Niniejszy tom jest już 10. z serii „Colloquia Anthropologica et Communicativa” i niezmiennie wpisuje się w przyjętą u podstaw koncepcyjnych serii perspektywę antropologiczno-komunikacyjną refleksji nad współczesnością. Zakreślony krąg zagadnień dotyczący tytułowych afektów stanowi punkt wyjścia do debaty zarówno nad utrwalonymi w tradycji, jak i aktualnymi świadectwami przeżywania i konceptualizowania doświadczeń skupionych wokół tych problemów.
Strach, wstręt, wstyd i inne fobie jest zaledwie zarysem odpowiedzi, rysującym się w stosunku do uczuć, a w ślad za nimi postaw, jakie wywołują, niezależnie od czasu, miejsca czy typu kultury, dość uniwersalne i dystynktywne ludzkie zachowania. Reakcje te przybierają oczywiście różnorakie formy (bywają szyframi zagrożenia, scenariuszami obrony, symptomami wyparcia, charakteryzują sytuacje prób itd.), dotyczą różnych obiektów, w końcu odmienne bywają ich powody i motywacje, dlatego otwiera to szerokie pole do dyskusji nad tymi, tylko na pozór dobrze udokumentowanymi, doznaniami.
W wielu manifestach i wypowiedziach programowych Tadeusza Kantora istotne miejsce zajmowały „przedmioty biedne”, które definiował on w szczególny sposób jako te, które utraciwszy swoją użyteczność, przechodzą do przeszłości, ale równocześnie rozbudzają wyobraźnię. Stąd brała się fascynacja artysty wszelkimi odmianami/wcieleniami wraków i ruin. Punktem wyjścia zgromadzonych w niniejszym tomie tekstów są często takie właśnie rzeczy — zbędne, zagubione i zmarnowane — nie tylko przedmioty, ale również ludzie, sytuacje, idee, wydarzenia, historie, które z jakichś względów, czy wobec konkretnych okoliczności, relegowano do kulturowych, społecznych, politycznych rekwizytorni, rupieciarni, strychów czy śmietników. Jedne przepadały bez wieści, inne wyciągano, żeby wspominały i zaświadczały o przeszłym życiu lub nadawano im nowe funkcje — osobliwe życie po życiu.
Analizy zaprowadziły Autorów między innymi do ważnych ustaleń z zakresu problemów pamięci i narratologii, w których przedmioty stają się świadectwem tego, co było, lub dowodem zapominania; antropologii codzienności, w której przedmioty „niższej rangi” odkrywa się wciąż na nowo; w końcu — miejsca rzeczy zbędnych, zagubionych i zmarnowanych w dyskursach literackim, teatralnym, historycznym, medialnym czy sztuk wizualnych.
Najnowszy tom „Colloquia Anthropologica et Communicativa” nosi tytuł Wygnańcy, buntownicy, uciekinierzy. Wygnanie może być rodzajem kary, skazaniem na symboliczną śmierć społeczną, ale historia zna wiele przypadków dobrowolnej rezygnacji z uczestnictwa w określonym porządku, jawnego wystąpienia przeciwko niemu, będącego wyrazem kontestacji, próbą wprowadzenia zmiany lub zanegowania jego sensu. Takie działania rodzą odmienne perspektywy, wskazują na różnorodność punktów widzenia, otwierają w końcu zupełnie nowe możliwości. Wygnańcy, buntownicy i uciekinierzy wzbudzają emocje rozciągające się między strachem a podziwem. Wszystko, co nie pasuje do potocznego doświadczenia człowieka jako członka pewnej społeczności, może bowiem wywoływać niepokój swoją nieprzystawalnością, a także — zmuszać do kwestionowania pewności i oczywistości kanonów, a zatem mieć pozytywne konsekwencje. Postaci wygnańców, buntowników i uciekinierów prowokują do refleksji dotyczącej dyskusyjności i względności taksonomicznych reguł służących zdefiniowaniu kondycji człowieka i jego świata.
Emil Cioran w swoich wspomnieniach pyta: „Po co nosić maskę, gdy nie ma się już twarzy?”, sugerując tym samym transgresję rozciągającą się na osi tego, co odkrywane, i tego, co zakrywane. Jaka jest twarz (twarze) współczesnego człowieka, czy w jego doświadczaniu innych i świata gra twarzą, czy zakłada już tylko maski? Otwiera to perspektywę na obszary dwuznaczne, przenośne i niedosłowne, obejmujące role człowieka, relacje międzyludzkie, odzwierciedla niewidzialne podziały, w których kształtuje się poczucie przynależności, ale i odrębnych tożsamości i kultur.
Niniejszy tom to zbiór niezwykle interesujących, odmiennych w naukowym dyskursie obserwacji, przynoszących refleksje nad tytułową triadą w kontekście rozważań posthumanizmu i cyberkultury, które ustalają nowe granice podmiotowości. To próba rewizji pojęć i konfrontacja wyobrażeń twarzy, masek i pysków oraz ich granic fizycznych i symbolicznych, sposobów reprezentacji, odgrywania, materializacji i mechanizmów tworzenia znaczeń w szeroko rozumianych badaniach kulturowych i społecznych.
Antoine de Saint-Exupéry zauważył, że „Godzimy się z tym, że nie jesteśmy wieczni, ale nie możemy znieść tego, aby sprawy nasze i czyny utraciły nagle w naszych oczach wszelki sens. Wtedy bowiem obnaża się pustka, która nas otacza...”. Jak więc kształtuje się ta ciągła fluktuacja pomiędzy wypełnianiem sensami naszego prywatnego i globalnego „wszechświata” a niekiedy niebezpiecznie odczuwalną pustką?
Odmienne warunki cywilizacyjne, na które składają się nie tylko kulturowe, polityczne i gospodarcze doświadczenia społeczeństw, lecz w coraz większym stopniu także innowacje technologiczne, wpływały i wpływają nadal na przewartościowywanie kategorii „wszechświata”, „bezładu” i „pustki”. Czy w mocy byłyby zatem diagnozy o nadmiarze otaczającej nas przestrzeni, która w rezultacie daje poczucie pustki? Czy nieustanne transgresje, ciągły ruch i zmienność generują „nie-miejsca” (Marc Augé), uniemożliwiając tworzenie się tożsamości i relacji, a jedynie podobieństwo i samotność? Czy naszym doświadczeniom towarzyszy wrażenie tkwienia w bezładzie społecznym, komunikacyjnym, kulturowym?
Tom ukazujący się w serii ?Colloquia Anthropologica et Communicativa? jest efektem konferencji zorganizowanej przez Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego w 2010 roku. Składające się na niego teksty zostały podzielone na cztery części: Kilka słów o prawdzie, Prawdy i taksonomie, Mity jak żywe, Mitologizacje i zmyślenia. W publikacji można znaleźć artykuły autorstwa przedstawicieli różnych dyscyplin, które ?reprezentują współczesną refleksję antropologiczną (...) nad funkcjonowaniem kwestii prawdy, mitu i towarzyszących im obrazów imaginacyjnych? (fragment recenzji).
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
