Żona jest nowym faktem społecznym. Oczywiście żona w dzisiejszym sensie, podobnie jak inne elementy prywatnego życia: rodzina, gospodarstwo domowe, dziecko, dzieciństwo. Jeszcze kilkaset lat temu ognisko domowe wyglądało zupełnie inaczej. Rodzina nuklearna, małżeństwo z miłości, a nie jako interes załatwiany przez rodziców ponad głowami przyszłych małżonków, intymność życia domowego z dzieckiem jako jego hołubionym centrum to dość nowe wynalazki. Francuscy badacze historii życia codziennego (Aris, Vigarello, Flandrin i inni) położyli ogromne zasługi w odtworzeniu, nowożytnych zwłaszcza, przemian instytucji rodziny. Autorce niniejszego tomu Marilyn Yalom (ur. 1932), amerykańskiej badaczce tych zagadnień z Uniwersytetu Stanforda, z natury rzeczy bliższa jest kultura anglosaska. Historię żony zaczyna jednak od czasów biblijnych, by poprzez średniowieczną i nowożytną Europę dotrzeć ze swoją opowieścią na kontynent amerykański. Opowieść Yalom jest szczególnie frapująca, ponieważ nieakademicka, za to obficie udokumentowana materiałem źródłowym, by wspomnieć choćby relacje kobiet z XIX wieku o szczegółach ich pożycia małżeńskiego. Co cenne, autorka skupia się nie tyle na instytucji małżeństwa, ile na jej najwrażliwszym elemencie, żonie, i to jej oddaje głos. Pokazuje drogę emancypacji kobiet-żon, trudną nawet dziś w społeczeństwie demokratycznym, a pełną dramatyzmu i opresji wcześniej, i czyni to z wielkim talentem literackim wspartym równie wielką erudycją.
[I]dea „pedagogiki rzeczy”, „pedagogiki materialności”, „pedagogiki post-antropocentrycznej” posiada – w moim przekonaniu – potencjał zbudowania konstruktywnej odpowiedzi epistemologicznej na wyzwania dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-kulturowej XXI wieku (…). Idea ta może odegrać podobną rolę w „wyrwaniu” myślenia i działania pedagogicznego z ogarniającego je „marazmu humanistycznego” jak to miało miejsce przed przeszło pięćdziesięciu laty z pedagogiką krytyczną, nawiązującą także do filozoficznej teorii (neo)marksow¬skiej, choć nie jest to i nie powinno być jedyne źródło założeń teoriopoznawczych tego nurtu. (…)
Książka ta z pewnością przyczyni się do wzbogacenia dotychczasowej wiedzy pedagogicznej i interdyscyplinarnej oraz stanowić będzie bogate źródło inspiracji do dalszych prac badawczych i działań aplikacyjnych osadzonych w nurcie „pedagogiki rzeczy”/„pedagogiki post-antropocentrycznej”. Szykuje się nam wszystkim istotne wydarzenie naukowe „narodzin” i „dojrzewania” nowego nurtu poznawczego w pedagogice, które – mam nadzieję – będzie szeroko dyskutowane i stanie się kolejnym „wyzwalaczem” innowacji metodologicznych
i metodycznych, nie tylko w obrębie tej dyscypliny naukowej.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Dariusza Kulinowskiego
Miasto odgrywa ważną rolę w badaniach genezy i rozwoju każdego społeczeństwa. Jest bowiem jednym z filarów cywilizacji, tworząc środowisko ludzkiej egzystencji oraz przestrzeń do realizacji potrzeb i pragnień człowieka. Książka Dobiesława Jędrzejczyka ukazuje zagadnienia miejskie w kontekście powstawania i rozwoju cywilizacji europejskiej. Kładzie nacisk na humanistyczne rozumienie przestrzeni, która od czasów Immanuela Kanta jest wyznacznikiem geografii jako nauki, tak jak historii - czas. Prezentuje rózne koncepcje personalistycznego wymiaru przestrzeni miejskiej z punktu widzenia nie tylko geografa lecz także filozofa, socjologa, etnologa i teologa. Książka pomoże lepiej i wszechstronniej zrozumieć istotę przestrzeni i zamieszkującego ją człowieka. Dzieki takiemu ujęciu jest wartościową pomocą dydaktyczną i badawczą dla wielu dyscyplin naukowych.
