Język religijny i praktyki religijne to niewątpliwie dwa zasadnicze wyznaczniki odrębności niemieckich Żydów w XIX wieku. Ograniczały one integrację żydowskiej mniejszości z chrześcijańskimi współobywatelami, dlatego też została podjęta próba analizy wybranych tekstów religijnych z tego okresu. Należą do nich pisma związanych z Breslau rabinów i nauczycieli – przedstawicieli ruchu Wissenschaft des Judentums, ich mowy okolicznościowe, modlitewniki, podręczniki, artykuły naukowe i prasowe, sprawozdania z działalności edukacyjnej, a także inskrypcje nagrobne z najstarszych pól na cmentarzu żydowskim przy ul. Ślężnej. Źródła te odzwierciedlają językowy obraz świata oraz częściową akulturację językową wrocławskich Żydów. Priorytetem pozostało dla nich zachowanie żydowskiej tożsamości, a religia, język religijny, liturgia oraz praktyki religijne wyznaczały na ogół nieprzekraczalne granice integracji.

„A jeśli język ptaków jest mową Boga? A jeśli Bóg śpiewa w ptasim języku? Jeśli ptaki, drzewa, mchy, porosty, aksolotle i bolimuszki kleparki, nie są wcale stworzeniami bożymi, lecz, jak chciał Spinoza nieskończonymi atrybutami Nieskończonego? A jeśli wszystko jest Jedno, i nie jest ważne jedno pokolenie... Pomysł współwieczności świata i Boga (mundus coæternus) został sprowokowany przez shellenizowanego żydowskiego intelektualistę Filona w Legum allegoriæ; skoro właściwością odwiecznego Boga jest tworzenie, tworzy On odwiecznie. Pogląd ten podjął żydowski „kacerz wyklęty” Majmonides a doprowadził do zaskakująco finezyjnej konkluzji inny heretyk - Spinoza; Bóg przejawia się światem, świat jest przejawem Boga - substancji o nieskończonej liczbie atrybutów, świergotów i chrząknięć. Tym samym okazuje się, że istnieje tylko jedna substancja - i jest nią Bóg, lub/czyli: świat. W każdym razie, Spinoza zanegował Boga, lub jak wolą inni, za jednym zamachem zanegował cały wszechświat."

Humans cannot live without stories. But one story has proved itself the most durable and hauntingly real of all time. The mythic tale of Adam and Eve has shaped conceptions of human origins and destiny for centuries. Stemming from a few verses in an ancient book, it became not just the foundation of three major world faiths, but has evolved through art, philosophy and science to serve as the mirror in which we seem to glimpse the whole, long history of our fears and desires. What is it about Adam and Eve's story that fascinates us? What does it tell us about how our species lives, dies, works or has sex? In a quest that begins at the dawn of time, Stephen Greenblatt takes us from ancient Babylonia to the forests of east Africa. We meet evolutionary biologists and fossilised ancestors; we grapple with morality and marriage in Milton's Paradise Lost; and we decide if the Fall is the unvarnished truth or fictional allegory. Ultimately, The Rise and Fall of Adam and Eve allows us a new understanding of ourselves.

Tożsamość i zróżnicowanie filozofii dialogu. Wstęp do myśli Franza Rosenzweiga JOACHIM PIECUCH, Judaizm i chrześcijaństwo - dwie drogi zbawienia. Filary myślenia religijnego Franza Rosenzweiga MICHAŁ WĘCŁAWSKI, Franz Rosenzweig - filozof hebrajski. O dawnych korzeniach nowego myślenia WITOLD P. GLINKOWSKI, Franza Rosenzweiga eksplikacja "Boskiej antropologii" JAN KRASICKI, Inny i śmierć Innego w filozofii G.W.F. Hegla i Franza Rosenzweiga JAN WADOWSKI, Odosobnienie - Responsoryjność - Partycypacja. Dramat człowieka w relacji do Innego, świata i Boga DOMINIKA JACYK, Wpływ Immanuela Kanta i jego filozofii na myśl dialogiczną Franza Rosenzweiga

