Jak pomóc dziecku odnaleźć sens życia w świecie bez Boga Dobre życie to życie natchnione miłością i kierowane przez wiedzę. Bertrand Russell Doskonale pamiętam pierwszą osobę niejedzącą mięsa, którą poznałem - moją przyjaciółkę z college'u imieniem Kari. Kari wyrzekła się tego, co uważałem za jedną z największych rozkoszy życia. Do końca życia miała nie skosztować obsmażanej kaczki z pomarańczami, filet mignon w sosie musztardowo-ka-parowym ani kurczaka pieczonego na sposób południowy. Nie potrafiłem tego pojąć. W końcu te potrawy są naprawdę przepyszne. Tłumaczyłem sobie, że może Kari nigdy nie miała okazji zjeść dobrego steku. Cóż, mogło być i tak. Pewnego dnia przerwałem Kari chrupanie lunchu złożonego z marchewki i spytałem, dlaczego jest wegetarianką. Przyznała, że miała niejedną okazję, żeby spróbować dobrego steku. Od dzieciństwa przepadała za kotletem schabowym z kością. Chociaż uwielbiała smak mięsa, gdy zastanowiła się -znacznie poważniej niż ja - nad kwestiami związanymi z jego spożyciem, zdecydowała, że negatywne skutki przeważają nad pozytywnymi. „Jedzenie mięsa jest bardzo niezdrowe - oznajmiła - na dodatek łączy się z zadawaniem niewypowiedzianych cierpień innym stworzeniom". Kiedy ukończyliśmy college, nasz kontakt się urwał, lecz idę o zakład, że jeśli Kari ma dzieci, wychowuje je w oparciu o te same wartości, bo pragnie dla nich tego, co najlepsze. Ponieważ ją znam, wiem również, że będzie chciała, aby dzieci samodzielnie przemyślały sprawę i dokonały wyboru, aby nikt ich do tego nie zmuszał. Jej dzieci wiedziałyby, że mama ma zdecydowane przekonania, i znały uzasadnienie tych przekonań. Ale zdecydowałyby same, czy zgadzają się z mamą, kiedy byłyby wystarczająco dojrzałe. Bardzo cenię ten sposób wychowania. Tak się składa, że wychowuję własne dzieci, próbując przekazać im swoje najlepsze doświadczenia i swoje wartości. Nie jestem wegetarianinem, chociaż od czasu poznania Kari uważam to za wadę. Istnieje jednak inna dziedzina, w której mam zdecydowane przekonania - to dziedzina wiary i praktyk religijnych. Kari zjadła wiele pysznych steków. Ja miałem mnóstwo pozytywnych doświadczeń z ludźmi religijnymi oraz instytucjami kościelnymi. Poznałem wiele wspaniałych osób wierzących, miałem okazję zetknąć się z fascynującymi i niosącymi pocieszenie elementami nauczania religijnego. Zainteresowałem się „wielkimi pytaniami życia" w wieku trzynastu lat, gdy zmarł mój ojciec. Smutek i ból łagodziła ogromna ciekawość śmierci, która stała się źródłem tysięcy wątpliwości. Zacząłem poważnie rozmyślać nad zagadnieniami z dziedziny religii, chodzić do kościołów dziewięciu wyznań, czytać pisma święte religii, w której wyrosłem, zadawać pytania duchownym i kapłanom, teologom i ludziom świeckim oraz uważnie analizować argumenty przemawiające za wiarą i przeciw niej. W końcu doszedłem do przekonania, że religia jest ludzkim wymysłem. Moi religijni przyjaciele są zdumieni. Powiadają, że religia jest „pyszna". Nagroda po śmierci, bezwarunkowa miłość, ostateczny sens życia... Zgoda, same pyszności. Doszedłem jednak do przekonania, że wiara religijna, choć dostarcza pociechy i daje wiele