Historia muzeów staje się prawdziwie światowa w drugiej połowie XIX wieku. Ten okres zaczyna się umownie w 1851 roku, kiedy w londyńskim Pałacu Kryształowym zorganizowano Wystawę Światową. Od tej pory muzeum jest emblematyczną instytucją nowoczesnej cywilizacji. Z wszystkimi tego konsekwencjami. Kolonizuje podbijane kraje i gromadzi ich dziedzictwo. Bierze udział w obu wojnach światowych. Bywa ofiarą i beneficjentem totalitaryzmów. Jest przestrzenią awangardowych działań artystycznych i maszyną propagandową – po obu stronach żelaznej kurtyny. Dzisiaj istnieje ponad sto tysięcy muzeów. Wydaje się, że w państwach demokratycznych są szczególnymi miejscami kultury, życia społecznego i odnawiających się tożsamości. Ich kolekcje rosną, powierzchnie się rozszerzają, a siedziby przybierają nieznane dotąd kształty.
Przynajmniej tak było do niedawna. Trzeci tom zatrzymuje się w momencie, kiedy z powodu pandemii muzea na całym świecie zostały zamknięte.
Rewolucja francuska otwiera nowy rozdział w historii światowych muzeów. Swobodny dostęp do arcydzieł sztuki urasta do rangi jednego z praw człowieka i obywatela. Dziewiętnastowieczne muzeum, którego prototypem jest Luwr, uczestniczy w procesie demokratyzacji społeczeństw i staje się atrybutem dziedzictwa narodowego. W Europie powszechnie inwentaryzuje się państwowe bogactwa sztuki i kultury. Zakładane są najważniejsze publiczne zbiory ? Prado w Madrycie, National Gallery w Londynie czy Gliptoteka i Pinakoteka w Monachium. Ale muzeum bywa też instrumentem sprawowania i narzucania władzy. Przyczynia się do legitymizacji suwerena. Uwikłane jest w polityki historyczne i tożsamościowe. Bierze udział w konfliktach między mocarstwami, które dokonując grabieży dóbr kulturalnych na rywalach, umacniają swoje międzynarodowe pozycje.Drugi tom dzieła Muzeum. Historia światowa poświęcony jest krótkiemu, lecz burzliwemu okresowi, który rozpoczyna się około 1789 roku, a kończy w 1850. To właśnie wtedy ? w momencie rozkwitu idei wolnościowych i nacjonalistycznych ? powstaje nowoczesne muzeum.
Od egipskich czy chińskich grobowców, przez królewskie skarbce, gabinety osobliwości, prywatne kolekcje i „etnograficzne” zbiory kolonizatorów, po dzisiejszy Luwr – upłynie wiele wieków, zanim skrystalizuje się forma muzeum i jej funkcja, polegająca na przechowywaniu, badaniu i eksponowaniu obiektów. Tymczasem światowa historia muzeum – polityczna, społeczna i kulturowa – nie została dotąd opisana. Nigdy nie była też jednorodna ani moralnie przejrzysta. Składają się na nią zarówno dobrowolne dary, zakupy czy strategie dyplomatyczne, jak i kradzieże, fałszerstwa i wojny. To dzieje architektury i sztuki, lecz także dzieje handlu, prawa, nauki i techniki, w oderwaniu od których idea muzeum nie mogłaby się odnawiać.
Pierwszy tom tego monumentalnego przedsięwzięcia kieruje się ku źródłom. Rekonstruuje proces kształtowania się nowożytnego projektu „muzeum”. Pokazuje, w jaki sposób – i w jakim zakresie – oświeceniowe muzea sztuki i muzea archeologiczne stały się następcami antycznych grobowców i skarbców.
Przedmiotem tej książki nie jest idea czasu. Jest nim sam czas. Czas wypełniany faktami przez historyków, przyrodników i fizyków, którego topologia i kierunek zawsze budziły spory, i to nie tylko wśród intelektualistów. Zastygły i eliminowany w imię zrozumiałości w niektórych naukach przyrodniczych, społecznych i humanistycznych. Teoretycznie roztrząsany przez filozofów, teologów i uczonych. Mierzony, ujednolicany, standaryzowany i narzucany przez władze religijne, polityczne i gospodarcze jednostkom, których życie psychiczne i somatyczne bywało z tego powodu dosłownie zaburzone. Przedmiotem tej książki jest zatem czas rozpatrywany w perspektywie encyklopedycznej. Często w niej mowa o Krytyce czystego rozumu. Ale również o dziełach historyków, o wytwarzaniu zegarków i o kolejowych rozkładach jazdy.
Książkę wydano z okazji dziewięćdziesiątej rocznicy urodzin Profesora Krzysztofa Pomiana. Wydanie drugie (pierwsze: 2000 r.) powstało w małym, kolekcjonerskim nakładzie trzystu egzemplarzy.
Wydanie tomu wsparli finansowo Ewa i Andrzej Peciakowie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Profesor Krzysztof Pomian – filozof, historyk idei i kultury, eseista. Do jego najważniejszych książek należą: Przeszłość jako przedmiot wiary, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Muzeum. Historia światowa, a także Oblicza dwudziestego wieku. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Uniwersytetu Łódzkiego, a także Université de Geneve.
