Temat przewodni 59. numeru czasopisma „Borussia. Kultura. Historia. Literatura” to losy kobiet z Warmii i Mazur, także tych, które odegrały istotną rolę w rozwoju regionu. Ich sylwetki i dorobek przybliżają w świadectwach historycznych, zapisach biograficznych, utworach literackich, materiałach społecznych autorki i autorzy, a wśród nich: Ewa Kozłowska, Alicja Kulik, Katarzyna Matwiejczuk, Ewa Schilling, Anna Matysiak, Joanna Szydłowska, Joanna Wańkowska-Sobiesiak, Zbigniew Chojnowski i Jerzy Lengauer.
W numerze znalazł się również dział literatury obcej: wiersze, eseje i inne utwory literackie autorek z Litwy, odnoszące się do głównego tematu losów kobiet w Europie ŚrodkowoWschodniej.
Ponad 300 stron interesującej lektury!
Motywem przewodnim 57. numeru czasopisma „Borussia. Kultura – Historia – Literatura” jest prezentacja prozy i poezji kilku generacji poetów i pisarzy z regionu. Znajdą w nim Państwo także spojrzenie socjologa dr Jacka Poniedziałka na Kanon Kulturowy Warmii i Mazur – wskazania ekspertów oraz wyniki głosowanie internautów. W roku Feliksa Nowowiejskiego na łamach pisma prezentujemy fragmenty listów z kolekcji kompozytora z Barczewa oraz historię jego życia i twórczości. Ponadto Włodzimierz Kowalewski przedstawia scenariusz najnowszego słuchowiska radiowego „Epitafium”. Marek Barański rozmawia z prof. Tadeuszem Orackim nie tylko o początkach pracy naukowca, ale też o … papierosach i współczesnej epidemii telefonów komórkowych. W numerze także stałe rubryki: Prowincjałki (a w niej: Marcin Cielecki, Tomasz Gliniecki, Waldemar Kontewicz i Jan Jastrzębski), Archiwum literackie, Proza (Krzysztof Beśka fragmenty najnowszej powieści sensacyjnej i Krzysztof Dariusz Szatrawski), Dział recenzji z Zaułkiem Leszka Szarugi, Poezja wraz z debiutami poetów z Grupy Literackiej z Pałacu Młodzieży w Olsztynie.
Ernst Wiechert (1887-1950) to jeden z najbardziej znanych pisarzy niemieckojęzycznych pierwszej potowy XX wieku, uważany za przedstawiciela literackiej emigracji wewnętrznej. Urodził się na Mazurach w miejscowości Piersławek koło Mrągowa. Po studiach w Królewcu podjął tam pracę nauczyciela gimnazjalnego, którą po 1930 r. kontynuował w Berlinie. W czasie l wojny światowej walczył jako żołnierz na frontach wschodnim i zachodnim. Po 1918 r. poświęcił się twórczości literackiej. Za swoje dzieła był wielokrotnie wyróżniany prestiżowymi nagrodami, a jego książki ukazywały się w bardzo wysokich jak na owe czasy nakładach. W okresie narodowego socjalizmu bronił wartości humanistycznych, otwarcie krytykując ówczesną władzę. Za swoją antynazistowską postawę trafił do aresztu i był więziony w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie (1938). Po II wojnie światowej podróżował z odczytami po wielu krajach. Krytykowany i nierozu-miany w Niemczech, osiadł w Szwajcarii, gdzie spędził ostatnie lata życia. Ernst Wiechert jest autorem 13 powieści oraz ponad 50 nowel i opowiadań.
"Czułem, jak bardzo napięta atmosfera panowała na uniwersytecie, nie tylko dlatego, że, jak mówiono, wśród słuchaczy znajdował się Himmler. Sala audytoryjna była przepełniona. Widziałem ponad tysiąc twarzy patrzących nieruchomo w moją stronę. Przeważnie należały do młodych osób. Kiedy na nie spoglądałem, wiedziałem również, że, przybywając tutaj, postąpiłem słusznie. Teraz nie miałem już najmniejszych wątpliwości. Była to pewność moralna, większa od wszystkich innych pewności tego świata."
Przystanek "Borussia 25" służy dziś głównie refleksji nad tym, jak zmieniały się nasze priorytety programowe, jak wzbogacaliśmy naszą refleksję o współczesności i przeszłości.
