Oblicza złości

Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów

W książce Autorzy przedstawili w sposób przekrojowy różne oblicza złości – złość w normie (czym się wyraża, jak sobie z nią radzić, jakie funkcje pełni, skąd się bierze) oraz złość w patologii (w uzależnieniach, w zaburzeniach psychicznych, zaburzeniach odżywiania, w nerwicach, zaburzeniach osobowości itp.) W publikacji zostały również omówione sposoby radzenia sobie z gniewem oraz formy pracy terapeutycznej z pacjentami, którym złość towarzyszy m.in. w uzależnieniach, obrazie osobowości, zaburzeniach nastroju, zaburzeniach lękowych. Praca zawiera ponadto unikatowe badania w zakresie złości przeprowadzone na gruncie polskim.

Oblicza złości – Wprowadzenie

Pomysł na powstanie oddawanej dziś do rąk Czytelnika książki zrodził się w odpowiedzi na obserwowaną przeze mnie powszechną obecność emocji złości u osób zgłaszających się po pomoc psychologiczną. W wielu przypadkach jest to uczucie nieuświadamiane, tłumione, głęboko wyparte, nieuznane zarówno przez osobę, jak i szerzej - przez społeczeństwo. „Zobaczenie" złości, zrozumienie tej emocji, przyjęcie i konstruktywne zarządzanie nią stanowi krok milowy w radzeniu sobie z niejednokrotnie - co odważę się powiedzieć - większością problemów, jakie do gabinetu „przynoszą" pacjenci. Złość leży u podłoża wielu zaburzeń psychicznych. Zamieniona na smutek jest w depresji, niewłaściwie zaadresowana jest w zachowaniach samouszkadzających (aktach samookaleczania, próbach i czynach samobójczych, zaburzeniach odżywania), pod maską objawów somatycznych wyraża się w zaburzeniach nerwicowych i psychosomatyce. Nieefektywnie zarządzana ujawnia się w nadużywaniu substancji uzależniających, może prowadzić do zaburzeń osobowości i generować inne problemy natury psychospołecznej. W psychozach, zdaniem psychiatrów, wpisana w strukturę trójkąta dramatycznego, wpisuje się w antynomię zło-ść-dobro-ć", przejawiając się w treści urojeń, halucynacji i niedostosowanego zachowania. Czasem trudno orzec, czy złość jest czynnikiem sprawczym, czy konsekwencją doświadczanych ludzkich problemów. Nie ulega wątpliwości, że złość jest ogromnym, nierzadko niszczycielskim motorem działania, ale ta - umiejętnie odczytywana i okiełznana - daje też pozytywną energię.

Do współpracy w powstaniu tej książki, pójścia nurtem takiego myślenia, zaprosiłam wybitnych, w moim przekonaniu, specjalistów z dziedziny zdrowia Psychiatrów, psychologów praktyków i psychoterapeutów skupionych w róż- nych ośrodkach akademickich i klinicznych w Polsce. Im wszystkim za nasze Wspólne dzieło - dziękuję serdecznie.
Bernarda Bereza

---

Oblicza złości
Spis Treści

• Wprowadzenie
• Część I.
• Złość w normie
• Zbigniew Zaleski
• Czy złość jest zła?
• Anna Suchańska
• Złość na siebie. Źródła - mechanizmy - konsekwencje
• Magdalena Żemojtel-Piotrowska, Jarosław Piotrowski
• Kiedy złość motywuje? Społeczne funkcje wyrażania złości
• Michał Janson
• Czynniki hamujące w procesie zemsty
• Marian Ledwoch
• Obraz siebie w sytuacji przeżywanej złości
• Bernarda Bereza, Jacek Gierus
• Wybrane problemy diagnostyki psychologicznej: przegląd ważniejszych narzędzi pomiaru złości
• Część II.
• Patologia Złości
• Damian Zdrada
• Znaczenie samoregulacji w radzeniu sobie ze złością i agresją u osób uzależnionych
• Grzegorz Kopacz
• Oblicza złości w schizofrenii
• Bernarda Bereza
• Charakterystyka emocji złości u pacjentów leczonych psychiatrycznie z powodu depresji egzogennej
• Jerzy A. Sobański, Krzysztof Rutkowski, Katarzyna Klasa
• Złość w psychopatologii i psychoterapii zaburzeń nerwicowych
• Jerzy A. Sobański, Krzysztof Rutkowski, Katarzyna Klasa
• Występowanie złości u pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi
• Marzena Wieczerzak-Jarząbek
• Złość w zaburzeniach psychosomatycznych
• Małgorzata Starzomska
• Złość w zaburzeniach jedzenia
• Anna Brytek-Matera
• Wpływ osobistych celów oraz dążenia do bycia szczupłą na (nie)wyrażanie złości u kobiet z bulimią psychiczną, otyłością i prawidłową masą ciała
• Katarzyna Litwińska-Rączka
• Złość w psychoterapii
• Aleksandra Rutkowska
• Złość w relacji małżeńskiej. Analiza początkowej fazy terapii pary z problemem zdrady małżeńskiej
• Streszczenia w języku angielskim Noty o autorach

---