Książka jest zbiorem studiów, szkiców i esejów autora z ostatnich lat, które wiąże pewna wspólna przestrzeń problemowa, mianowicie najszerzej rozumiana filozofia kultury. To najszersze rozumienie filozofii kultury jest tu wszakże na tyle płynne i na tyle ""nieortodoksyjne"", że przestrzeń tę nazwano skromnie ""filozofią kultury i okolicami"", zaś tymi okolicami byłyby: filozofa społeczna, filozofia polityki, filozofia historii, estetyka i krytyka literacka. Pierwsza część książki wydaje się najwłaściwiej przynależeć do nawet rygorystycznie rozumianej filozofii kultury i dotyczy pewnego jej fragmentu, określanego jako ""filozofia turystyki"". Opatrzono tę poddyscyplinę cudzysłowem w związku z jej jednak nieustabilizowaną pozycją w przestrzeni refleksji filozoficznej, aczkolwiek doświadczenia badawcze autora pozwalają mu właściwie zdjąć z niej ów nawias oraz widzieć w niej twórcze penetrowanie pogranicza filozofii i takich dyscyplin jak antropologia kultury, antropologia historyczna, filozofująca refleksja nad społeczeństwem. A w dodatku w zupełnym centrum staje tu kwestia innego i inności. A ponieważ kwestia ta była istotną inspiracją także innych studiów filozoficznych autora, to uznał on za możliwe i korzystne dołączyć je do ""turystycznego"" zrębu głównego tej książki.
Książka jest zbiorem studiów autora z zakresu filozofii rosyjskiej pochodzących w zasadzie z ostatnich lat. Kontynuuje i uzupełnia wydany w roku 2012 tom Absolut i historia. W kręgu myśli rosyjskiej, a ich obydwu wspólnym niejako gruntem była monografia Włodzimierz Sołowjow. Studium osobowości filozoficznej z roku 2002. Filozofia rosyjska stanowi tu obiekt badań – podobnie jak wspomniane prace wcześniejsze – w tym aspekcie, który określany jest jako rosyjski renesans religijno-filozoficzny, jako rosyjska filozofia religijna czy jako „srebrny wiek” kultury rosyjskiej. Tematyka ta ujmowana jest w wymiarze zdecydowanie filozoficznym, a szczególnie ważny jest tu neoplatoński kontekst filozofii rosyjskiej, pozwalający ujmować ją w wymiarze uniwersalnym, w głębokim osadzeniu historyczno-filozoficznym, w kręgu jednego z najświetniejszych i najtrwalszych nurtów filozofii światowej. Pewne zaś wykroczenia poza ten horyzont usprawiedliwione są syntetycznym zamysłem refleksji nad biegiem i charakterem filozofii rosyjskiej.
Punktem wyjścia dla tej książki był wykład z filozofii religii prezentowany od kilku lat studentom. Zakres i ostateczny kształt publikacji znacznie wykracza jednak poza ramy tej formuły. Autor stara się przede wszystkim przedstawić różnorodność, bogactwo i inwencję filozoficznej refleksji nad religią, po drugie zaś, wskazać inspirującą i pobudzającą rolę problematyki religijnej dla filozofii. Przeprowadzona analiza nie jest pozbawiona pewnych elementów subiektywizmu i własnych preferencji, co – zgodnie z naturą filozofii – wynika nie tyle z ludzkiej słabości poznawczej, co z „pojemności” i charakteru obiektu badań filozoficznych. Intencją autora było również uchwycenie reprezentatywności i „klasyczności” analizowanych postaci i zagadnień w duchu nieanalitycznego nurtu uprawiania filozofii. Publikacja poza wstępnymi zagadnieniami klasyfikacyjnymi i terminologicznymi, prezentuje szeroką panoramę filozoficznych poglądów na genezę i istotę religii, omawia problematykę dotyczącą Absolutu (Boga), w tym dowody na jego istnienie, wreszcie przedstawia współczesny nurt filozoficznej refleksji nad religią określany jako postsekularyzm.
Philosophy of Religion. A Discourse
The book presents the author’s perspective on classical subjects, showing a variety, abundance and invention of philosophical reflection on religion. The eponymous philosophy of religion is seen from the perspective of non-analytical philosophy, which includes modern philosophical reflection on religion, defined as postsecularism.
Keywords: philosophy, religion, Absolute, postsecularism
Książka przedstawia całość dorobku intelektualnego Włodzimierza Sołowjowa (1853-1900), powszechnie uważanego za pierwszego profesjonalnego filozofa rosyjskiego. Różnorodna i wielowątkowa twórczość Sołowjowa, obejmująca swoim zakresem metafizykę, teorię poznania, teologię, etykę, estetykę, filozofię społeczną a podejmująca również - w świetnych tekstach publicystycznych - palące zagadnienia społeczne, polityczne i kulturalne, ujęta została jako konsekwentna całość.
Każda próba uchwycenia tego, czym jest i jaki ma charakter doświadczenie religijne, może być analizowana jako ujęcie pewnych szczególnych własności ludzkiego poznania, a szczególne własności poznania, które odkrywane są poprzez badanie i pojęciowy wymiar doświadczenia religijnego, mogą być rozpoznawane i badane także w innych aktach i aspektach poznania, niekoniecznie związanych z religią.
Zagadnieniem, na którym koncentrują się autorzy zawartych w tym tomie artykułów, nie jest sam fenomen religii, ale kwestie związane z możliwościami i granicami ludzkiego poznania, uchwytywanymi przez filozoficzne próby konceptualizacji doświadczenia religijnego. Ważnym punktem wyjściowym badań są dla nich prace myślicieli, dla których epistemologiczne ujęcie doświadczenia religijnego stanowiło kluczowy element strukturalny teorii filozoficznej, a byli to: S. Bułgakow, P. Florenski, S. Frank, L. Szestow, N. Bierdiajew, F. Rosenzweig, E. Levinas, A.J. Heschel oraz J.-L. Marion.
Teksty pokazują możliwości i zakres wykorzystania modeli i struktur pojęciowych, wypracowanych w XX-wiecznych konceptualizacjach doświadczenia religijnego jako narzędzi szerzej rozumianej epistemologii. Autorzy rozszerzają w ten sposób zakres użyteczności struktur pojęciowych, wypracowanych przez XX w. filozofów religii.
Tom niniejszy jest rezultatem badań prowadzonych w latach 2015‒2018 w ramach projektu badawczego, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (nr DEC-2014/13/B/HS1/00761 z 4 grudnia 2014), Epistemologia doświadczenia religijnego w XX-wiecznej filozofii rosyjskiej i żydowskiej. Był on realizowany na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Przyczynkiem do powstania publikacji była także międzynarodowa konferencja „Epistemologia doświadczenia religijnego”, która odbyła się w Warszawie w dniach 26‒28 września 2016 r.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