Książka dotyczy pracy uznanej za pierwszą polską monografię etnograficzną, zatytułowanej Okolica Za-dniestrska Między Stryiem i Łomnicą czyli Opis Ziemi i dawnych klęsk, lub odmian tey Okolicy; tudzież, iaki iest lud prosty dla religii i dla Pana swego? Zgoła, iaki ón iest? w całym sposobie życia swego, lub w swych Zabobonach albo zwyczaiach, która ukazała się w 1811 roku we Lwowie, w drukarni Jana Sznaydera. Jej autor, Ignacy Lubicz Czerwiński, przez co najmniej kilkanaście lat prowadził obserwacje na obszarze między prawobrzeżnymi dopływami Dniestru – Stryjem, Łomnicą, a podnóżem Karpat, przede wszystkim na terenach posiadanych przez niego wsi (m.in. Dołpotowa). Efektem tych badań była doceniona przez kilku XIX-wiecznych i XX-wiecznych badaczy (m.in. Władysława Dropiowskiego, Izydora Kopernickiego, Stanisława Zdziarskiego, Adama Fischera, a przede wszystkim Romana Kyrcziwa i Edwarda Pietraszka) monografia, która pomimo ich apeli nie doczekała się całościowego opracowania.
Książka Małgorzaty Rygielskiej Monografia Ignacego Lubicz Czerwińskiego „Okolica Za-dniestrska”. Studium kulturoznawcze – przynajmniej w pewnej mierze – wypełnia tę lukę. Jej autorka świadomie proponuje interdyscyplinarne podejście kulturoznawcze w miejsce dotychczasowych prób wpisywania pracy Czerwińskiego w ramy określonych dyscyplin. Korzysta przy tym z szerokiej, niewartościującej definicji kultury. Jej studium może stać się inspiracją dla badaczy kultury zajmujących się zmianą kulturową, badaczy terenowych, badaczy kultur lokalnych, historyków kultury oraz wszystkich zainteresowanych dziejami Bojkowszyzny i XIX-wiecznymi próbami systematycznego opisu kultury.
Mary Douglas is an outstanding example of an evaluative thinker at work. In Purity and Danger: An Analysis of Concepts of Pollution and Taboo, she delves in great detail into existing arguments that portray traditional societies as “evolving” from “savage” beliefs in magic, to religion, to modern science, then explains why she believes those arguments are wrong. She also adeptly chaperones readers through a vast amount of data, from firsthand research in the Congo to close readings of the Old Testament, and analyzes it in depth to provide evidence that traditional and Western religions have more in common than the first comparative religion scholars and early anthropologists thought.
First evaluating her scholarly predecessors by marshalling their arguments, Douglas identifies their main weakness: that they dismiss traditional societies and their religions by identifying their practices as “magic,” thereby creating a chasm between savages who believe in magic and sophisticates who practice religion.
`Professor Douglas writes gracefully, lucidly and polemically. She continually makes points which illuminate matters in the philosophy of religion and the philosophy of science and help to show the rest of us just why and how anthropology has become a fundamentally intellectual discipline' - New Society
Professor Douglas' book sparkles with intellectual life and is characterised by a concern to understand. Right or wrong, sound or idiosyncratic, it presents a rare and exciting spectacle of a mind at work.' - Times Literary Supplement
One of the most talked-about scholarly works of the past fifty years, Judith Butler’s Gender Trouble is as celebrated as it is controversial.
Arguing that traditional feminism is wrong to look to a natural, 'essential' notion of the female, or indeed of sex or gender, Butler starts by questioning the category 'woman' and continues in this vein with examinations of 'the masculine' and 'the feminine'. Best known however, but also most often misinterpreted, is Butler's concept of gender as a reiterated social performance rather than the expression of a prior reality.
Thrilling and provocative, few other academic works have roused passions to the same extent.
What do walking, weaving, observing, storytelling, singing, drawing and writing have in common? The answer is that they all proceed along lines. In this extraordinary book Tim Ingold imagines a world in which everyone and everything consists of interwoven or interconnected lines and lays the foundations for a completely new discipline: the anthropological archaeology of the line.
