Książka składa się z dziesięciu szkiców, w których podejmowany jest dialog z „cieniami” różnych dawnych poetów, poczynając od starożytności (Alkajos, Safona, Wergiliusz i Horacy, tak bliski Autorce książki), przez twórców reprezentujących renesansowy humanizm (Kochanowski, Buchanan), aż po mistrzów poezji barokowej (Sarbiewski, Tasso).
Horacy również wywołuje w swej poezji „cienie”, podobnie w średniowieczu i w okresie renesansu czynią Dante i Petrarka; w XVII wieku Bernard Fontenelle umieszcza w zaświatach rozmawiające ze sobą Safonę i Laurę (ukochaną Petrarki). Wśród tych „spirytystów” (czy może „umbrystów”) są także poeci oświeceniowi (Bohomolec i Krasicki) oraz romantyk Giacomo Leopardi, a od końca XIX po schyłek XX wieku listy do Horacego piszą Andrew Lang, Helen Coale Crew, Primo Levi i Josif Brodski.
Jacek Kaczmarski z kolei zapuszcza się w zaświaty, by spotkać tam Orfeusza. Książka będzie swoistą ucztą dla miłośników zagłębiania się w interpretacje tekstów poetyckich, a zarazem rodzajem wzorca czy podręcznika dla studentów komparatystyki, pokazującego, jak poruszać się po rozległym obszarze literatury, jak szukać powiązań i zależności i jak robić to w sposób mistrzowski, wciągający czytelnika i dostarczający mu satysfakcji.
Z recenzji prof. dra hab. Macieja Włodarskiego
Potrzeba spotkania rodzi tęsknotę; chęć dorównania literackim osiągnięciom – imitację lub emulację. Nieżyjący twórca uczyniony adresatem lub bohaterem dzieła zyskuje nową tożsamość i nowe życie. Tak powstaje fikcja, będąca zarazem odmianą „kreowanej” historii literatury.
Z Wprowadzenia
Cienie poetów, wychodzące nieco z ram swych historyczno-literackich uwarunkowań, omawiające reguły imitacji podporządkowane wszechobecnej zasadzie prawdziwie złotego umiaru, dają czytelnikowi wyrafinowaną lekcję uważnego i wnikliwego przyglądania się słowom.
Z rozdziału Sarbiewski stroni od Horacego
Elwira Buszewicz – profesor w Katedrze Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, badaczka literatury staropolskiej, edytorka i tłumaczka utworów nowołacińskich (m.in. poezji Jana Rybińskiego i Grzegorza z Sambora); przekłada także teksty patrystyczne i monastyczne. Jest autorką książek Cracovia in litteris. Obraz Krakowa w piśmiennictwie doby odrodzenia (1998), Sarmacki Horacy i jego liryka. Imitacja – gatunek – styl. Rzecz o poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (2006) oraz Dawni mistrzowie. Kultura humanistyczna w kręgu Akademii Krakowskiej doby renesansu (2015).