Antologia ani nie odzwierciedla boussiańskiego status quo, ani nie zamyka jakiegoś etapu,. Naszą intencją było ukazanie procesu tworzenia i rozwoju, który trwa i ciągle ma potencjał zapisywania przyszłości.
Hanna Brakoniecka - pisarka , blogerka, rysowniczka. Pisze krótkie prozy: zwierzenia, monologi, dialogi, opowiadania. Prezentuje je na blogach, czytana cyklicznie w olsztyńskim Spichlerzu Teatralnym. Zapraszana jest do szkół, przedszkoli, klubów, bibliotek. Publikowała w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. W 2010 r. Teatr Kreatury z Gorzowa Wlkp. wystawił spektakl wg jej tekstów "Chłopski głos" w reż. Przemka Wiśniewskiego. Wraz z mężem Kazimierzem wydała książkę HabraKabra (wyd. Borussia) zawierajacą aforyzmy i rysunki satyryczne związane z ich małżeńskim pożyciem. Mieszka w Olsztynie, z zawodu polonistka, matka dwóch synów i babcia dwoja poznańskich wnucząt.
"Patrzę, jak się złościmy na siebie, jak machamy innym przed oczami naszymi oczywistościami. Jakbyśmy nie wiedzieli, że każdy z nas ma prawo do swojej niepowtarzalności, własnej prawdy. Więc sobie marzę. że moje opowieści może czasem komuś pokażą, jak bardzo różnorodny, a przez to ciekawy jest ludzi świat".
ze Wstępu
„Nóż w wódzie. Pieśń o topielcach” jest historią emigranta powracającego w rodzinne strony po ponad dwudziestu latach. Bohater przybywa do małej warmińskiej wioski Wilimy nad brzegiem jeziora Dadaj, gdzie odnajduje reinkarnację swej dawnej miłości, spotyka zarówno żywych przyjaciół, jak i duchy zmarłych. Magia przyrody, bezwzględność historii, komiczność i tragizm codziennych sytuacji – te i inne elementy jednoczy wartko opowiedziana narracja.
„Nóż w wódzie” to najnowsza powieść w serii RE-MIGRACJE, prezentującej wybrane utwory literackie pisarzy niemieckiego obszaru językowego, wywodzących się z innych krajów i kultur.
Powieść demonologiczna Na brzegu Jarynia (1930) to studium rzeczywistości doszczętnie zmiatanej przez rewolucję. Pod warstwą barwnej fabuły, antropomorfizującej bożki i bóstwa zamieszkujące okolice Horynia-Jarynia, kryje się lęk przed nadejściem nowych czasów. W opowieści, podobnie jak w Mistrzu i Małgorzacie Bułhakowa, rozgrywa się dramat XX wieku, w którym nawet diabeł przestał być straszny.
Polskiemu czytelnikowi proza Kondratiewa może przypominać niekiedy poezję Bolesława Leśmiana. W polskim przekładzie starano się zachować charakterystyczny dla autora język.
Tadeusz Szyłłejko: To dramatyczny krzyk rozpaczy! Nie jest to lektura dla smakoszy deserów. To rzeczywiście "Restauracja strasznych potraw".
Drażni, porusza, irytuje.
Anna Bojarska: Boże, jakie to dobre!
Obejrzyjsię to mityczna wioseczka w bezkresnych polskich lasach, w poszukiwaniu której Martha po latach przybywa z Niemiec do Polski. Tam po raz ostatni widziano jej brata Johannesa, robotnika Służby Pracy Rzeszy, nim pochłonęła go zawierucha wojny. Podróż po Polsce wywołuje lawinę wspomnień o wspólnym dzieciństwie w ojczystej Saksonii. W walizce Martha wiezie dokumenty zdobyte w archiwach, w głowie – głos brata – echo z przeszłości. W poszukiwaniach pomagają jej polski profesor historii z Warszawy, filmowiec z Poznania, wreszcie Ewa, młoda studentka germanistyki w roli tłumaczki. Życzliwość, wyrozumiałość i sympatia Marthy do Polaków oraz okazywana jej bezinteresowna pomoc wielu przypadkowych ludzi składają się na niezwykły obraz współczesnych relacji polsko-niemieckich.