Ingold’s argument leads us through the music of Ancient Greece and contemporary Japan, Siberian labyrinths and Roman roads, Chinese calligraphy and the printed alphabet, weaving a path between antiquity and the present. Drawing on a multitude of disciplines including archaeology, classical studies, art history, linguistics, psychology, musicology, philosophy and many others, and including more than seventy illustrations, this book takes us on an exhilarating intellectual journey that will change the way we look at the world and how we go about in it.
This Routledge Classics edition includes a new preface by the author.
Debt is one of the great subjects of our day, and understanding the way that it not only fuels economic growth, but can also be used as a means of generating profit and exerting control, is central to grasping the way in which our society really works.
David Graeber's contribution to this debate is to apply his anthropologists' training to the understanding of a phenomenon often considered purely from an economic point of view. In this respect, the book can be considered a fine example of the critical thinking skill of problem-solving. Graeber's main aim is to undermine the dominant narrative, which sees debt as the natural – and broadly healthy – outcome of the development of a modern economic system. He marshals evidence that supports alternative possibilities, and suggests that the phenomenon of debt emerged not as a result of the introduction of money, but at precisely the same time.
This in turn allows Graeber to argue against the prevailing notion that economy and state are fundamentally separate entities. Rather, he says, "the two were born together and have always been intertwined" – with debt being a means of enforcing elite and state power. For Graeber, this evaluation of the evidence points to a strong potential solution: there should be more readiness to write off debt, and more public involvement in the debate over debt and its moral implications.
The history of anthropology is, to a large extent, the history of differing modes of interpretation.
As anthropologists have long known, examining, analyzing and recording cultures in the quest to understand humankind as a whole is a vastly complex task, in which nothing can be achieved without careful and incisive interpretative work. Edward Evans-Pritchard’s seminal 1937 Witchcraft, Oracles, and Magic Among the Azande is a model contribution to anthropology’s grand interpretative project, and one whose success is based largely on its author’s thinking skills. A major issue in anthropology at the time was the common assumption that the faiths and customs of other cultures appeared irrational or illogical when compared to the “civilized” and scientific beliefs of the western world.
Evans-Pritchard sought to challenge such definitions by embedding himself within a tribal culture in Africa – that of the Azande – and attempting to understand their beliefs in their proper contexts. By doing so, Evans-Pritchard proved just how vital context is to interpretation. Seen within their context, he was able to show, the beliefs of the Azande were far from irrational – and magic actually formed a coherent system that helped mould a functional community and society for the tribe. Evans-Pritchard’s efforts to clarify meaning in this way have proved hugely influential, and have played a major part in guiding later generations of anthropologists from his day to ours.
In Outline of a Theory of Practice, Bourdieu questions the preeminent ideas of social anthropologists such as Levi-Strauss who stressed the structural principles governing human action rather than the actions themselves and, Bourdieu asserts, doesn’t account for all observable nuances of behaviour. Drawing on his fieldwork in Algeria, he expresses the need for a theory of practice focusing on the dynamic flow of human actions in the social world. Bourdieu coins the term ‘habitus’- a relational concept linking structures to the practice of agents. Outline is a significant and original contribution, providing an account of many of the issues Bourdieu continued to develop through his career.
Książka poświęcona jest problematyce rytualnych praktyk, które bułgarscy wierni podejmują w prawosławnych monasterach „dla zdrowia”. Czynności te obejmują m.in. inkubowanie, obmywanie się w leczniczych źródłach, kontakt z przedmiotami sakralnymi, Cyprianowe Modlitwy, sakrament namaszczenia olejami, spożywanie poświęconego pokarmu i składanie ofiar (kurbanów).
Badaczka pokazuje, że moment uzdrowienia wierni utożsamiają z doświadczeniem pozytywnego działania na ich ciała „życiodajnych energii”. Autorka analizuje specyfikę tych praktyk zarówno w wymiarze synchronicznym, jak i diachronicznym, korzystając z wypracowanej w toku badań (post)sekularnej teorii antropologicznej. Z prawosławnej teologii oraz z tekstów bizantynistycznych wydobywa koncepcje ontologiczne, poszerzające możliwości interpretacyjne teorii antropologicznej, która aktualnie poszukuje narzędzi pozwalających na inne niż zachodniocentryczne rozumienie fenomenu „sprawczości” religijnych wizerunków i przedmiotów sakralnych. Jednocześnie analizuje bułgarski habitus religijny w szerokim kontekście, dostrzegając wielorakie wpływy kulturowe, jakim podlegał i aktualnie podlega.
