Jon jest zazwyczaj zaliczany do zbioru wczesnych dialogów Platona tych, które określa się mianem sokratycznych ze względu na ich zarówno czasową, jak i przedmiotową bliskość wobec historycznego Sokratesa. Jego wyjściowy problem można wydobyć ze słów, które w pierwszej części rozmowy z tytułowym bohaterem wypowiada Sokrates: [] dobrym rapsodem nigdy nie mógłby zostać ten, kto nie rozumie słów poety, bo rapsod powinien być dla słuchaczy tłumaczem myśli poety. A nie mógłby tego robić dobrze, gdyby nie rozumiał, co mówi poeta. Rozważania nad tą kwestią prowadzą rozmówców do odkrycia magnetyzmu poezji i roli natchnienia poetyckiego okazuje się bowiem, że Jon najpiękniej z ludzi opowiada o Homerze nie dlatego, że opanował sztukę, dzięki której znakomicie opowiada o Homerze, lecz dlatego, że jest w nim boska moc, która nim porusza, jak w owym kamieniu, który Eurypides nazywa magnezyjskim, większość ludzi zaś heraklejskim.Ostatni przekład tego dialogu na język polski, którego autorem był Władysław Witwicki, ukazał się w 1921 roku. Nowy, przygotowany przez Ewę Osek przekład został wydany przez Teologię Polityczną i Państwowy Instytut Wydawniczy w niemal sto lat po poprzednim.
W tym roku mijają siedemdziesiąt dwa lata od śmierci Władysława Witwickiego i dwadzieścia jeden lat od pierwszego wydania przez nasze wydawnictwo Dialogów Platona, w jego przekładzie. W międzyczasie powstało trochę nowych tłumaczeń poszczególnych dialogów. Jednak środowisko akademickie nadal w dużym stopniu wspomaga się tłumaczeniami Profesora. Z perspektywy przeszło stu lat, które minęły, od rozpoczęcia przez Witwickiego przekładów Platona, można bez wahania docenić ogrom i znaczenie dzieła, skoro w tak długim okresie polska humanistyka nie doczekała się kompletu nowych przekładów wraz z opracowaniami i komentarzami. W roku 2017 ukazało się znakomite tłumaczenie Praw prof. Doroty Zygmuntowicz, ale Państwo najważniejszy dialog Ateńczyka czeka na nowy przekład oparty na ustaleniach współczesnej nauki. Jesteśmy przekonani, że skompletowanie w całość i wznowienie dialogów (za wyjątkiem dwóch wspomnianych wyżej) ma uzasadnienie zwłaszcza dla czytelników młodych których mogą zachwycić pięknem przekładu dokonanego przez tłumacza oraz przenikliwością i głębią myśli autora. Lektura dialogów zapewne wpłynie inspirująco i zachęci do zaprzyjaźnienia się z ateńskim filozofem, jego Mistrzem Sokratesem oraz ich dokonaniami intelektualnymi, które znacząco zaważyły na światowej myśli humanistycznej i do dzisiaj stanowią podstawowy kanon literatury filozoficznej.Marek DerewieckiKęty, listopad 2020 roku
Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) uczeń Sokratesa, którego śmierć uważał za niewyobrażalną zbrodnię ateńskiej republiki napisał 35 dialogów. Platońskie (w klasycznym przekładzie wraz z posłowiem, objaśnieniami i ilustracjami Władysława Witwickiego) Państwo należy do dialogów najważniejszych i jest dialogiem najdłuższym, dialogiem z pogranicza filozofii i nauki o państwie (mówiąc współczesnym językiem - politologii). Zalicza się Państwo do dialogów z okresu wczesnego (pierwsza księga) i średniego (pozostałe księgi). Rozważa w nim Platon pojęcie sprawiedliwości, porządku, etyki, idealnego ustroju, analizuje 