Cyd jest barokową sztuką tragikomiczną w pięciu aktach francuskiego dramaturga Pierre’a Corneille’a. Jej premiera odbyła się w 1637 roku w Théâtre du Maras w Paryżu. Utwór inspirowany jest życiem kastylijskiego rycerza, pogromcy Maurów i zdobywcy Walencji, bohatera narodowego Hiszpanii z XI wieku, Rodriga Diaza de Vivara, zwanego Cydem Walecznym. Opowiada o niezwykłych dziejach hiszpańskiego hidalgo, jego tryumfach, a przede wszystkim pełnej dramatycznych epizodów miłości do pięknej Chimeny. Jednak nie akcja, a nowatorska forma zdecydowała o niegasnącej popularności Cyda i jego znaczeniu w dziejach literatury. Prekursorski charakter dzieła polega na niemal całkowitym usunięciu odniesień obyczajowych i historycznych wskazujących na umiejscowienie akcji w jedenastowiecznej Hiszpanii i na skupieniu się na elementach ogólnoludzkich, uniwersalizujących wymowę opisywanych postaci i zdarzeń. Równocześnie Corneille rezygnuje z efektownych scen przedstawiających pojedynki czy inne emocjonujące zajścia, wysuwając na pierwszy plan dialogi, których rolą jest ukazanie ludzkich uczuć
i rozterek, a w konsekwencji wewnętrznych przemian bohaterów. Wreszcie, rysując postać pięknego Cyda, Corneille tworzy nowy typ bohatera, który najpierw zawładnął Paryżem, a następnie całą Europą. Jest to człowiek o niezwykle silnej woli, kontrolujący swoje uczucia i panujący nad swoim losem, a równocześnie człowiek o głębokim poczuciu własnej godności, zdolny do największych poświęceń dla zachowania honoru.
Lektura dla szkół średnich
Cyd (1636), tragedia Pierrea Corneillea, której akcja toczy się w XI-wiecznej Hiszpanii. Szimena, córka wodza don Gormasa, i Rodryg, syn starego wodza don Diega, kochają się i wkrótce mają się pobrać. Dochodzi jednak do zwady między ojcami zakochanych -- Rodryg musi pomścić zniewagę, jakiej doznał don Diego. Zabija w pojedynku don Gormasa, przekreślając przyszłe szczęście pary kochanków. Tymczasem Maurowie oblegają Sewillę i Rodryg w zastępstwie ojca odpiera napastników. Szimena domaga się zemsty na zabójcy swego ojca, choć król rad byłby przebaczyć zwycięzcy spod Sewilli. Dziewczyna -- wbrew swym uczuciom -- pozostaje nieustępliwa. Jej honoru bronić ma w pojedynku z Rodrygiem don Sanszo, któremu w głębi serca nie życzy powodzenia. Kiedy Sanszo powraca po pojedynku, Szimena odmawia spełnienia obietnicy, że odda rękę zwycięzcy. Okazuje się jednak, że zwyciężył Rodryg, ale wspaniałomyślnie darował życie także zakochanemu w Szimenie don Sanszo. Honorowi stało się zadość. Kochankowie po rocznej żałobie połączą się węzłem małżeńskim, kiedy Cyd powróci z wojny z Maurami. Corneille niemal wszystkie najbardziej dramatyczne sytuacje usunął za kulisy. Na czoło wysunął pojedynek wewnętrzny, jaki toczą bohaterowie ze sobą i z czasem. Corneille zastąpił dawnego bohatera tragicznego, zdeterminowanego przez fatum, bohaterem obdarzonym wolnością i intelektualną samodzielnością, służącego swymi czynami ideałowi ,,gloire"", czyli chwały, sławy, honoru, spełnienia obowiązku, traktowanego także jako czyn piękny. Premierze i wielkiemu powodzeniu tragedii towarzyszyły gwałtowne polemiki. Zarzucono autorowi plagiat, a przede wszystkim naruszenie klasycznych zasad estetycznych. Sprawę skierowano do Akademii, której werdykt -- wskazujący na wiele ,,błędów"" autora -- nie mógł jednak pominąć uwagi, że utwór Corneillea ma ,,niewytłumaczalny urok, który towarzyszy wszystkim jego błędom"". Ten urok zachowują także polskie przekłady, zwłaszcza pierwszy -- współczesny Corneilleowi -- pióra Jana Andrzeja Morsztyna (premiera w Zamościu, 1660).
To dwujęzyczne (francusko-polskie) wydanie ""Cyda"" w przekładzie Jana Andrzeja Morsztyna poddane zostało bardzo starannej restauracji. Oryginał został przygotowany na podstawie francuskich wydań krytycznych. Tłumaczenie na język polski uzupełnia kilka wariantów tekstu, które przetłumaczył Piotr Kamiński, sięgając do pracy Morsztyna lub dokonując nowego przekładu fragmentów brakujących w klasycznym tłumaczeniu z dbałością o stylistyczną spójność tekstu.Ostatnie przedstawienie ""Cyda"" w Teatrze Polskim w reżyserii Andrzeja Seweryna oparte jest na tej wersji tekstu.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