Niniejsza publikacja oferuje polskiemu czytelnikowi pierwszy od ponad półwiecza przekład adnotowany tzw. tekstów konstytutywnych wspólnoty qumrańskiej, tj. Reguły Zrzeszenia (1QS), Reguły Całego Zgromadzenia (1QSa), Reguły Błogosławieństw (1QSb), Dokumentu Damasceńskiego (CD) i Reguły Wojny (1QM). Można je razem określić jako "reguły", którymi kierowała się społeczność "nowego przymierza" na różnych etapach swojego istnienia. Pisma te nie ograniczają się do wyliczenia konkretnych norm życia wspólnotowego danej grupy. Zawierają znacznie więcej niż sam opis wewnętrznej struktury świata zewnętrznego, 'reguły' te obejmują także szereg innych tematów. Znajdujemy w nich traktaty teologiczne, refleksje nad historią świętą, a nawet teksty liturgiczne. Ten szczególny gatunek literacki nie ma wzorca we współczesnym judaizmie. Przełożone dokumenty poprzedzone są wprowadzeniami z obszernymi wykazami bibliograficznymi, a same teksty opatrzone szczegółowymi objaśnieniami z wykorzystaniem najnowszej literatury przedmiotu.

Jest to przekład zbioru zwojów z Qumran, z próbą rekonstrukcji i krytycznym komentarzem. Sensacyjne odkrycie w Qumran dokumentów z okresu, w którym powstawały pierwsze wspólnoty chrześcijańskie wzbudzało wiele emocji. Praca dra Deca to szczegółowy wgląd w myśl, duchowość i wrażliwość religijną pierwszych lat naszej ery. Jest to czas niezwykle ważny dla przemian w judaizmie i rodzącym się chrześcijaństwie.

Pojęcie dybuka, wywodzące się z mistyki żydowskiej, z wiary w wędrówkę dusz, stało się niezwykle ważnym elementem żydowskiej tradycji ludowej, kultury popularnej głównie wśród Żydów wschodnioeuropejskich. Religijne aspekty żydowskiej wiary w gilgul, metempsychozę, są głównym tematem referatu rabina Szaloma Ber Stamblera z polskiego centrum chasydzkiego ruchu Chabad Lubawicz. Za sprawą pierwszych dziewiętnastowiecznych etnografów i etnologów (m.in. Henryka Lewa, którego artykuł opublikowany w 1896 roku w warszawskim tygodniku „Izraelita” przedrukowujemy w niniejszym tomie) motyw grzesznej duszy nawiedzającej żywego człowieka stał się toposem kulturowym obecnym nie tylko w kulturze i sztuce żydowskiej, ale też chrześcijańskiej i – w pewnym stopniu – laickiej. Dzięki „legendzie dramatycznej” An-skiego (właśc. Szlojme Zajnwel Rapoport) temat dybuka zagościł na stałe w szeroko rozumianej europejskiej literaturze i sztuce.

Książka jest kolejną publikacją Marii i Kazimierza Piechotków poświęconą synagogom drewnianym. Pierwsza, pt. Bóżnice drewniane ukazała się w 1957 r. (w języku angielskim w – 1959 r.). W wydawnictwie Krupski i S-ka autorzy wydali kolejno w 1996 r. Bramy Nieba. Bożnice drewniane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (angielski przekład w 2004 r.), w 1999 r. Bramy Nieba. Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i w 2004 r. Oppidum Judaeorum. Żydzi w przestrzeni miejskiej Rzeczpospolitej. Obecne wydanie, przygotowane już po śmierci Kazimierza Piechotki, stało się możliwe dzięki staraniom prof. Jerzego Malinowskiego, dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także przy współpracy Instytutu Sztuki PAN i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej, poprzedzonej wprowadzeniem (prezentującym tło historyczne, podstawowe informacje o diasporze żydowskiej, synagodze, syntetyczne przedstawienie murowanej architektury bóżniczej w Rzeczypospolitej) omówione zostały rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i rozplanowanie wnętrza bóżnic drewnianych, jakie powstały między połową XVII i początkiem XX w. na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Druga część – albumowa, zawiera opisy, dokumentację rysunkową i fotograficzną wybranych bóżnic drewnianych z tego samego okresu. W obecnym wydaniu zmieniono układ rozdziałów książki, przeredagowano i rozszerzono niektóre rozdziały, a także w nieznaczny sposób zmieniono katalog bóżnic.