4 formy ustrojowe - timokrację, oligarchię, demokrację i tyranię, wyliczając i analizując wady i zalety każdej z nich, a jednocześnie opisuje typy ludzkie, którym dany ustrój zdaje się być najbardziej odpowiednim. A jak pisze w przedmowie Władysław Witwicki: pomiędzy te sprawy wplótł Platon refleksje o formie i treści prozy wzorowej, o egoizmie, o gimnastyce i o szanowaniu zdrowia, o próbowaniu charakterów i o kwalifikacjach sędziów i lekarzzy, o kształceniu i gimnastyce dziewcząt, o przysposobieniu wojskowym kobiet i dzieci, o pensjach za udział w rządzzie, o prawdzie i fałszu, o przeznaczeniu i o wolnej woli, o władzach duszy ludzkiej i o równowadze wewnętrznej, o zaletach ludzkich, o braku równowagi i o bardzo wielu innych sprawach. To jest książka o treści niezmiernie bogatej. Mieni się w oczach i treścią i formą
Platońska Obrona Sokratesa (w klasycznym przekładzie wraz z posłowiem, objaśnieniami i ilustracjami Władysława Witwickiego) należy do dialogów wczesnych, a jest to - w odróżnieniu od pozostałych - w zasadzie monolog Sokratesa przedstawiający treść jego trzech mów wygłoszonych w trakcie procesu. Wniesiony przez 3 osoby akt oskarżenia zarzucał, iż Zbrodnię popełnia Sokrates, bogów, których państwo uznaje, nie uznając, inne zaś nowe duchy wprowadzając; zbrodnię też popełnia, psując młodzież. Sokrates całkowicie odrzuca te zarzuty, tłumacząc najpierw przyczyny dla których spotyka się z niechęcią współobywateli ateńskich, następnie zarzuty o deprawację młodzieży i oskarżenia o bezbożność. Twierdzi, że nawet gdyby sąd go uwolnił pod warunkiem zaprzestania dalszego filozofowania, nie zrezygnuje ze swojej działalności. Mówi: Ja was obywatele, kocham całym sercem, ale posłucham boga raczej, aniżeli was i póki mi tchu starczy, póki sił, nie przestanę filozofować i was pobudzać i pokazywać drogę każdemu, kogo tylko spotkam. (...) Tak rozkazuje bóg, dobrze sobie to pamiętacie, a mnie się zdaje, że wy w ogóle nie macie w państwie nic cenniejszego, niż ta moja służba boża. Bo przecież ja nic innego nie robię, tylko chodzę i namawiam młodych spośród was i starych, żeby się o ciało, ani o pieniądze nie troszczył jeden z drugim przede wszystkim, ani tak bardzo, jak o duszę, aby była jak najlepsza; i mówię im, że nie z pieniędzy dzielność rośnie, ale z dzielności pieniądze i wszelkie inne dobra ludzkie i prywatne, i publiczne. W Obronie Sokratesa nie rozstrzyga Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) - uczeń Sokratesa, którego śmierć uważał za niewyobrażalną zbrodnię ateńskiej republiki - żadnych fundamentalnych spraw z dziedziny ontologii czy epistemologii, pozostaje jednak ona jednym z najważniejszych jego dialogów, dialogiem stricte etycznym. Sokrates zostaje skazany na śmierć, nie kaja się jednak, nie zmienia swojego zachowania/poglądów, choć dzięki temu mógłby uniknąć śmierci. Ważniejsza bowiem pozostaje prawda i sprawiedliwość oraz konieczność zachowania godności w każdej sytuacji. Poprzedzający Obronę Eutyfron i następujący po niej dialog Kriton nie tylko dopełniają sprawę Sokratesa, obrazują pseudo-moralność, ukazują pseudo-pobożność Ateńczyków, oskarżają system prawny, ale zwłaszcza w Kritonie pokazują Sokratesa jako człowieka z krwi i kości.
