Wywrotowa i niepokorna hipoteza wodnej małpy w mistrzowskiej książce Elaine MorganEkscentryczne i feministyczne wyzwanie rzucone Darwinowi i męskiej opowieści o ewolucjiPochodzenie kobiety Elaine Morgan to druga odsłona serii "Inne Konstelacje", w której ukazują się lektury rekomendowane przez Olgę Tokarczuk. Wydany sto lat po słynnym O pochodzeniu człowieka Charlesa Darwina esej walijskiej pisarki wywołał międzynarodową debatę i wywarł znaczący wpływ na współczesne myślenie o antropologii ewolucyjnej.Morgan przejęła koncepcję Alistera Hardy'ego, według którego na pewnym etapie swego rozwoju człowiek był bardziej związany ze środowiskiem wodnym, a nie lądowym. Stąd brak futra, warstwa tłuszczu pod skórą, piersi i dwunożność jako forma adaptacji do życia w strefie przybrzeżnej. Pisarka jednocześnie twórczo tę hipotezę rozwinęła i dzięki swojej odwadze, otwartości i rewolucyjnemu podejściu do historii Homo sapiens dopuściła do głosu przede wszystkim nasze przodkinie: dziewczynki, dziewczyny i kobiety.Pochodzenie kobiety Elaine Morgan czyta się dziko i zachłannie. Opowieść ta jak po sznurku żelaznej logiki układa w głowie nowe i porządkuje chaos świata z żywą wiarą, której trudno nie ulec. () Spróbujmy porzucić wszystko to, co myślimy o człowieku, o sobie, o naszych nagich dłoniach, nadwrażliwości na każdy szelest i o tym, że całe to życie spędzamy w pionie, stawiając oś swego kręgosłupa w linii grawitacji, a doświadczymy ulgi dopiero, gdy rozłożymy się w basenach, morzach czy jeziorze. Gdy wreszcie wrócimy do domu.Urszula Zajączkowska, fragment posłowiaOlga Tokarczuk o serii "Inne Konstelacje"Dobre książki chodzą własnymi drogami. Mają własne życie. Niektóre z nich nigdy nie dostępują popularności i ogólnego podziwu, inne tylko przez dłuższą chwilę cieszą się zainteresowaniem i są powszechnie czytane, a potem ulegają dziwnemu zapomnieniu na jakiś czas. Jeszcze inne, te najbardziej ekscentryczne, nigdy nie przenikają do szerszej świadomości i tkwią gdzieś na peryferiach literackiego kosmosu, świecąc swoim światłem i tworząc konstelacje o przedziwnych kształtach. W tej serii to właśnie na nie chcemy zwrócić uwagę czytelników. Nie oglądając się na kanony, gatunki, czasy, miejsca i języki, pozwolić im zabłysnąć i przywołać sensy, o których nie mieliśmy pojęcia. Pozwolić im odkryć się na nowo.
W swojej niezwykłej książce Elaine Morgan rzuca zupełnie nowe (a w każdym razie nowe dla wielu polskich czytelników) światło na relację pomiędzy kobietą i jej dzieckiem, a wcześniej zarodkiem i płodem. Przez pierwsze rozdziały książki przygląda się rozwojowi ludzkiego płodu porównując podobieństwa i różnice między ludzkimi dziećmi a potomstwem innych naczelnych. Prowadzi nas przez tę niezwykłą podróż posługując się językiem świeżym, momentami dowcipnym, ale przede wszystkim otwierającym oczy na szereg niezwykłości, które zbyt łatwo nauczyliśmy się wkładać w szufladę oczywistych słodyczy.
Ciężarnym czytelniczkom ulgę może przynieść informacja o tym, iż samice innych naczelnych także cierpią na mdłości poranne, których jednak żaden psychoterapeuta nie nazywa „podświadomą niechęcią do płodu”. Dowiedzą się także, dlaczego ludzkie dzieci najczęściej przychodzą na świat w nocy, i dlaczego planowane cesarskie cięcie nie jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia ewolucji.
Elaine Morgan żywi szczęśliwe przekonanie, które dla polskich czytelników może okazać się zaskakujące (być może zbawiennie zaskakujące), mianowicie, iż zapłodnienie in vitro nigdy nie zostanie już zakazane po tym, jak okazało się, ile szczęścia przyniosło rodzinom i jak chciane oraz kochane dzieci rodzą się dzięki niemu. Jak wiemy, w Polsce ta obserwacja nie ma statusu prawdy oczywistej, pozostaje więc życzyć sobie, aby książka Morgan trafiła do jak największej ilości polskich domów. Macierzyństwo wymaga odbrązowienia w tym samym stopniu, w jakim niepłodność wymaga przerwania zmowy milczenia.
Anna Krawczak
Stowarzyszenie "Nasz Bocian"
Wydana po raz pierwszy w 1972 roku, książka Elaine Morgan "Pochodzenie kobiety” jest dziś zarówno pozycją klasyczną, jak nieledwie zapomnianą. W swoim czasie wywołała skandal na miarę pracy Darwina. Tytuł książki nawiązywał do darwinowskiego "The Descent of Man”, wydanego równo 100 lat wcześniej. Zapowiadał feministyczną zmianę perspektywy w spojrzeniu na ewolucję człowieka. Jednak główną sensacją było przywrócenie do życia i popularyzacja hipotezy Sir Alistera Hardy'ego: że człowiek ewoluował w środowisku wodnym, o czym świadczy wiele przystosowań fizjologicznych, które decydują o jaskrawej różnicy między nami i naszymi najbliższymi ewolucyjnie krewnymi, małpami człekokształtnymi.
Dawno, dawno temu naszym małpim przodkom przydarzyło się coś, co nie przydarzyło się przodkom goryli i szympansów. To coś sprawiło, że tylko nasi przodkowie stracili futro, zaczęli chodzić na dwóch nogach i pocić się, wykształcili większe mózgi i nauczyli się mówić. W Bliznach po ewolucji Elaine Morgan proponuje pionierskie spojrzenie na ten niezwykły fenomen. Twierdzi, że wszystkie fakty dotyczące tajemnicy naszych ewolucyjnych początków mamy przed nosem – w postaci podstawowych błędów w konstrukcji człowieka.
Blizny po ludzkiej ewolucji dają o sobie na wiele sposobów, od naszej skłonności do bólu pleców po otyłość, żylaki, trądzik, a nawet zespół śmierci łóżeczkowej niemowląt. Wszystkie one są zasadniczo skutkiem kataklizmu, który miał miejsce w naszej przeszłości. Teorie na temat różnic między ludźmi a naszymi najbliższymi krewnymi w królestwie zwierząt, są liczne, ale pozostawiają bez odpowiedzi zbyt wiele pytań dotyczących tych wyjątkowych usterek naszej fizjologii. W tej fascynującej książce Morgan wskazuje ewolucyjną ścieżkę, która oddzieliła naszych najdawniejszych przodków od reszty małp człekokształtnych. Starannie rozważając nasze wyjątkowe cechy – względny brak owłosienia, zdolność kontrolowania oddechu, niezdolność do utrzymywania prawidłowej równowagi solnej – zbliża się najbardziej ze wszystkich do rozwiązania zagadki ludzkich początków.
Żywe, kontrowersyjne, przedstawione z żelazną logiką – Blizny po ewolucji – zmienią Wasz sposób myślenia o świecie i naszym na nim miejscu.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