Ostatecznie należy stwierdzić, że Mądrość Salomona przekazała najwyraźniejsze świadectwo o nieśmiertelności sprawiedliwych spośród wszystkich ksiąg LXX. Jednocześnie ta najmłodsza księga Starego Testamentu stała się pomostem do orędzia Nowego Testamentu, w którym Pierwszym Sprawiedliwym jest Jezus Chrystus

Zaintrygowana pytaniami przyjaciół, zastanawiałam się jak określić tę publikację, bo mimo wspomnień i dygresji, wcale nie jest biografią, receptury kulinarne nie zrobiły z niej poradnika kucharskiego, nie jest też kolejnym przewodnikiem po świętach żydowskich, choć opowiadam pokrótce o tych, które zainspirowały mnie do namalowania reprodukowanych, w tym również nie albumie, obrazów. Zdecydowałam więc, że jest to po prostu moja książka autorska.

Książka omawia kolejne etapy formowania się chasydyzmu besztiańskiego i jego przełomowe momenty. Autor wykorzystał nowe źródła, które korygują i uzupełniają obraz początków chasydyzmu. Oprócz polskich źródeł są to przede wszystkim dzienniki misjonarzy Institutum Judaicum z Halle, którzy w latach 1728–1790 wędrowali po Europie, odwiedzając skupiska żydowskie, dyskutowali z napotykanymi Żydami i notowali wszystkie zasłyszane informacje o ich życiu duchowym, nowych ruchach religijnych i konfliktach w środowisku żydowskim.

Księga Lamentacji to jedno z najkrótszych, ale i najbardziej skomplikowanych dzieł Biblii Hebrajskiej. Jest pozbawiona fabuły i żywiołowej akcji, ale wykazuje wysoki stopień zorganizowania, gdy chodzi o formy literackie. Wyrafinowany poetycki styl, często nieczytelne już metafory, a także wielość środków wyrazu sprawiają, że każdy, kto podejmuje się jej komentowania, staje wobec nie lada wyzwania. Monografia ks. Dariusza Iwańskiego jest owocem kilku lat pracy nad tekstem Księgi Lamentacji. Wypełnia sporą lukę w badaniach nad tematem na gruncie polskim, ale ma być raczej przyczynkiem do dalszych poszukiwań niż zamknięciem dyskusji w tej kwestii.

Poruszające wspomnienia o dorastaniu i ucieczce z rygorystycznej chasydzkiej społeczności. Deborah Feldman w przejmujący sposób relacjonuje, jak wyglądało jej życie, pełne nakazów i zakazów, życie, które opierało się na milczącym przyzwoleniu na cierpienie i zniewolenie. Bohaterka już jako dziecko starała się zrozumieć sens w konserwatywnej strukturze, w jakiej przyszło się jej wychowywać i dorastać. Każdy jej krok i zachowanie były kontrolowane, o wszystkim decydowała rodzina. W wieku 17 lat zmuszona do małżeństwa z człowiekiem, którego znała 30 minut, pozbawiona elementarnej własnej sfery emocjonalnej i seksualnej, nabawiła się nerwicy. Dwa lata później, po urodzeniu dziecka zrozumiała, że stawką w jej życiu nie jest już tylko ona sama, ale przede wszystkim syn, którego musi ratować. Bohaterka nie chciała poddawać się rygorom i nierzadko okrucieństwu wspólnoty. Zamiast żyć wśród chasydów, wybrała wolność nie licząc się z konsekwencjami. Jej odwaga i determinacja nie miały sobie równych. Zapomniała o twardych regułach i zakazach. Nie mogąc znieść opresyjnej rzeczywistości, porzuciła ją uciekając z synkiem od męża, rodziny i religii. Dostała wtedy drugie życie – bez ograniczeń i cierpienia.

