Powieść ukraińskiej pisarki, znanej w Polsce jako autorka wierszy i opowiadań, w Ukrainie ukazała się w 2022 r. i została bardzo dobrze przyjęta. Jej bohaterką jest Charyta, stara kobieta, która wbrew zakazom władz wróciła do strefy skażonej po wybuchu reaktora w elektrowni jądrowej w Czarnobylu w 1986 r. i zamieszkała samotnie w swoim domu, żyjąc na granicy cywilizacji, a często poza nią. W trzecioosobowej narracji, zbliżonej do monologu wewnętrznego, autorka opowiada historię życia bohaterki i jej pokolenia, a poprzez nią – historię tej ziemi, ukazaną z indywidualnej perspektywy – zgodnie z frazą Tarasa Szewczenki: „Historia mojego życia jest częścią historii mojej ojczyzny” – do której tragiczna teraźniejszość dopisuje ciąg dalszy. Jest to także opowieść o przemijaniu, o starzeniu się i o potrzebie relacji z drugim człowiekiem i z przyrodą. Niezwykle ważny jest temat języka, ujęty w perspektywie uniwersalnej, filozoficznej oraz jako indywidualna potrzeba człowieka, nie tylko służąca komunikacji, ale także będąca środkiem ekspresji. Podkreśla to staranna kompozycja powieści oraz staranny jej przekład, zawierający odpowiednie dla oddania klimatu środki stylistyczne – Tłumacz jest wszak znakomitym poetą. Zaostrzeniu ciekawości czytelników służy wątek kryminalny, na zakończenie odsyłający do początku powieści. Powieść pobudza do głębokich refleksji dotyczących kwestii egzystencjalnych.
Książka jest kontynuacją poprzedniej opowieści o Częstochowie, obejmującej lata 1905–1956 (J. Kapsa, Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w XX wieku, t. 1–2). Tym razem obejmuje okres pamiętany przez żyjących częstochowian; nie oznacza to jednak – bardziej znany. Autor nie tworzy nostalgicznej opowieści, przywołującej wspomnienia młodości, nie skupia się na dowodzeniu prawdziwości mitu o niezłomności narodu walczącego z narzuconym komunizmem. Książka imponuje ilością faktów, opisywanych wydarzeń i zachowań ludzkich. Unika uproszczeń, ucieka od kategorycznych sądów. Bohaterem jest zbiorowość częstochowska, ukazana w całej jej rozmaitości. Możemy dzięki niej poznać sprawy, które cenzura ukrywała przed opinią publiczną, a także wydarzenia, które dziś wypiera się z pamięci zbiorowej. Stworzony obraz nie jest jednoznaczny. Autor stara się docenić wartość społecznego zaangażowania ludzi o różnych politycznych sympatiach. Uznaje zasługi pozytywistów, którzy pomimo uwarunkowań ideologicznych i rozmaitych ograniczeń starali się zrobić dla ogółu coś dobrego. Stara się zrozumieć różne motywacje, odnosząc się do ówczesnego stanu świadomości obywatelskiej. Otrzymujemy więc zbudowany z faktów obraz Częstochowy w latach 1970–1989. Sąd nad epoką należy już tylko do czytelnika, podobnie jak i jego wybór: uczyć się na doświadczeniach przeszłości, czy bezmyślnie powtarzać wielokrotnie już wcześniej popełnione błędy.
Tom „Słodkie życie” Romana Małynowskiego to trzynaście opowiadań, które właściwie można uznać za szkic pewnej obyczajowości – na wskroś współczesnej, nowoczesnej, codziennej. Czy li tylko ukraińskiej? O tym później. Opisane na kanwie bieżących wydarzeń (Dwadzieścia pięć dni), przefiltrowane przez magiczny realizm (Ostatni seans w kinie „Melancholia”), precyzyjnie oddające batalistyczne detale niczym klasyczna powieść historyczna (Święty Benedykcie, módl się za nami), ujęte w grę jak u Cortazara (Bankiet), czy wreszcie pomniejszone do skali mikro kryminały utrzymane w stylistyce science fiction (Kairski ekspres) są tekstami, które można określić tytułem powieści innego ukraińskiego pisarza – Tarasa Prochaśki – „Z tego można zrobić kilka opowieści”. Skądinąd obaj autorzy mieszkają w tym samym mieście – Iwano-Frankiwsku i być może snucie zajmujących opowieści jest czymś w rodzaju miejscowego genius loci.
Czy opowiadania z tomu Słodkie życie są tak przezroczyste jak u Nabokova w Feralnej trzynastce? Któż to wie… być może tak jest. Konstrukcyjnie stanowią solidną budowlę. W topografii świata przestawionego poruszają się wyraziście narysowane postaci, pomiędzy którymi przestrzeń drży od wewnętrznego napięcia. Te opowieści mają w sobie coś z filmowego scenariusza – gotowy układ obrazów, swoiste patrzenie na bohaterów przez oko kamery, ze szczególną funkcją zbliżenia do obiektu tak, by dokładnie pokazać jego emocje. Sam świat przedstawiony stanowi zazwyczaj maleńki fragment przestrzeni zawężony do fryzjerskiego saloniku, wnętrza samolotu, przedziału w wagonie pociągu, mieszkania, łóżka. Skala opowiadania nie pozwala zresztą na więcej w kategorii opisu, jednak ta kondensacja jest uzasadniona gatunkowo i narracyjnie – to specyficzny zabieg charakteryzowania poprzez detal.
Z posłowia Aleksandry Keller
Kuferek Klary” ucieka od zaszufladkowanych gatunków literackich. Powiastka filozoficzna z przypisami? Zbiór felietonów? Duchowy testament? Ida Łubińska i tajemnicza Klara dzielą się swoim dojrzałymi refleksjami, odczuciami, troskami i radościami. Miłością do świata i ludzi. Do życia. Szczypta magii, porcja wrażliwości, esencja wielu lat doświadczeń i duża dawka konkretnej wiedzy, podanej w niezobowiązującej, przystępnej formie. „Kuferek Klary” nie pozostawia czytelnika obojętnym. To książka, którą można czytać na wyrywki. Książka, do której się wraca.
"Książka jest freskiem, ukazującym pełny obraz sytuacji kobiet w kontekście ich walki o równouprawnienie. (...) Obejmuje wiele obszarów kobiecej aktywności: od życia prywatnego, poprzez edukację na różnych poziomach, pracę zawodową, aktywność społeczną, aż po działalność parlamentarną i walkę na froncie wojennym. Kobiety, o których pisze Jarosław Kapsa, reprezentują różne środowiska społeczne i różny status majątkowy, prawdziwymi jednak bohaterkami są inteligentki, zajmujące się działalnością na rzecz równouprawnienia wszystkich kobiet". (z przedmowy Barbary Stelbickiej).
O autorze: Jarosław Kapsa, ur. w 1958 r., cyklista-konserwatysta, działacz opozycji solidarnościowej w latach 1980-1989, poseł na Sejm "kontraktowy" (1989-1991), publicysta, pracownik samorządowy. Autor książek o przeszłości Częstochowy, m.in. "Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne 1906-1956", "Komitet Obywatelski w Częstochowie 1989-1991"
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