Tęsknota, strata, wspomnienia. Samotność. Stara kobieta, szukająca czegoś, na własną rękę. Dzięki „prostemu” językowi tej powieści Anne Dorn udało się wykreować gęstą atmosferę, w której splatają się przeszłość i teraźniejszość. Autorka wie jak podtrzymać ciekawość czytelnika.
HANNELORE HOGER
Jest to zbiór dawnych zwyczajów świątecznych charakterystycznych dla terenów Warmii ? krainy położonej w północno-wschodniej części polski. Zeszyt zawiera nie tylko opis tradycyjnych obrządków, ale również liczne zadania pozwalające dzieciom na ?podróż? w czasie i odkrywanie pochodzenia wydarzeń kulturowych obecnych w dzisiejszych czasach, takich jak: przywoływanie wiosny, obchody nocy świętojańskiej, tłusty czwartek itd. Wszystko to podane jest w lekkiej formie, dostosowanej do wieku czytelnika.
Dariusz Muszer (ur. 1959 w Górzycy, ziemia lubuska), pisarz, poeta, publicysta, eseista, dramaturg, tłumacz, dziennikarz. Pisze po polsku i niemiecku. Mieszka w Hanowerze. Narratorem powieści „Lummick“ jest polski emigrant mieszkający w Hanowerze. Ta na poły detektywistyczna powieść o mistyfikacji literackiej jest napisana wartkim językiem, traktuje o zwykłych ludziach i ich losach na pograniczu polsko-niemieckim. Wątek „autobiograficzny“ książki dotyka zagadnień pisarstwa, emigracji, wyboru języka, ale przede wszystkim pisarstwa na obczyźnie.
Wybrane opowiadania przynoszą wizję świata postrzeganego z białoruskiej perspektywy, wyrwanego z historii i geografii, a przede wszystkim z tzw. rzeczywistości. Nie ma tu jednak wielkiej polityki. Siłą antologii jest jej literackość, ciekawość i nowatorskość postrzegania świata przeżywanego przez autorów i jednocześnie bliskiego każdemu wrażliwemu Czytelnikowi. Autorzy nie dokumentują życia, lecz tłumaczą je na swój język i poetykę bez kompleksów „zacofanej, zamkniętej prowincji“ Europy.
Artur Becker (ur. w 1968 r. w Bartoszycach). Od 1985 r. mieszka w Niemczech. Prozaik, poeta, eseista, pisze w języku niemieckim. Jest najbardziej znanym niemieckojęzycznym autorem pochodzenia polskiego. Wszystkie jego powieści związane są tematycznie z Warmią i Mazurami. W Niemczech opublikował jedenaście książek – poezję i prozę. Laureat prestiżowej nagrody im. Adelberta von Chamisso za rok 2009. Powieść „Kino Muza“ jest pierwszą publikacją prozy Beckera w języku polskim. Przedstawia los bohatera na rozdrożu: między miasteczkiem Bartoszyce i niemiecką Bremą.
Już od lat olsztyńska "Borussia" wiele miejsca w swojej działalności poświęca problematyce krajobrazu kulturowego Warmii i Mazur. Czytanie krajobrazu, jak to nazwaliśmy, ma szczególne znaczenie w miejscu, gdzie przekaz pokoleniowy i tradycyjne więzi zostały przerwane. Wówczas pozostaje odwoływać się do materialnych śladów przeszłości, do znaków krajobrazu.
W ten sposób jesteśmy w stanie nie tylko wzbogacić i uzupełnić naszą wiedzę historyczną.
Redaktoir serii
Iwona Liżewska
W powieści “Niedopełnieni” udaje się Autorowi zawrzeć jeden z najbardziej wiarygodnych i przekonujących opisów powojennej rzeczywistości Niemiec. Jego portret pierwszych lat powojennych to obraz pozbawiony współczucia dla bohaterów zdarzeń: wypędzenia Niemców z Sudetów, okresu ich niewzruszonej nadziei na powrót, odsiadywania życia w NRD. Te wydarzenia autor opisuje na przykładzie czterech kobiet z miasteczka Komotau (Chomutov): starej Johanny, jej córek, Hanny i Marii, oraz osiemnastoletniej wnuczki Anny. Urodzony w 1953 r. wnuk jest narratorem, i to on otwiera drzwi do przeszłości, opisuje ten rozdział historii Niemiec, nie popadając w sentymentalizm, precyzyjnie, językiem pełnym aluzji, zawiłym i zarazem dosadnym.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