To książka o niezwykłych relacjach ludzi i algorytmów Google i Facebooka. O nowej inkarnacji władzy – władzy społecznych algorytmów. Żyjemy w kulturze algorytmów, w czasach algokracji wpływającej na decyzje polityczne, kariery, na to, z kim się komunikujemy, co czytamy, oglądamy… Algorytmy społeczne mają wpływ na społeczny dobrostan, mogą kształtować formacje społeczne, oddziaływać kulturowo i bezpośrednio wpływać na indywidualne życie. Kreują dynamiczny przepływ symboli, są częścią nowego świata, w którym ludzki udział w przekazywaniu informacji nie jest już niezbędny. Mamy do czynienia z dziełem wybitnym, erudycyjnym, pracą świetnie napisaną i pionierską na gruncie polskim. Prof. dr hab. Stanisław Jędrzejewski, Akademia Leona Koźmińskiego Autor włożył ogrom pracy w zebranie bogatych zagranicznych i polskich materiałów o tak licznych elementach teorii i praktyki nowych mediów. Zasługuje na uznanie swej monografii jako znaczącego osiągnięcia naukowego. Prof. zw. dr hab. Tomasz Goban-Klas, Prof. em. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kierownik Katedry Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Judith Butler's Gender Trouble is a perfect example of creative thinking. The book redefines feminism's struggle against patriarchy as part of a much broader issue: the damaging effects of all our assumptions about gender and identity.
Looking at the factionalism of contemporary (1980s) feminism, Butler saw a movement split by identity politics. Riven by arguments over what it meant to be a women, over sexuality, and over class and race, feminism was falling prey to internal problems of identity, and was failing to move towards broader solidarity with other liberation movements such as LGBT.
Butler turned these issues on their head by questioning the basis that supposedly fundamental and fixed identities such as 'masculine/feminine' or 'straight/gay' actually have. Tracing these binary definitions back to the binary nature of human anatomy ('male/female'), she argues that there is no necessary link between our anatomies and our identities. Subjecting a wide range of evidence from philosophy, cultural theory, anthropology, psychology and anthropology to a renewed search for meaning, Butler shows both that sex (biology) and gender (identity) are separate, and that even biological sex is not simplistically either/or male/female. Separating our biology from identity then allows her to argue that, while categories such as 'masculine/feminine/straight/gay' are real, they are not necessary; rather, they are the product of society's assumptions, and the constant reproduction of those assumptions by everyone around us. That opens up some small hope for change: a hope that – 25 years after Gender Trouble's publication – is having a huge impact on societies and politics across the world.
Jak to się stało, że spośród dziesiątków tysięcy gatunków jedynie my opanowaliśmy niebywałą zdolność mówienia?W swojej fascynującej książce światowej sławy antropolog i psycholog ewolucyjny Robin Dunbar rozwija autorską wizję powstania języka tego najpotężniejszego narzędzia komunikacji, jakim dysponują ludzie. To również opowieść o tym, jak zdrady, kłamstwa i oszustwa a także silna presja na to, by to wszystko ograniczyć, uczyniły nas ludźmi.W tej książce nie tylko uważnie przyjrzę się temu, co robimy z językiem, lecz także postaram się znaleźć odpowiedzi na bardziej fundamentalne pytania dlaczego mamy język, skąd on się wziął i jak dawno powstał. Będzie to zaczarowana podróż pełna przeskoków z jednego nieoczekiwanego zakamarka naszej struktury biologicznej do drugiego, od historii do hormonów, od bardzo ostentacyjnych zachowań małp do chwil największej ludzkiej intymności. Opowieść ta poprowadzi nas w przeszłość poprzez różne etapy naszych dziejów aż do czasów, gdy nie byliśmy jeszcze ludźmi, lecz zaledwie nie tak znowu niezwykłymi małpami człekokszałtnymi. Jak brzmiały najwcześniejsze języki? Kto nimi mówił? Dlaczego rozwinęły się w to, czym są dzisiaj? Dlaczego wciąż się zmieniały do tego stopnia, że dziś istnieje około 5000 różnych języków (nie licząc tych, które wymarły na przestrzeni tysiącleci, zanim ktoś zdążył je zapisać)? [fragment wstępu]Robin Dunbar jest brytyjskim antropologiem i profesorem psychologii ewolucyjnej Uniwersytetu w Oxfordzie. Słynie z teorii dotyczącej maksymalnej ilości stabilnych relacji międzyludzkich jeden osoby, czyli tzw. liczby Dunbara. Autor m.in. książek Nowa historia ewolucji człowieka (CCPress 2013), Człowiek. Biografia (CCPress 2015), Anatomia miłości i zdrady (CCPress 2016).