Kolejna książka z ""serii z Kalliope czyli od Platona do Nietzschego"" czyli z cyklu pięknie wydanych klasycznych dzieł wybitnych filozofów od czasów greckich aż po początki wieku XX. Wszystkie książki oprawione są w płótno ze złoceniami. Kolekcjonerskie wydania. Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) uczeń Sokratesa, którego śmierć uważał za niewyobrażalną zbrodnię ateńskiej republiki napisał 35 dialogów. Platońskie (w klasycznym przekładzie wraz z posłowiem, objaśnieniami i ilustracjami Władysława Witwickiego) Państwonależy do dialogów najważniejszych i jest dialogiem najdłuższym, dialogiem z pogranicza filozofii i nauki o państwie (mówiąc współczesnym językiem - politologii). Zalicza się Państwo do dialogów z okresu wczesnego (pierwsza księga) i średniego (pozostałe księgi). Rozważa w nim Platon pojęcie sprawiedliwości, porządku, etyki, idealnego ustroju, analizuje 4 formy ustrojowe - timokrację, oligarchię, demokrację i tyranię, wyliczając i analizując wady i zalety każdej z nich.
Lysis jest zazwyczaj zaliczany do wczesnych dialogów Platona, które określa się mianem sokratycznych ze względu na ich zarówno czasową, jak i przedmiotową bliskość wobec historycznego Sokratesa. Jest on pierwszą w europejskiej filozofii i kulturze próbą systematycznego ujęcia zagadnienia przyjaźni. Przeprowadzona rozmowa nie prowadzi jednak jej uczestników do żadnych wiążących wniosków – rozważywszy osiem definicji przyjaźni, Sokrates kończy dialog słowami, w których stwierdza, że cel rozważań nie został osiągnięty przez rozmówców:
„Można przypuszczać, że geneza dialogu o przyjaźni była następująca: Platon po odbyciu ok. 388 roku p.n.e. pierwszej podróży na Sycylię, gdzie zetknął się z filozofią italską, zaintrygowany wersetami Empedoklesa o obecnej w ludziach, lecz niepoddającej się analizie Philotes, postanowił ułożyć dialektyczny komentarz do słów poematu sycylijskiego wieszcza. Tak powstał Lysis – pierwsza w kulturze europejskiej próba zdefiniowania pojęcia przyjaźni.
Przyjaźń jest pospolitym uczuciem, które wszyscy ludzie odczuwają w sobie, a jednocześnie stanowi część czegoś większego – przyjaźni, która jest niepoznawalna, a przez to niedefiniowalna. Dialog platoński poświęcony temu zjawisku nie mógł zakończyć się konstruktywną konkluzją. I właśnie dlatego tak mocno przemawiał do starożytnych sceptyków" – pisze autorka nowego przekładu prof. Ewa Osek.
Fakt nieosiągnięcia w dialogu celu rozważań nie umniejsza jednak jego roli jako tekstu rozpoczynającego europejską refleksję nad zjawiskiem trudno uchwytnym w pojęciach, lecz zarazem niezwykle istotnym zarówno z perspektywy egzystencjalnej, jak i dla wspólnoty politycznej.
Nowy, nigdy dotąd niepublikowany przekład tego dialogu na język polski autorstwa prof. Ewy Osek ukazał się nakładem Teologii Politycznej i Państwowego Instytutu Wydawniczego w serii „Biblioteka Klasyczna”.
Protagoras"" jest (prawdopodobnie) wczesnym dziełem starożytnego greckiego filozofa Platona (427""347 p.n.e.), dość niekonwencjonalnym na tle jego późniejszych dialogów. Oto Sokrates wdaje się w dyskusję o cnocie z sofistą Protagorasem i wcale nie góruje nad rozmówcą. Oryginalna dramaturgia tego starcia obejmuje tak spektakularne momenty jak ""gra na czas? Sokratesa, który najwyraźniej traci wątek, i jak ostateczne zawieszenie dysputy do następnej okazji. Wszystko to nadaje dialogowi urok żywej i barwnej literatury zamiast rozpisanego na pytania i odpowiedzi suchego przeprowadzania z góry przyjętej tezy. Rozmowa odbyła się prawdopodobnie około 432 r. p.n.e., gdy Protagoras dobiegał sześćdziesiątki. Sokrates był młodszy od niego o pokolenie. Dialog Platona powstał, jak się przypuszcza, choć opinie są rozbieżne, w okresie bliskim jego pierwszej wyprawy na Sycylię (388 p.n.e.), a więc w końcowej fazie wczesnej twórczości. Mimo że od śmierci Sokratesa (399 p.n.e.) upłynęła wtedy już cała dekada, jego obraz jako osoby dramatu u Platona dopiero powstaje. Tym bardziej fascynująca jest obserwacja kształtowania się tego procesu, kiedy ów górujący później nad słabszymi intelektualnie porte-parole Platona usiłuje całkiem po ludzku sprostać wybitnemu umysłowi Protagorasa. Kunszt literacki autora uwidacznia się tu w całej świeżości.