innych korzyści, wyrządza również ogromną szkodę jednostce i zbiorowości. Uznałem, że wady religii znacznie przewyższają jej zalety, dlatego odsunąłem ją na bok. Nie jestem obojętny na kwestie teologiczne, podobnie jak wegetarianka Kari nie jest obojętna na sprawy związane z dietą i sposobem traktowania zwierząt. Pytania dotyczące religii nie przestają mnie fascynować, mam do nich bardzo poważny stosunek. Postawa Kari wyrosła z jej głębokiego zainteresowania pewnym zagadnieniem. Dziewczyna doszła do przekonania, że wegetarianizm stanowi słuszny wybór, uważała nawet, że i ja mogę przejść na tę dietę, chociaż nie zamierzała zmuszać do tego ani mnie, ani nikogo innego. Właśnie dlatego jestem przekonany, że jej dzieci samodzielnie dokonają wyboru. To samo można powiedzieć o moim poglądzie na temat wychowania religijnego. Jestem przekonany, że dokonałem najlepszego moralnego i intelektualnego wyboru, odsuwając na bok religię. Uważam, że negatywne skutki wiary religijnej znacznie przeważają skutki pozytywne, nie chcę jednak zmuszać nikogo do tego, by myślał tak samo. Dotyczy to również moich dzieci. One zasługują na to, aby samodzielnie rozstrzygnąć tę kwestię. Liczy się proces, a nie ostateczny rezultat, do którego ten proces prowadzi. W ten sposób przechodzimy do ostatniej sprawy. Poza wiarą to książka dla kochających i troskliwych rodziców, którzy pragną wychować swoje dzieci bez religii. Nie uważam, że jest to jedyna dobra metoda wychowania. Byłbym głupcem, gdybym twierdził, że nie można wychować inteligentnych, moralnych i kochających dzieci w religijnym domu. Istnieje jednak wiele chrześcijańskich książek poświęconych tematyce wychowania. Ludzie niewierzący nie mają żadnej. Religia ma wiele do zaoferowania rodzicom: stabilną wspólnotę, wyraźnie określony system wartości, terminologię i symbole, obrzędy przejścia i środki pozwalające wzbudzić zadziwienie, pocieszające odpowiedzi na wielkie pytania życia i otuchę pomagającą znieść przeciwności losu oraz bolesne straty. Ludzie niewierzący zwykle uważają, że korzyści te wymagają zapłacenia zbyt wysokiej ceny. Wielu z nich ma poczucie, że musiałoby pójść na kompromis w dziedzinie intelektualnej uczciwości, a pojęcie „wartości" staje się narzędziem walki „my kontra oni". Chociaż religijne odpowiedzi są często uznawane za nieprzekonujące, przedstawia się je jako bezdyskusyjne. Szukając tego, co najlepsze dla naszych dzieci, staramy się wytyczyć ścieżkę omijającą Kościół i często okazuje się, że czynimy to bez żadnego kompasu. Książka Poza wiarą pokazuje, że często można się cieszyć niezaprzeczalnymi korzyściami wynikającymi z religii, a pominąć jej strony ujemne. Wegetarianin musi znaleźć źródła witamin, minerałów i białka pochodzenia roślinnego. Niewierzący rodzice muszą poszukać innych niż religijne sposobów definiowania wartości, obrzędów przejścia, znajdowania pocieszenia w obliczu śmierci i nadawania życiu sensu. Na szczęście wegetarianie mają fasolę, wzbogaconą mąkę, mleko sojowe. A niewierzący rodzice - Poza wiarą. Oto książka o wychowaniu dzieci dla teologicznych wegeta-rian. Ze wstępu do książki Ateistyczna rodzina  Ateistyczna