Nigdy dotąd nie zdarzyło się, aby rabin chwycił za pióro i zwrócił się bezpośrednio do Jezusa, tak jak człowiek do innego człowieka, Żyd do innego Żyda, jak rabin do innego rabiego. Jacquot Grunewald, który - czerpiąc ze swej rozległej wiedzy talmudycznej - postanowił szczegółowo rozpatrzyć krytyczno-historyczne opinie o Ewangeliach, wyrażane przez samych chrześcijan, ośmiela się przemawiać do Jezusa w tonie braterskim. Pozwala sobie nawet strofować go, bez cienia pobłażliwości, za różne gesty i słowa przypisywane mu przez Tradycję. Tradycję, którą zresztą pod niejednym względem podważa, rzucając całkiem nowe światło na pewne epizody z życia Chrystusa, takie jak rozmnożenie chleba, wjazd do Jerozolimy, a zwłaszcza Ostatnia Wieczerza. Napisany w formie dziennika pielgrzymkowego, w którym daty zbiegają się z kalendarium żydowskich świąt, list współczesnego rabina dowodzi wielkiego talentu epistolograficznego, a także niezwykłego zmysłu analitycznego w dziedzinie teologii. Może ta książka zapoczątkuje nową erę w dialogu między judaizmem a chrześcijaństwem: szczerą i otwartą debatę o przyczynach długotrwałego nieporozumienia, prowadzoną wbrew wielowiekowym uprzedzeniom...

Prezentowana pozycja stanowi otwarcie nowego cyklu wydawniczego, poświęconego historii Izraela. Tematowi temu poświęcono już wiele wysiłku intelektualnego, który zaowocował bardzo licznymi publikacjami, zarówno o charakterze konfesyjnym, jak i z punktu widzenia myśli niezależnej od religii.Podejmowane dzieło jest częścią projektu badawczego Biblia w kulturze świata, a obejmować ma zarówno historię czasów biblijnych, jak i dzieje Izraela aż do czasów współczesnych. Jeżeli chodzi o czasy biblijne, wychodzimy z założenia, że Biblia, choć jest pierwszorzędnym źródłem dla rozważań historycznych, nie jest jednak historią, ale szczególną religijną interpretacją historii. Dlatego historia Izraela w naszym znaczeniu nie jest uzupełnieniem relacji biblijnych o dane archeologiczne i historyczne, jak powszechnie czyni się w pracach poświęconych temu tematowi, ale chcemy zająć się Izraelem według metodologii nauk historycznych, a w odniesieniu do Biblii dążymy do wydobycia historii spod warstwy jej interpretacji. Stąd rozważana historia jest czymś innym niż wspaniale przedstawiona w Biblii historia zbawienia.Historia Izraela po roku 135, czyli upadku powstania Bar Kochby, podejmowana jest według zasady, że jeśli chodzi o obecność Biblii w konkretnej kulturze, to w kulturze judaizmu jest ona szczególnie istotna i rozbudowana.Niniejszy tom jest bardzo ogólnym wprowadzeniem, w którym w syntetyczny sposób przedstawiamy Biblię, ukazujemy zawartą w niej historię zbawienia, rozważamy problem czasu i historii, poruszamy rolę pisma w historii, ustosunkowujemy się do istnienia innych cywilizacji poprzedzających naszą, w której zawiera się historia Izraela, a na końcu zajmujemy się historią jako taką. Te różnorakie informacje pomogą nam w dalszych tomach śledzić historię Izraela w przyjętym rozumieniu tego przedmiotu.

Trzy największe światowe religie monoteistyczne oczekują nadejścia Mesjasza: chrześcijanie – powrotu Jezusa Chrystusa, muzułmanie – pojawienia się Mahdiego, a Żydzi tego, że Maszijah Ben-Dawid wreszcie zacznie sprawować rządy w Jerozolimie. Historia Icchaka Kaduriego i Jego przepowiedni czasów ostatecznych wstrząsnęła ortodoksyjnym judaizmem i tę właśnie historię przytacza Carl Gallups, próbując jednocześnie rozwikłać niejasności i sprzeczności związane z pozostawioną przez Kaduriego tajemniczą notatką. Zmarły w 2006 roku rabbi Icchak Kaduri roku był jednym z najbardziej znanych i kochanych nauczycieli w całej historii narodu izraelskiego. Pod koniec swego długiego życia zaczął on mówić o swym rzekomym spotkaniu z Mesjaszem, nie chcąc jednak zdradzić tożsamości tegoż. Obiecał rozwiązanie zagadki nie wcześniej niż w rok po swojej śmierci. Odkrycie treści pozostawionej przez rabina notatki w tym samym stopniu stało się wyjaśnieniem zagadki, co powstaniem całej serii nowych pytań, na które niełatwo znaleźć odpowiedzi. Co się za tym wszystkim kryje? Dlaczego rabin nie wypowiedział się wprost? Z jakiegoś powodu stuośmioletni rabin Kaduri, jeden z najbardziej znanych nauczycieli ogłosił coś, co zaszokowało całe społeczeństwo Izraela. Z jakiegoś powodu nie wahał się narazić na niebezpieczeństwo całej spuścizny swego długiego życia.