Fedon należy do najbardziej znanych dialogów Platona. Jest to zarazem jeden z najważniejszych tekstów, jakie w dziejach kultury europejskiej poświęcono zagadnieniu nieśmiertelności duszy. Tytułowy bohater relacjonuje w nim rozmowę, którą Sokrates odbył ze swoimi przyjaciółmi przed wypiciem cykuty. Dialog kończy się sceną śmierci Sokratesa, często uznawaną za wyjątkowy dowód kunsztu literackiego Platona. Oprócz samego tekstu tłumaczenia nowe wydanie będzie zawierało tekst grecki, bardzo obszerny, liczący ponad dwieście stron komentarz tłumacza oraz bibliografię.
Hippiasz mniejszy należy do wczesnych dialogów Platona. Jest także jednym z najważniejszych wśród pism Platońskich przykładów zastosowania metody elenktycznej, którą stosując, Sokrates zbija poglądy swoich rozmówców i wykazuje ich niewiedzę. Sokrates rozmawia z tytułowym bohaterem, sofistą, na temat możliwości zdecydowanego rozróżnienia oraz przeciwstawienia prawdomówności i kłamliwości. W wyniku zastosowania przez Sokratesa metody elenktycznej rozmówcy są zmuszeni do przyjęcia paradoksalnego wniosku, że ten, kto postępuje źle z własnej woli, jest człowiek dobrym i zarazem lepszym od tego, który postępuje źle mimowolnie. Dialog nie kończy się jednak żadną pozytywną konkluzją, lecz uznaniem własnej niewiedzy przez Sokratesa.
Eutyfron"" to jeden z najwcześniejszych dialogów Platona i jeden z kilku najważniejszych tekstów, jakie w dziejach kultury europejskiej poświęcono zagadnieniu pobożności. W dialogu Sokrates (przeciwko któremu Meletos właśnie wniósł oskarżenie do sądu) spotyka tytułowego Eutyfrona, który także ma do czynienia z sądem, występuje przed nim jednak w zupełnie innej roli niż Sokrates - jako oskarżyciel zarzucający własnemu ojcu zabójstwo. Teologia Polityczna, Ośrodek Myśli Politycznej i Państwowy Instytut Wydawniczy wspólnie wydają serię ""Biblioteki Klasycznej"". Tłumaczenie tego dialogu przygotowane przez prof. Ryszarda Legutkę, uznawane współcześnie za najbardziej wartościowy polski przekład tego dzieła. Oprócz samego tekstu tłumaczenia nowe wydanie będzie zawierało tekst grecki, komentarz tłumacza oraz bibliografię.
