Wiek XX w Polsce, tak bogaty w wydarzenia: pełne nadziei pierwsze lata niepodległości, rozczarowania lat 30-tych, tragedia wojny i okupacji, skomplikowane powojenne czasy PRL-u – a na tym tle koleje losów Autorki i jej najbliższych. Ludzi niezwykłych, z sercami „po lewej stronie”, wnikliwie i plastycznie przez Autorkę opisanych.
Udajmy się wraz z Nią w podróż przez wiek XX. Przez rodzinne dzieje, tak mocno z dziejami kraju i ludzi w nim żyjących powiązane. W części pierwszej Czarny Sosnowiec, robotniczy Żyrardów i wreszcie sanacyjna Warszawa widziane oczami dziecka, zadziornej dziewczynki, dorastającej panienki. Opowieści przerywane wakacjami na Podhalu, na Kresach czy nad Bałtykiem.
Część druga – to przejmujący, wielobarwny obraz wojennych losów w Warszawie. Życie codzienne, konspiracja i walka podziemna. Wreszcie... tragedia Powstania i tułaczki.
Część trzecia – powojenne losy głównych postaci dramatu: Anity, jej męża, jej dzieci. Ich wyprawa „na Zachód” – poszukiwanie nowego miejsca do życia w Sudetach, a potem na Górnym, „Białym” Śląsku. Barwna opowieść o pierwszych powojennych latach tam spędzonych.
Wreszcie, po wielu latach... powrót do innej, ale wciąż jakoś tej samej, z ruin powstałej – Warszawy.
Ze wstępu
Niebieski płaszczyk! Skąd taki tytuł?...
Otóż Autorka pierwszych dwóch części, narratorka, a jednocześnie główna postać tej książki, gdy studiowała tuż przed wojną w warszawskiej Wyższej Szkole Nauk Politycznych, nosiła często swój ulubiony niebieski płaszczyk i takiż – z zawiniętym rondkiem – kapelusik. A był to rok 1938, czas, kiedy w Polsce narastała fala skrajnego nacjonalizmu, narodowo-prawicowa młodzież dominowała w studenckich korporacjach, organizowała uniwersyteckie getta ławkowe...
Znałem Anitkę „od zawsze”. Pamiętam Ją „jak przez mgłę” oczami malucha z tamtych sosnowieckich lat trzydziestych i z opowiadań mojej Mamy – Muńki, a od jesieni ’44 aż do końca Jej dni – już osobiście, spędzając z Nią, Jurkiem i chłopakami miesiące w ich leśno-górskich samotniach. Anita, moja cioteczna siostra, była człowiekiem niezwykłym. Jej talent, odwaga, przedsiębiorczość, charyzma...
Swoim optymistycznym nastawieniem do życia (mimo tak wielu tragicznych przeżyć), swoją postawą, dobrocią – była przykładem, jak należy walczyć z wszelkimi przeciwnościami, nie tracąc jednocześnie wiary w lepszą przyszłość.
To, że jestem również obecny na kartach tej księgi (choć jako mały i śmieszny szkrab), że znam przedstawione tam wydarzenia z rodzinnych opowieści, a częściowo i z własnych przeżyć, ośmieliło mnie do napisania tych kilku zdań, aby zachęcić Czytelnika do bliższego zapoznania się z tą wziętą z życia historią!
Życzę ciekawej lektury!
Iwo Indelak,
Maj 2017, Kanada
