Dna moczanowa w. 2012 PZWL

Dna zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, związanych z nieprawidłowym sposobem żywienia, polegającym na nadmiernym spożyciu potraw tłustych, bogatych w białko, oraz kawy i alkoholu. Jest to rodzaj zapalenia stawów, którego przyczyną jest nadmierne stężenie kwasu moczowego we krwi. Osoby chore powinny przestrzegać diety i stosować się do wskazówek lekarza, który może zlecić również leczenie farmakologiczne. Autorzy szeroko omawiają przyczyny choroby, opisują jej objawy, sposoby rozpoznania, rodzaje chorób współistniejących oraz metody zapobiegania i leczenia.

Dna Moczanowa – od Autorów

Dna (diathesis uńca), zwana też skazą moczanową lub podagrą, to rodzaj zapalenia stawów, którego przyczyną jest nadmierne stężenie kwasu moczowego (tzw. hiperurykemia) we krwi, spowodowane zaburzeniami przemiany materii, a dokładnie zaburzeniami katabolizmu puryn.

Jeszcze kilka lat temu zastanawiano się, czy wytrącanie się soli kwasu moczowego w stawach, chrząstkach i narządach wewnętrznych zależy od spożycia produktów spożywczych zawierających związki purynowe. Twierdzono, iż odkładanie soli moczanu sodu prawdopodobnie następuje nie w tkankach zdrowych, lecz już w uprzednio chorobowo zmienionych. Dziś wiemy, że odżywianie nie jest sprawą drugorzędną i współczesna nauka widzi w nim potężny środek oddziaływania na stan zdrowia, zdolność do pracy, jak również przebieg wielu procesów, w tym przemiany materii. Pełnowartościowe żywienie jest ważnym warunkiem naszego zdrowia, prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży. Natomiast wadliwe odżywianie hamuje wzrost i rozwój młodych ludzi, zmniejsza odporność organizmu oraz zwiększa śmiertelność. Badania Pewznera dowiodły, że w 85% przypadków różnych schorzeń stawów, serca i wątroby uzyskano poprawę stanu zdrowia za pomocą samej diety. Leczenie dietetyczne może wpływać na skuteczność innych metod leczniczych i na działanie środków farmakologicznych. Można powiedzieć, że tam, gdzie nie było leczenia dietą, nie zastosowano wszystkich możliwości wyleczenia chorego. Poza tym, każdy przyzna, że zawsze należy eliminować przyczynę choroby, a tym bardziej jej zapobiegać, a w przypadku jej istnienia, zmniejszyć dolegliwości. Dodatkowo warto podkreślić, że leczenie dietetyczne jest nieinwazyjne i mało kosztowne.

Dna niezwykle rzadko występuje u ludzi młodych, zwłaszcza kobiet przed menopauzą, ale wyniesione z domu złe nawyki żywieniowe wpływają na stan zdrowia w późniejszym okresie życia. Większość cierpiących na skazę moczanową to mężczyźni w średnim wieku, „zapracowani" i nie przykładający wagi do sposobu żywienia. Nieodpowiedni styl życia, w tym brak czasu na spożycie posiłków, które są źle zbilansowane pod względem zawartości składników odżywczych, prowadzą do powstania chorób metabolicznych.
Obecnie dna zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, związanych z nieprawidłowym sposobem żywienia, polegającym na nadmiernym spożyciu potraw tłustych, bogatych w białko oraz zbyt dużym spożyciu kawy i alkoholu. Z tego powodu skaza moczanowa bywa nazywana „chorobą bogaczy", aczkolwiek czynnikiem wyzwalającym dnę mogą być także przesadne i źle przeprowadzone kuracje głodowe - tzw. głodówki lub diety oczyszczające. Aby nie dopuścić do choroby, należy stosować profilaktykę zdrowotną i przestrzegać reguł zdrowego stylu życia od najmłodszych lat. Natomiast osoby chore na dnę muszą bezwzględnie przestrzegać odpowiedniej diety, opracowanej indywidualnie dla każdego pacjenta, i uwzględnić umiarkowaną aktywność fizyczną, zwykle umożliwiającą uniknięcie napadów skazy moczanowej i jej powikłań. Aby zmniejszyć wysokie stężenie kwasu moczowego - częste w ostrych atakach choroby - niezbędne jest leczenie farmakologiczne. Trzeba również pamiętać, że diagnoza i ustalenie kuracji należy do lekarza, natomiast dietetyk jest osobą odpowiedzialną za zalecenia żywieniowe i opracowanie stosownej diety.
Dlatego najlepsze efekty w leczeniu chorób metabolicznych uzyskuje się w zespołach interdyscyplinarnych, współpracujących ze sobą, składających się z lekarza, dietetyka, a w przypadku otyłości -dodatkowo z rehabilitanta i psychologa.

Dna moczanowa
Spis Treści

• Od Autorów
• Dna moczanowa - rys historyczny
• Przyczyny i mechanizmy dny
• Rodzaje dny
• Czynniki ryzyka dny
• Uwarunkowania genetyczne
• Uwarunkowania chemiczne
• Hiperlipidemia
• Nadwaga Alkoholizm
• Objawy kliniczne dny
• Choroby współistniejące
• Otyłość
• Choroby nerek wywołane zaburzeniami przemiany purynowej
• Nefropatia dnawa
• Ostra niezapalna niewydolność nerek
• Kamica nerkowa
• Rozedma płuc
• Miażdżyca i choroba wieńcowa
• Wyprysk
• Rozpoznanie dny
• Zasady postępowania i żywienia w dnie moczanowej
• Podstawy postępowania
• Zalecenia dietetyczne
• Zawartość puryn w produktach spożywczych
• Przykładowe jadłospisy
• Dieta niskoenergetyczna - 1200 kcal
• Dieta niskoenergetyczna - 1500 kcal
• Dieta podstawowa około 1800-1900 kcal
• Sposób przyrządzania potraw
• Leczenie farmakologiczne
• Podręczny słowniczek
• Piśmiennictwo