Dla chrześcijan najważniejszym wydarzeniem w historii jest przyjście na świat, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. W tej książce próbuję sprawdzić, w jakiej scenografii odbywał się ten dramat. Dwa tysiące lat temu życie toczyło się jednak przecież nie tylko w Betlejem i Jerozolimie. Na wszystkich kontynentach ludzie przeżywali swoje miłości, tragedie, wzloty i upadki. W Palestynie spotykam drugoplanowych aktorów Ewangelii, którzy pojawiają się w niej dosłownie na chwilę. Próbuję zostać z nimi dłużej niż na parę zdań: dowiedzieć się, skąd się wzięli i dokąd poszli dalej. Służący z wesela w Kanie Galilejskiej, kobieta oskarżona o cudzołóstwo, żona zarządcy Heroda, ojciec chłopca uzdrwoionego z padaczki, rodzice dzieci błogosławionych przez Jezusa - to nie papierowi statyści, to ludzie z krwi i kości, którzy czuli, myśleli, w zetknięciu z Chrystusem decydowali, czy iść odtąd Jego, czy dalej swoją drogą.

W książce znajdziemy zbiór najciekawszych przysłów i aforyzmów, które pomogą przybliżyć kulturę żydowską.

Czy rodzina z Nazaretu, żyjąca w tak odległych czasach, w innej kulturze, może być dla nas wzorem do naśladowania? Czy próba budowania relacji rodzinnych w oparciu o naukę Jezusa ma obecnie szansę powodzenia? Czy praktyki modlitewne wywodzące się z tradycji żydowskiej mogą być dla nas przydatne? Czego możemy się nauczyć od ludzi, którzy funkcjonowali w całkowicie odmiennych realiach? Paule Lagrange udowadnia, że Święta Rodzina cały czas pozostaje niewyczerpanym źródłem inspiracji. Analizując różne postawy modlitewne Maryi, Józefa i Jezusa, sięgając po teksty żydowskich modlitw, którymi się na co dzień posługiwali, zachęca nas do wzbogacenia osobistej relacji z Bogiem. Zbiera rozsiane po Ewangelii wypowiedzi Jezusa na temat rodziny, pomaga określić jej rolę i wartość we współczesnym społeczeństwie.