Dwujęzyczne wydanie w nowym tłumaczeniu prof. Ryszarda LegutkiObrona Sokratesa to jeden z kilku najważniejszych tekstów w dziejach europejskiej kultury. Obraz Sokratesa człowieka sprawiedliwego stojącego przed sądem położył fundamenty pod dalszy rozwój myśli filozoficznej.""Obrona Sokratesa"" to II tom unikalnej serii Biblioteki Klasycznej w tłumaczeniu prof. Ryszarda Legutki, uznawany współcześnie za najbardziej wartościowy polski przekład tego klasycznego dzieła Platona. Oprócz samego tekstu tłumaczenia nowe wydanie będzie zawierało tekst grecki, komentarz tłumacza oraz bibliografię.O Obronie Sokratesa powiedziano między innymi:Tekst Platońskiej Obrony co może stwierdzić każdy uważny czytelnik nie jest jednak bezpośrednią odpowiedzią na zarzuty, a w każdym razie taka odpowiedź nie stanowi głównego wątku w tekście. Sokrates najwyraźniej nie chciał się dać wciągnąć w to, co było oczywistym podtekstem procesu: zagrożenie demokracji ze strony zwolenników oligarchii, konflikty między stronnictwami oraz zła pamięć o krótkich lecz brutalnych rządach Kritiasa i innych. Odżegnał się wyraźnie od nastawienia pro-oligarchicznego, ale też nie miał ochoty przedstawić się jako zwolennik demokracji. Próbował wytłumaczyć Ateńczykom, że jego działalność nie ma związku z politycznymi sporami i nie da się do nich sprowadzić. Dotyczy czegoś bardziej podstawowego niż konflikty o władzę między zwolennikami różnych ustrojów. Prawdziwym celem mowy było wyjaśnienie współobywatelom sensu swoich działań, a ten polegał na szczególnym sposobie uprawiania filozofii. Filozofowanie takie było kierowaniem uwagi ludzi na problemy dobra i zła, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, po to, by w wyniku refleksji nad nimi oraz nad własnym życiem mogli to życie uczynić lepszym (prof. Ryszard Legutko).Tak więc, najogólniej rzecz biorąc, proces Sokratesa uczy nas, że istnieje nierozwiązywalne napięcie między żądaniami moralnego czy religijnego sumienia a uzasadnionymi potrzebami społeczności. Żadna polityczna społeczność nie może i nie powinna pozwalać jednostkom na wyłamywanie się spod ogólnie przyjętych zasad, ale jednocześnie istnieją normy ważniejsze niż te, które dana grupa uznaje. Wielkie filozoficzne niebezpieczeństwo, jakie tkwi w Obronie Sokratesa, polega na tym, że oślepieni godnością i niewinnością Sokratesa oraz tak krytyczni wobec pełnych wad Ateńczyków nie zauważymy głębokiego moralnego dylematu, który kryje się za tym procesem i za tą śmiercią. (prof. Richard Kraut, Sokrates, polityka i religia tłum. M. Smulewska, Teologia Polityczna 2004-2005, nr 2).
Mimo niewielkiej objętości Kriton jest jednym z częściej komentowanych utworów Platona. Przyczyna jest prosta. W dialogu pojawia się argumentacja, która może być odczytana jako nakaz posłuszeństwa jednostki wobec państwa i wobec kolektywu. Zważywszy, że Sokrates przez całe swoje dorosłe życie głosił posłuszeństwo sprawiedliwości i bezwzględnym racjom etycznym, ten swoisty autorytaryzm, jaki niektórzy znajdowali w Kritonie, wywoływał mieszane uczucia. Jak to więc jest? - Pytano. Czy Sokrates był niekonsekwentny? Czy w dialogu dokonał odstępstwa od kanonicznej zasady swojej filozofii? A może była to część strategii Platona, aby zrehabilitować skazanego na śmierć filozofa w oczach ateńskich obywateli? - prof. Ryszard Legutko
Platon (427 p.n.e.- 347 p.n.e.) - grecki filozof, uczeń Sokratesa, założyciel Akademii, twórca idealizmu i racjonalizmu. Mozna wręcz powiedzieć, że nie byłoby filozofii bez Platona. Napisał 35 dialogów. Do najważniejszych należą'OBRONA Sokratesa", "Fajdros", "Uczta", "Teajtet", "Parmenides" i właśnie Gorgiasz. Jest to - mówiąc skrótowo - dialog dotyczący retoryki, będący zarazem krytyką egoizmu i hedonizmu. Uczestnicy dialogu to Kalikles, Sokrates, Charefon, Pols i właśnie Gorgiasz. Dialog napisany krótko po śmierci Sokratesa jest pochwałą sokratejskiej cnoty, a jednocześnie krytyką swoistego rodzaju nihilizmu sofisty Gorgiasza i (acz innego rodzaju) jego ucznia Polosa. Polemizując z Kaliklesem porusza zaś Sokrates problem wskazań życiowych: czy iść za drogą kariery, ale też za drogą natury, gdzie silniejszy zawsze zwalczy słabszego, czy ważniejsze jest poszukiwanie prawdy Podkreśla w "Gorgiaszu" Platon wymiar etyczny naszych działań.
Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) uczeń Sokratesa, którego śmierć uważał za niewyobrażalną zbrodnię ateńskiej republiki napisał 35 dialogów. Platońska (w klasycznym przekładzie wraz z posłowiem, objaśnieniami i ilustracjami Władysława Witwickiego) Uczta należy do dialogów najważniejszych i ... najsłynniejszych, być może ze względu na temat, a jest nim miłość (eros) i jej różna formy, stopnie itp. Uczta zaliczana jest do średniego okresu twórczości Platona,uznawana bywa za jego największe osiągnięcie literackie (choć może już nie filozoficzne).
W tym roku mijają siedemdziesiąt dwa lata od śmierci Władysława Witwickiego i dwadzieścia jeden lat od pierwszego wydania przez nasze wydawnictwo Dialogów Platona, w jego przekładzie. W międzyczasie powstało trochę nowych tłumaczeń poszczególnych dialogów. Jednak środowisko akademickie nadal w dużym stopniu wspomaga się tłumaczeniami Profesora. Z perspektywy przeszło stu lat, które minęły, od rozpoczęcia przez Witwickiego przekładów Platona, można bez wahania docenić ogrom i znaczenie dzieła, skoro w tak długim okresie polska humanistyka nie doczekała się kompletu nowych przekładów wraz z opracowaniami i komentarzami. W roku 2017 ukazało się znakomite tłumaczenie Praw prof. Doroty Zygmuntowicz, ale Państwo najważniejszy dialog Ateńczyka czeka na nowy przekład oparty na ustaleniach współczesnej nauki. Jesteśmy przekonani, że skompletowanie w całość i wznowienie dialogów (za wyjątkiem dwóch wspomnianych wyżej) ma uzasadnienie zwłaszcza dla czytelników młodych których mogą zachwycić pięknem przekładu dokonanego przez tłumacza oraz przenikliwością i głębią myśli autora. Lektura dialogów zapewne wpłynie inspirująco i zachęci do zaprzyjaźnienia się z ateńskim filozofem, jego Mistrzem Sokratesem oraz ich dokonaniami intelektualnymi, które znacząco zaważyły na światowej myśli humanistycznej i do dzisiaj stanowią podstawowy kanon literatury filozoficznej.Marek DerewieckiKęty, listopad 2020 roku
W świecie idei Platona jedną z najistotniejszych była idea państwa doskonałego, rządzonego przez mędrców- filozofów, realizującego takie wartości jak: Sprawiedliwość, Prawda, Dobro i Piękno. Warunkiem realizacji tych szczytnych celów było odrzucenie demokracji. Cóż bowiem miała i ma do zaoferowania demokracja, która zabiła tak prawego i uczciwego człowieka jak Sokrates, która podporządkowuje tkwiącej w ciemnej jaskini- większości racje wykształconych elit i jednostek, która niweluje różnice wynikające z naturalnych dysproporcji zdolności i charakterów ludzi, która wreszcie zrównuje w prawach głupców i mędrców, oszustów i ludzi honoru?Od redakcji
Dwie pierwsze książki z naszej nowej serii:seria z Kalliope czyli od Platona do Nietzschego to cykl pięknie wydanych klasycznych dzieł wybitnych filozofów od czasów greckich aż po początki wieku XX. Wszystkie książki oprawione są w płótno ze złoceniami. Kolekcjonerskie wydania. Zaczynamy od Platona i jednego z jego najważniejszych dialogów czyli od Obrony Sokratesa. Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) uczeń Sokratesa, którego śmierć uważał za niewyobrażalną zbrodnię ateńskiej republiki napisał 35 dialogów. Platońska Obrona Sokratesa (w klasycznym przekładzie wraz z posłowiem, objaśnieniami i ilustracjami Władysława Witwickiego) należy do dialogów wczesnych, a jest to - w odróżnieniu od pozostałych - w zasadzie monolog Sokratesa przedstawiający treść jego trzech mów wygłoszonych w trakcie procesu. Wniesiony przez 3 osoby akt oskarżenia zarzucał, iż Zbrodnię popełnia Sokrates, bogów, których państwo uznaje, nie uznając, inne zaś nowe duchy wprowadzając; zbrodnię też popełnia, psując młodzież. Sokrates całkowicie odrzuca te zarzuty, tłumacząc najpierw przyczyny dla których spotyka się z niechęcią współobywateli ateńskich, następnie zarzuty o deprawację młodzieży i oskarżenia o bezbożność. Twierdzi, że nawet gdyby sąd go uwolnił pod warunkiem zaprzestania dalszego filozofowania, nie zrezygnuje ze swojej działalności. Mówi: Ja was obywatele, kocham całym sercem, ale posłucham boga raczej, aniżeli was i póki mi tchu starczy, póki sił, nie przestanę filozofować i was pobudzać i pokazywać drogę każdemu, kogo tylko spotkam. (...) Tak rozkazuje bóg, dobrze sobie to pamiętacie, a mnie się zdaje, że wy w ogóle nie macie w państwie nic cenniejszego, niż ta moja służba boża. Bo przecież ja nic innego nie robię, tylko chodzę i namawiam młodych spośród was i starych, żeby się o ciało, ani o pieniądze nie troszczył jeden z drugim przede wszystkim, ani tak bardzo, jak o duszę, aby była jak najlepsza; i mówię im, że nie z pieniędzy dzielność rośnie, ale z dzielności pieniądze i wszelkie inne dobra ludzkie i prywatne, i publiczne. W Obronie Sokratesa nie rozstrzyga Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.) - uczeń Sokratesa - żadnych fundamentalnych spraw z dziedziny ontologii czy epistemologii, pozostaje jednak ona jednym z najważniejszych jego dialogów, dialogiem stricte etycznym. Sokrates zostaje skazany na śmierć, nie kaja się jednak, nie zmienia swojego zachowania/poglądów, choć dzięki temu mógłby uniknąć śmierci. Ważniejsza bowiem pozostaje prawda i sprawiedliwość oraz konieczność zachowania godności w każdej sytuacji. Poprzedzający Obronę Eutyfron i następujący po niej dialog Kriton nie tylko dopełniają „sprawę Sokratesa”, obrazują pseudo-moralność, ukazują pseudo-pobożność Ateńczyków, oskarżają system prawny, ale zwłaszcza w Kritonie pokazują Sokratesa jako człowieka z krwi i kości.
Państwo Platona jest traktatem politycznym, który powstawał w kilku okresach. Najpierw, w okresie sokratycznym, została napisana księga I podejmująca zagadnienia sprawiedliwości i niesprawiedliwości. Pozostałych dziewięć ksiąg autor stworzył paręnaście lat później, w okresie konstrukcyjnym. W swoim dziele Platon maluje obraz państwa idealnego: sprawiedliwy podział zadań, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, staranna edukacja. Państwo idealne jednak brutalnie wkracza w najintymniejsze sfery życia obywateli.
Kiedy ateński sąd ludowy skazał na śmierć za nieobyczajność i psucie młodzieży, Sokratesa, mistrza Platona, autor Państwa zaczął zadawać sobie pytania, na które chyba nikt do dzisiaj nie znalazł odpowiedzi. Czy demokracja jest najlepszym możliwym ustrojem państwa? Czy słuszne jest, aby głos mędrca ważył tyle samo co głos pijaka i obiboka? Jak zapobiec nieszczęściom zrodzonym przez głupotę, chciwość i żądzę władzy elit? Jak uniknąć anarchizujących, destrukcyjnych skutków nadmiaru wolności jednostki?
Oddajemy Czytelnikowi do rąk jedno z najznamienitszych dzieł Platona w klasycznym przekładzie Władysława Witwickiego. Przemyślenia dotyczące ustroju państwa są w tym tekście zaskakująco bogate, a problemy wynikające z niedostatków demokracji uderzająco aktualne. Państwo jest lekturą dość wymagającą, jednak powinien ją przeczytać każdy, kto zastanawia się nad problemami społeczeństwa, państwowości czy sprawowania władzy.
"Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają."
Jeśli ktoś, nie zważając na właściwą miarę, daje mniejszym większe statkom żagle, ciałom pokarmy, a duszom władze wszystko się wywraca i, butnie rozrośnięte, wnet popada już to w choroby, już to w płód buty, niesprawiedliwość. Co w takim razie mamy tu na myśli? Czy nie coś takiego: nie istnieje przyjaciele żadna śmiertelna dusza, której natura, młoda i niepoddana żadnej kontroli, byłaby kiedyś w stanie unieść największe pośród ludzi rządy, tak aby w swym myśleniu nie dać się napełnić przy tym największą chorobą bezmyślności, ściągając nienawiść ze strony najbliższych przyjaciół, co, gdy się dzieje, szybko ją niszczy i unicestwia całą jej moc? A zatem przezorne zabezpieczenie przed tym, poprzedzone poznaniem właściwej miary, jest zadaniem największych prawodawców.(fragment ks. III 691cd)Platon (429/7347 przed Chr.). Właściwie Aristokles, przydomek Platon (szeroki) nadano mu z powodu charakterystycznej budowy ciała lub bogatego stylu. Pochodził z arystokratycznego rodu ateńskiego, wywodzącego się od Solona. W młodości pisał tragedie i słuchał nauk różnych filozofów, aż w dwudziestym roku życia znalazł mistrza w Sokratesie. Po skazaniu Sokratesa na śmierć w 399 r., Platon opuścił Ateny, rozrywane walką stronnictw demokratów i lakonofilskich oligarchów. Podczas licznych podróży poznawał naukę pitagorejską i eleacką, tworząc udramatyzowane dialogi filozoficzne, w większości których rozmówcą jest Sokrates. Łącząc myśl z czynem, założył w 387/5 r. szkołę filozoficzną, Akademię, i odbył trzy podróże na dwór królewski w Syrakuzach, by urzeczywistnić swoją wizję sprawiedliwego państwa rządzonego przez mądrego króla. Ostatecznie poniósł porażkę. Swoimi badaniami i nauczaniem rozsławił jednak Akademię na cały ówczesny świat śródziemnomorski, skupiając w niej grono nie tylko młodych uczniów (m. in. Arystotelesa), ale też przyciągając wybitnych naukowców (zwłaszcza matematyków) i polityków o różnych orientacjach politycznych, szukających porady w sprawach reform, zakładania kolonii czy prawodawstwa. Ostatnim dialogiem Platona, propozycją konstytucji i praw dla nowej kolonii, będącą świadectwem prowadzonych w szkole badań nad prawodawstwem, są Prawa. Akademia przetrwała do 529 r. po Chrystusie, zamknięta edyktem cesarza Justyniana, zakazującym nauczania w szkołach pogańskich.
Nowe tłumaczenie dzieła Platona Kriton zostało dokonane przez prof. Ryszarda Legutko, a wydane przez Teologię Polityczną wraz z Ośrodkiem Myśli Politycznej. Jest to również pierwszy tom serii "Biblioteki Platońskiej". Książki z nowej serii są i będą wydawane w nowej szacie graficznej oraz w twardej oprawie. Tekst dialogów, opatrzony szerokim komentarzem tłumacza, jest w dwóch językach, po polsku i po grecku.
„Kriton” należy do najbardziej znanych dialogów Platona, a jego główny temat – odrzucenie złożonej Sokratesowi przez Kritona propozycji ucieczki z więzienia – do dzisiaj w fundamentalnym stopniu kształtuje wyobraźnię filozoficzno-polityczną Europy. Jest to jeden z najważniejszych dialogów dorobku Platona, który przedstawiamy Państwu w nowym tłumaczeniu prof. Ryszarda Legutki. Oprócz polskiego przekładu wydanie obejmie także grecki tekst dialogu i obszerny komentarz napisany przez tłumacza.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