rodzina Spis treści:   Przedmowa Michaela Shermera Wstęp Podziękowania Rozdział l Refleksje osobiste Wprowadzenie Lawirowanie wokół stołu Julia Sweeney Jak dzięki samodzielnemu myśleniu stałem się dorosłym człowiekiem Norm R Allen ]r Właściwe i niewłaściwe powody wiary Richard Dawkins Dorastanie bez Boga: Jak zdołałam przeżyć metody świeckiego wychowania mojej mamusi Emily Rosa Wolę się pobawić na dworze Annę Nicol Gaylor Dom mojego ojca Dań Barker O przekazywaniu frajdy niekolekcjonowania znaczków Penn Jilktte Materiały dodatkowe Rozdział 2 Życie w religijnym świecie Wprowadzenie Wychowywanie dzieci w świeckim i religijnym małżeństwie dr Pete Wernick Jak przeciwdziałać religijnemu analfabetyzmowi Wielebna Roberta Nelson Wybieraj bitwy, które staczasz Stu Tanquist Jak nauczyć dziecko trzymania się zasad nawet gdy bywa to trudne Margaret Downey Świecka szkoła dr Ed Buckner Materiały dodatkowe Rozdział 3 Święta i obchody religijne114 Wprowadzenie114 Święta w humanistycznej rodzinie116 Jane Wynne Willson Jak zrezygnować ze „święta", nie tracąc „dnia"123 Dale McGowan Czy darować życie wielkanocnemu zajączkowi?138 Noell Hyman Materiały dodatkowe141 Rozdział 4 O byciu dobrym i o dobrym postępowaniu145 Wprowadzenie145 Moralność i problem zła148 dr Gareth B Matthews Właściwe postępowanie, czyli o rozwoju moralnym w świeckiej rodzinie154 dr Jean Mercer O przykazaniach i zasadach, czyli o tym, jak być dobrym z dobrych powodów167 dr praw David Koepsell Materiały dodatkowe172 Rozdział 5 Wartości i cnoty, sens i cel174 Wprowadzenie174 Podwójne widzenie: O tym, jak uczymy nasze bliźniaczki dumy i szacunku176 Shannon i Matthew Cherry Siedem świeckich cnót: pokora, empatia, odwaga, uczciwość, otwartość, hojność i wdzięczność183 dr Dale McGowan Wspieranie dzieci w poszukiwaniu sensu życia!195 dr Donald B Ardell O tym, czego twoje dzieci nie dowiedzą się w szkole203 Annie Laurie Gaylor Krótka śpiewana lista wybitnych wolnomyślicieli z przeszłości213 dr Dale McGowan Świeckie wychowanie i sztuka215 James Heniek Materiały dodatkowe,,, 221 Rozdział 6 Śmierć i pocieszenie Wprowadzenie Przedtem i potem „Yip" Harburg Koniec, który wszyscy znamy Noell Hyman Śmierć w świeckiej rodzinie Wielebna doktor Kendyl Gibbons Drobne pocieszenie „Yip" Harburg Materiały dodatkowe Rozdział 7 Zdumienie i pytania Wprowadzenie O tym, jak mała Bessie chciała pomóc Opatrzności Mark Twain Jak wychować ciekawe świata, twórcze i samodzielnie myślące dzieci lek med Robert E Kay Rodzinna podróż, czyli jak odkryłam Ja za własnymi oczami, dr Amy Hilden Czy Bóg istnieje? dr Stephen Law Rozdział 8 Nauka, która wzbudza zachwyt i zadziwienie Wprowadzenie Jak nauczyć dzieci ziewania na widok fałszywych cudów? dr Dale McGowan Naturalne dziwy Amanda Chesworth Pokonaliśmy szmat drogi, koleś „Yip" Harburg Idea, która zmieniła świat Kristan Lawson Materiały dodatkowe Rozdział 9 W poszukiwaniu wspólnoty Wprowadzenie Mozolne budowanie świeckiej wspólnoty dr Pete Wernick Letni obóz wakacyjny bez religii Amanda K Metskas i August E Brunsman IV Zorganizujmy się Bobbie Kirkhart Materiały dodatkowe Słownik terminów Materiały dodatkowe O autorach