Spis treści / 5 Przedmowa / 9 Wstęp / 15 Materiał źródłowy / 23 Stan badań / 37 W kwestii metodologii / 51 CZĘŚĆ I. KOŚCIÓŁ W ŁONIE JUDAIZMU (30-70 PO CHR.) / 55 ROZDZIAŁ I. DO WYDALENIA ŻYDÓW Z RZYMU (30-49 PO CHR.) / 57 Perspektywa popaschalna / 61 Jerozolima - gmina judeochrześcijańska / 63 Mesjanizm judeochrześcijan a mesjanizm innych nurtów judaizmu / 70 Instytucja świątynna w oczach judeochrześcijan i pozostałych Żydów / 81 Pojmowanie roli Prawa / 89 Otwarcie się Kościoła na nie-Żydów (ok. 36 po Chr.) / 98 Początek działalności apostolskiej Szawła z Tarsu / 106 Ekskurs: Mentalność grecko-hellenistyczna a mentalność żydowska / 118 Powodzenie misji wśród pogan czynnikiem separacji / 121 Filon z Aleksandrii i alegoria biblijna w egzegezie chrześcijańskiej / 126 Przyjęcie chrześcijaństwa przez Samarytan (ok. 37 po Chr.) / 129 Początki chrześcijaństwa u Żydów etiopskich (ok. 38 po Chr.) / 140 Zamieszki w Jamni (ok. 40 po Chr.) / 146 Zakaz sprowadzania judeochrześcijan do Aleksandrii? (41 po Chr.) / 147 Dekret Klaudiusza o wydaleniu Żydów z Rzymu (ok. 49 po Chr.) / 152 ROZDZIAŁ II. DO UPADKU JEROZOLIMY (50-70 PO CHR.) / 161 Tzw. Sobór Jerozolimski (51 po Chr.) / 162 Konflikt ze wspólnotą żydowską w Koryncie (51 po Chr.) / 168 Nasilenie się prześladowań ze strony żydowskiej i rzymskiej (ok. 60 po Chr.). Rola Jakuba, brata Pańskiego / 172 Bóstwo Chrystusa a monoteizm judaizmu / 178 Wybranie Izraela / 187 Eucharystia - pokarm chrześcijan i zgorszenie dla Żydów / 197 Szabat a dzień Pański / 201 Czynniki ekonomiczne / 214 Status kobiet w judaizmie i pierwotnym Kościele / 216 Status niewolników / 224 Jezus a judaizm - oczami Marka ewangelisty / 228 Chrześcijanie i Żydzi w związku z pożarem w Wiecznym Mieście (64 po Chr.) / 234 Judaizm w Qumran a chrześcijaństwo palestyńskie / 237 Pierwsze powstanie przeciw Rzymianom (66-70/74 po Chr.) / 245 List do Hebrajczyków i teologia substytucji / 256 CZĘŚĆ II. TRUDNEGO ROZSTANIA POCZĄTKI (71-135 PO CHR.) / 263 ROZDZIAŁ I. DO ZGROMADZENIA W JABNE (71-89 PO CHR.) / 265 Coraz szersze otwarcie się Kościoła na nie-Żydów / 268 Ewangelia Mateusza a kwestia żydowska / 269 Fiscus Iudaicus / 280 Dwudzieło Łukasza / 290 ROZDZIAŁ II. DO WYBUCHU POWSTANIA BAR KOCHBY (90-131 PO CHR.) / 297 Akademia w Jabne (ok. 90 po Chr.) / 300 Czy chrześcijanie są Żydami? - perspektywa rabinacka / 308 Kwestia birkat ha-minim i Modlitwy Pańskiej / 309 Biblia grecka w rękach Żydów i chrześcijan / 326 Ekskurs: Język aramejski palestyński (galilejski) i targumiczny czynnikiem separacji? / 336 Kwestia Iz 7, 14b / 344 Antyjudaizm pism Janowych i wykluczenie z Synagogi / 357 Apokalipsy apokryficzne świadkiem rozłamu między Kościołem a Synagogą / 375 Listy do gmin chrześcijańskich św. Ignacego (ok. 107 po Chr.) / 382 Wokół wzmianki Pliniusza Młodszego o Chrystusie i chrześcijanach (110 po Chr.) / 385 Powstania Żydów w diasporze w latach 115-117 / 387 Ebionici i nazarejczycy - Żydzi czy chrześcijanie? / 393 Arystydes z Aten o Żydach (ok. 125 po Chr.) / 398 ROZDZIAŁ III. POWSTANIE BAR KOCHBY (132-135 PO CHR.) / 401 CZĘŚĆ III. NA ODDZIELNYCH DROGACH? (136-313 PO CHR.) / 411 ROZDZIAŁ I. DO PIERWSZYCH AMORAITÓW (136-220 PO CHR.) / 413 List Barnaby (ok. 138 po Chr.) / 415 Ekskurs: O antycznej inwektywie / 419 Naród wybrany w pismach Justyna Męczennika (ok. 140 po Chr.) / 426 Kwestia męczeństwa za wiarę w II stuleciu: żydowskie i chrześcijańskie spojrzenie / 439 Sprawa Marcjona (ok. 144 po Chr.) i Ewangelia Judasza / 443 Udział Żydów w męczeństwie Polikarpa ze Smyrny (ok. 156 po Chr.) / 446 Melitona z Sardes oskarżenia przeciw Żydom? / 451 List do Diogneta (ok. 180 po Chr.) o Żydach / 458 Działalność rabbiego Judy ha-Nasi / 461 Najstarsza homilia łacińska Przeciw Żydom (ok. 190 r. po Chr.) / 464