W książce podjęto rozważania z zakresu antropologii ekonomicznej i antropologii codzienności. Na podstawie niepublikowanych materiałów źródłowych prywatnych zeszytów z rachunkami domowymi prowadzonych przez wiele lat przez trzy kobiety o różnej sytuacji zawodowej i rodzinnej, w nieco odmiennych warunkach kulturowych autorka dokonała interesującej antropologicznej analizy aktywności polskich gospodyń w czasach powojennych i w okresie potransformacyjnym, po 1989 roku. W monografii omówiła codzienne praktyki dotyczące prowadzenia gospodarstw domowych, rodzaju najczęściej kupowanych towarów i usług, nawyków żywieniowych i konsumpcyjnych, sposobów zamieszkiwania, zasad dbałości o ciało i higienę, form spędzania czasu wolnego, a także światopoglądu, religijności, stosunku do polskiej tradycji kulturowej.Publikacja jest adresowana do badaczy życia społecznego antropologów, socjologów, ekonomistów i kulturoznawców. Może być również atrakcyjną lekturą dla szerszego grona czytelników, którzy szukają niekonwencjonalnej i drobiazgowej refleksji nad polską codziennością ostatnich sześćdziesięciu lat.
W większości współczesnych nawiązań do chłopskiego dziedzictwa powraca przekonanie o szczególnej roli wiejskiego pochodzenia w kształtowaniu polskiej mentalności, a nawet o jego formacyjnym charakterze – chłopska kondycja bywa często postrzegana jako podstawa społecznych wyobrażeń, powszechnych postaw i preferowanych stylów życia, gustów, nawyków, upodobań. Z tak określonej genealogii zbiorowej mają wynikać określone konsekwencje kulturowo-obyczajowe. Jako przykład można by wskazać choćby uprzywilejowanie pewnych sposobów uczestniczenia w dyskursie – orientacja na konkretne doświadczenie i anegdotyczną jednostkowość przypadków zamiast refleksji systemowej; deklaratywny solidaryzm społeczny, retoryka „zgody” i skłonność do eufemizowania i tabuizowania rzeczywistych podziałów; specyficzna dynamika sporów politycznych, bliższa różnicom środowiskowym niż stricte ideologicznym.
Następną kwestią, wskazywaną w rozlicznych omówieniach, byłaby powszechna formuła religijności, o charakterze obrzędowo-kolektywnym, zdominowana przez relacje hierarchiczne i „pastoralny” autorytet kościelnych instytucji (miałyby o tym świadczyć popularne formy współczesnego kultu, zrodzone z ducha ludowej pobożności, reprezentowane choćby przez swoisty folklor jasnogórski, licheński bądź wadowicki). I wreszcie, przejawy postchłopskiej mentalności bywają też dostrzegane w sposobach organizowania parcelowanej i prywatyzowanej przestrzeni publicznej, z silnym akcentowaniem wyznaczników terytorialności (postrzeganych jako współczesna mutacja „sporów o miedzę”) – od sporów sąsiedzkich, poprzez anarchiczność i swoisty „woluntaryzm zabudowy”, popularność ogródków działkowych, aż po zwyczaj grodzenia trawników i osiedli.