Tematem tomu jest szeroko rozumiana pochwała – pojmowana zarówno jako autonomiczna forma retoryczna, jak i jako część większej całości artystycznej. Przedmiotem analiz są rozmaite typy utworów zawierających elementy pochwalne – także warianty pochwały ironiczne, niejednoznaczne lub koniunkturalne (pochlebstwo). Poszczególne artykuły przynoszą refleksje nad (zmiennymi historycznie) przedmiotami, strategiami, topiką, funkcjami, celami, uwarunkowaniami i ograniczeniami pochwały. Oscylują wokół problemów „śmiertelności” lub „nieśmiertelności”, motywów i figur służących laudacji oraz ich zależności od kontekstów kulturowych. Rozległy zakres chronologiczny omawianych tekstów pozwala na zarysowanie panoramicznego, komparatystycznego oglądu pochwały w literaturze wielu epok i kultur. Rozpiętość tematyczna monografii (…) jest tak znaczna, że czytelnik może się skupić jedynie na śledzeniu zakresu pojęć „laudacja”/„pochwała” w różnych tekstach i epokach oraz na uchwytywaniu głównych funkcji społeczno-kulturowych. Daje mu to komfort poznawczy, gdyż przeprowadzona w tomie systematyzacja strukturalna i problemowa oraz wskazywanie bardzo różnych intencji podmiotów, które dają się wyczytać z tekstów autentycznie lub pozornie chwalących, uzmysławia rozmaitość problemów związanych z aktami chwalenia. To z kolei uczula na kwestie reguł komunikacji społecznej – tej sprzed wieków i tej dzisiejszej, obecnej w niemal każdej sytuacji rozmowy; dobrze o tym wiedzą wszyscy rodzice, nauczyciele, przełożeni czy… politycy. (…) Atrakcyjnie wyodrębnione (i nazwane) kręgi problemowe, łatwe do wychwycenia przemiany form i formuł laudacyjnych odsłaniające zakresy społecznych funkcji aktów chwalenia, droga od słowa i tekstu do social study – to przesłanki, na których można tworzyć obraz lektury tomu przez czytelników różnych profesji humanistycznych (nie tylko filologów, nie tylko z kręgu akademickiego). Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Tadeusza Budrewicza Elwira Buszewicz. Profesor w Katedrze Komparatystyki Literackiej na Wydziale Polonistyki UJ. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pracuje od 1988 roku . Jej zainteresowania badawcze skupiają się na zagadnieniach związanych z poezją nowołacińską renesansu i baroku, retoryką, patrystyką, tradycją monastyczną oraz teorią i praktyką przekładu. Zajmuje się również tłumaczeniem średniowiecznych i wczesnonowożytnych tekstów łacińskich. Opublikowała liczne artykuły i książki, w tym m.in. pracę Dawni mistrzowie. Kultura humanistyczna w kręgu Akademii Krakowskiej doby renesansu (2015) oraz Dialogi z cieniami. Dziesięć szkiców o pograniczu imitacji i tęsknoty (2022). Iwona Puchalska. Literaturoznawczyni, komparatystka, związana z Katedrą Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki UJ. Zajmuje się operą i teatrem muzycznym, zjawiskiem improwizacji, uwarunkowaniami recepcji utworów muzycznych i literackich XIX–XXI wieku. Autorka m.in. książek: Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej ( 2004), Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim (2013), Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania w poezji polskiej XX i XXI wieku (2017), Przy Mickiewiczu (2019), Poeta w operze (2019) oraz – wraz z Małgorzatą Sokalską – „Prawdziwa Chopiniada”. Chopin w kontekstach literackich (2024).
Książka ta jest zbiorem ośmiu studiów. Dwa z nich – pierwsze i ostatnie – publikowane są po raz pierwszy. Pozostałe są mniej lub bardziej przeredagowanymi wersjami artykułów ogłoszonych w ciągu ostatnich kilku lat. Cztery teksty dotyczą autorów działających w pierwszej fazie ruchu humanistycznego w kręgu Akademii Krakowskiej i skupione są wokół takich postaci, jak Konrad Celtis, występujący przeciwko scholastycznemu systemowi nauczania i Janowi z Głogowa jako jego reprezentantowi, wykładający przez jakiś czas w Krakowie śląski uczony Wawrzyniec Korwin (który był uczniem Celtisa) i Paweł z Krosna, pierwszy zwolennik nowego nurtu, który uzyskał oficjalne stanowisko uniwersyteckie. Krąg uczniów Krośnianina reprezentuje Jan z Wiślicy. Kolejne cztery teksty skupiają się wokół związanych z Akademią Krakowską twórców działających w drugiej połowie XVI w.: Grzegorza z Sambora, Benedykta Herbesta (wraz z kręgiem uczniów i przyjaciół) oraz Stanisława Sokołowskiego, również w relacji z uczniami, pośród których wyróżniają się Szymon Szymonowic i Andrzej Schoen.
Wszystkie analizowane w poszczególnych studiach teksty są świadectwem łacińskiej kultury humanistycznej i zamieszczone tu zostały wraz z nimi przeważnie w całości, wraz z moimi przekładami, aby ten zbiór rozważań mógł się stać również zaproszeniem do lektury dzieł dawnych mistrzów.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
