodległości Polski. Czy narodowa solidarność, braterstwo chłopów i inteligencji jest możliwe? Czy Polacy pozostaną w błędnym kole poczucia własnej słabości i jednocześnie marzeń o silnej ojczyźnie?

Cezary Baryka szuka swojej tożsamości. Nie wie czy jest Polakiem czy Rosjaninem. Wypadki krwawej rewolucji w Baku, wojna z Rosją 1920 roku, pobyt w szlacheckim majątku w Nawłoci, współpraca z Szymonem Gajowcem i rozmowy z komunistą Antonim Lulkiem mają pomóc bohaterowi w osiągnięciu dojrzałości.

W Soplicowie na Litwie Sędzia właśnie gości szlachtę, która przyjechała do niego w związku z procesem o zamek między Soplicami i Horeszkami. Po zakończeniu szkoły w Wilnie wraca też jego bratanek, młody Tadeusz. Czy perypetie miłosne beztroskiego młodzieńca zakończą się szczęśliwym małżeństwem? Czy uda się wzniecić powstanie na Litwie? Jak zakończy się spór między Soplicami i zaściankiem dobrzyńskim?

Opowiadanie Gloria victis wchodzi w skład cyklu o tym samym tytule. Początkowo tytuł całości miał brzmieć 1863, co sugerowałoby bardziej dokumentacyjne i rzetelne relacje z przebiegu walk powstańczych. Ostatecznie tytuł zmieniono, gdyż autorce nie chodziło o wnikliwe sprawozdanie historyczne, ale o opis nastroju, jaki ogarnął część społeczeństwa przed wybuchem powstania i w trakcie trwania walk. ...

Petersburg 1865 r. Po prospekcie Newskim sunął bogate powozy, z których wychylają się panie w przepysznych toaletach i eleganccy panowie. Jadą do teatru, opery, na bal, na bankiet... Tymczasem kilka przecznic dalej zupełnie inny świat - ciasne uliczki, pijani przechodnie, głodne i zaniedbane dzieci. Przy jednej z takich uliczek, zaułku Stolarnym, mieszka ubogi student, Rodion Raskolnikow. Boleje nad tym, że choć inteligentny i pełen planów, nie może się realizować z powodu braku pieniędzy. Tworzy nawet teorię, która powiedzie go do mieszkania starej lichwiarki po to, by zabić... Ale zbrodnia to dopiero początek trudnej i bolesnej historii Raskolnikowa.

Trwa proces studentów - filomatów. Wileńskie więzienie jest pełne młodych ludzi, którzy otwarcie przyznają się do tego, że są Polakami. Jeden z nich, Konrad, staje się wcieleniem niepodległości własnej ojczyzny. Nadchodzą niespodziewane wydarzenia, w których ważną rolę odegrają siły pozaziemskie, a na ziemi po raz kolejny zetrą się szatan i Bóg.

W Soplicowie na Litwie Sędzia właśnie gości szlachtę, która przyjechała do niego w związku z procesem o zamek między Soplicami i Horeszkami. Po zakończeniu szkoły w Wilnie wraca też jego bratanek, młody Tadeusz. Czy perypetie miłosne beztroskiego młodzieńca zakończą się szczęśliwym małżeństwem? Czy uda się wzniecić powstanie na Litwie? Jak zakończy się spór między Soplicami i zaściankiem dobrzyńskim?

W tynieckiej gospodzie ,,Pod Lutym Turem"" dwaj rycerze z Bogdańca, Maćko i jego synowiec, młodziutki Zbyszko, spotykają się z dworem księżnej Anny Danuty. Zbyszko od pierwszego wejrzenia zakochuje się w jednej z dwórek księżnej, Danusi. Nie spodziewa się, jak bardzo dziewczyna zostanie skrzywdzona przez Krzyżaków, jeszcze nie wie, że w wielkiej wojnie z Zakonem, która wkrótce się rozegra on, Zbyszko, weźmie udział również z osobistych powodów.

Sonety Krymskie - cykl 18 sonetów stanowiących opis podróży Adama Mickiewicza na Krym, opublikowany w 1826 razem z cyklem wierszy miłosnych (tzw. sonety odeskie) jako Sonety.Cykl ten jest również wyrazem zainteresowań Mickiewicza Wschodem. Zainteresowania te były bardzo popularne wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego, wielu studiowało orientalistykę w Petersburgu. Poeta, przymusowo przebywający w Rosji, opuścił Odessę i wybrał się na wycieczkę, która okazała się wyprawą do innego świata, pierwszym wtajemniczeniem twórcy właśnie w Orient.Sonety krymskie są opisem orientalnej przyrody i kultury Wschodu oraz ukazują rozpacz poety - pielgrzyma, wygnańca stęsknionego za ojczyzną, z której wygnała go przemoc wroga. Podmiot liryczny wypowiada się zazwyczaj w pierwszej osobie liczby pojedynczej, innym razem przeżycia podróżnika przedstawia bezstronny narrator. Spotyka on mieszkańca Krymu - księcia arabskiego Mirzę, który uosabia muzułmańską religię, kulturę, a także mowę tatarską i turecką.Sonety krymskieI. Stepy AkermańskieII. Cisza morskaIII. ŻeglugaIV. BurzaV. Widok gór ze stepków KozłowaVI. BakczysarajVII. Bakczysaraj w nocyVIII. Grób PotockiejIX. Mogiły haremuX. BajdaryXI. Ałusza w dzieńXII. Ałusza w nocyXIII. CzatyrdahXIV. PielgrzymXV. Droga nad przepaścią w Czufut-KaleXVI. Góra KikineisXVII. Ruiny zamku w BałakławieXVIII. Ajudah