Grzegorz Grochowski
Stroje Ludowe Narodu Polskiego z wiernym opisaniem jego obyczajów, zwyczajów, i sposobu bycia
Leon Zienkowicz
Praca Leona Zienkiewicza jest jednym z pierwszych opracowań dotyczących polskiego stroju ludowego (wcześniejsze są prace Łukasza Gołębiowskiego czy Jana Matejki), w którym obok rycin prezentujących strój danego regionu, znalazło się miejsce na krótkie etnograficzne charakterystyki regionów.
Wyjątkowość dzieła Zienkowicza polega na tym, że zostało wydane we Francji przybliżając czytelnikowi zagranicznemu (francuski był wówczas lingua franca) część ludowej kultury polskiej, która dla romantyków w Europie stanowiła wówczas inspirację, wypełniając lukę jaka istniała w prezentacji strojów ludowych Europy (na Zachodzie wcześniej wydano podobne opracowania). Ważnym elementem dzieła było to, że zawierało kolorowe ilustracje, co dziś daje szansę na prześledzenie nie tylko zmian form, ale także upodobań estetycznych i symboliki kolorów używanych w strojach. Współcześnie obserwujemy renesans zainteresowań strojem ludowym, nie tylko na fali nostalgii, za „pierwotnymi formami" rodzimej kultury, czy chęcią zachowania materialnego dziedzictwa kulturowego, ale także w związku z tym, iż strój jest traktowanym jako szczególny wyróżnik regionu i w związku z tym element jego wielowymiarowej promocji.
Praca stanowi ważne źródło wiedzy o polskiej kulturze ludowej XIX wieku, wartościowe nie tylko dla szerokiego grona odbiorców, ale i dla specjalistów z zakresu historii kultury, etnografii czy historii sztuki.
Wbrew temu, co mogłoby się wydawać nam, coraz bardziej unifikującym swe obyczaje Europejczykom, świat ludów pierwotnych był kulturowo niepomiernie bardziej zróżnicowany niż Europa, wraz z wyrosłymi z tego samego pnia rosyjską Eurazją i Ameryką. Mówiąc o ludach pierwotnych, mam na myśli wspólnoty etniczne żyjące poza historią. Poza pisaną, linearną historią, która umiejscawia dzieje narodu – współczesny odpowiednik dawnego mitu – na konkretnej, wymierzalnej skali zmian i przeobrażeń. Takich ludów prawie już nie ma na Ziemi: ich archaiczna kultura roztopiła się pod wpływem wszechogarniającej cywilizacji globalnej, z jej urbanizacją, industrializacją, wysokorozwiniętymi technologiami komunikacji, a także homogenizacją masowej kultury. Relikty tych ludów przetrwały jednak w różnych miejscach naszego globu.
Kilka z tych pozostałości znajduje się na obszarze Australii i Oceanii, który – traktowany jako całość – jest jedynym zamieszkałym makroregionem świata, w którym nigdy nie narodziły się cywilizacje. Co więcej, autochtoni tego obszaru bardziej różnią się między sobą niż my od bliskowschodnich Arabów czy Irańczyków lub też nawet od europejskiego pochodzenia mieszkańców Dalekiego Wschodu. Większość wspólnot plemiennych była tam do niedawna swoistymi, zamkniętymi mikrokosmosami.
Australijscy krajowcy nie znali pojęcia dzieciństwa. Mały człowiek był dla nich osobą przygotowującą się do dorosłości. Ten docelowy stan był rozumiany przez dorosłych jako przejście przez inicjację i wejście w małżeństwo. Do tego czasu dzieci należało przygotować do samodzielnego przetrwania w trudnych warunkach codzienności.
You are accused of a crime. Who would you rather determined your fate – a human or an algorithm?
An algorithm is more consistent and less prone to error of judgement. Yet a human can look you in the eye before passing sentence.
Welcome to the age of the algorithm, the story of a not-too-distant future where machines rule supreme, making important decisions – in healthcare, transport, finance, security, what we watch, where we go even who we send to prison. So how much should we rely on them? What kind of future do we want?
Hannah Fry takes us on a tour of the good, the bad and the downright ugly of the algorithms that surround us. In Hello World she lifts the lid on their inner workings, demonstrates their power, exposes their limitations, and examines whether they really are an improvement on the humans they are replacing.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?