Urodził się w Warszawie 25 stycznia 1934 roku. II wojnę światową przeżył w Kazachstanie. Po powrocie do Warszawy, w latach 1952–1957 studiował filozofię na UW. W wydanej w roku 1962 dwutomowej pracy zbiorowej Filozofia i socjologia XX wieku znalazły się jego studia o Bergsonie, Heideggerze i Sartrze. Był członkiem PZPR, ale za krytykowanie jej polityki został usunięty z partii. W roku 1968, gdy opowiedział się po stronie strajkujących studentów, został wyrzucony z pracy na Uniwersytecie Warszawskim. Był wykładowcą m.in. w École des Hautes Études en Sciences Sociales, École du Louvre. W 1975 roku został jednym z sygnatariuszy Listu 59 w proteście przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL.
We Francji podjął pracę w CNRS, czyli w Centre national de la recherche scientifique (Krajowy Ośrodek Badań Naukowych), w 1984 roku nawiązał bliską współpracę z Instytutem Literackim w Maisons Laffitte, w 1998 uzyskał tytuł profesora. W roku 1999 zaczął wykładać na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i wykładał tu do roku 2006.
W roku 1996 przeprowadził cykl rozmów z Jerzym Giedroyciem, czego efektem szeroko komentowana Autobiografia na cztery ręce. Potem wydał tom szkiców W kręgu Giedroycia, stanowiący swego rodzaju dopełnienie Autobiografii. Najważniejsze publikacje Pomiana z tego okresu to: Wenecja w kulturze europejskiej, Oblicza dwudziestego wieku, a także Historia. Nauka wobec pamięci.
W roku 2001 Krzysztof Pomian został dyrektorem naukowym Muzeum Europy w Brukseli, w roku 2010 wszedł w skład komitetu doradczego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, powstałej pięć lat wcześniej z inicjatywy ministrów kultury Polski, Niemiec, Węgier i Słowacji. W ostatnich latach wydał szereg poczytnych studiów, takich jak: Rewolucja europejska 1945–2007 (wraz z Elim Barnavim), Krótka historia nierówności między ludźmi na przykładzie Europy, Muzea i narody w Europie Środkowej przed pierwszą wojną światową oraz trzytomowe dzieło Muzeum. Historia światowa. Jego książki ukazują się zarówno po francusku, jak i po polsku.
Za swoje dokonania naukowe i pisarskie Krzysztof Pomian był wielokrotnie nagradzany. Już w roku 1985 otrzymał w Paryżu Nagrodę „Kultury” im. Juliusza Mieroszewskiego. Uhonorowano go także Nagrodą Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego i Mieczysława Pruszyńskich. Ponadto we Francji przyznano profesorowi najpierw order Des Arts et des Lettres, a następnie Krzyż Kawalerski Legii Honorowej.
[źródło: Biblioteka Narodowa]
Książka towarzysząca wystawie „1918–2018: stulecie niepodległości. Polska – światu”
Kuratorem i twórcą wystawy jest profesor Krzysztof Pomian.
„W ciągu stu lat, jakie minęły od odzyskania niepodległości, kultura polska stała się widoczna i znana poza Polską jak nigdy przedtem. Liczni polscy uczeni, myśliciele, pisarze, artyści, działacze społeczni i politycy – mężczyźni i kobiety – osiągnęli rozgłos światowy zaświadczony wpisami na listę światowego dziedzictwa UNESCO, wysokimi stanowiskami, prestiżowymi nagrodami, odznaczeniami, wyróżnieniami, zaproszeniami, przekładami, koncertami, spektaklami, wystawami, pokazami, recenzjami i omówieniami. Każde środowisko wie zazwyczaj o sukcesach w swojej dziedzinie. Niekiedy mówią o tym media, szybko jednak przychodzi zapomnienie. Toteż polska opinia publiczna nie zdaje sobie sprawy z rozmiarów uświatowienia kultury polskiej, z tego, że dotyczy ono nie kilku sławnych jednostek, ale setek nazwisk i tytułów.
[…]
Niniejsza wystawa pokazuje Polskę w świecie. Nie opowiada historii kultury polskiej w ciągu minionego stulecia. Opowiada o recepcji tej kultury przez kultury innych krajów i pod tym kątem dobiera eksponowane materiały. Pokazuje jej twórców, ale przez pryzmat ich obecności w odmiennym od pierwotnego otoczeniu. Przy tej okazji podkreśla rolę polskiej diaspory: fal emigracyjnych, które opuściły Polskę po 1939 roku, przeniosły ze sobą kulturę polską na wszystkie kontynenty, otworzyły przed nią nowe miejsca i krajobrazy, a zarazem wprowadziły ją w innym każdorazowo zakresie do kultury krajów osiedlenia. Podkreśla też niezastąpioną rolę łączników między różnymi kulturami – w tym organizacji międzynarodowych, takich jak UNESCO”.
Fragment Manifestu wystawy
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
