Uchodźca z wojny na Bałkanach w latach 90., pisarz,wnuk, syn i ojciec małego chłopca wraca do przeszłości:dzieciństwa w Jugosławii, ucieczki, przyjazdu do Niemiec,codzienności nastoletniego imigranta, prób odnalezieniasię w nowej rzeczywistości. Zadaje pytanie o to, jakiwpływ na nasze życie i jego kształt ma miejsce, w którymprzyszliśmy na świat.Wraca do przeszłości, poznaje krewnych w dalekiejwiosce w bośniackich górach, przystaje przy grobachprzodków.Bohater towarzyszy cierpiącej na demencje babciKristinie, która traci pamięć, gubi wspomnienia, kiedy onsam próbuje je odnaleźć.Książka nagrodzona w 2019 roku DeutscherBuchpreis.Bywają książki, po których lekturze czuje wdzięczność. To zdarzyło się właśnie tu. Gęsta,intensywna, porażająco aktualna proza pozwoliła mi wyobrazić sobie inne możliwościwłasnego życia. Skąd, to opowiedziana od środka rzecz o wojnie, która wypędza z domu,naznacza i definiuje przyszłość.Jest też opowieścią o jerzyku, o opowiadaniu historii i jej odzyskiwaniu, a takżenamnażaniu jej możliwych wariantów. Cenne i konieczne: przypomnieć sobie, że przypadekrządzi w dużej mierze naszym losem. Zobacz czytelniczko, czytelniku jakie w udzialeprzypadnie ci zakończenie!To lektura, która zostawia ślad.Małgorzata Lebda
