ADHD - zespół nadpobudliwości psychoruchowej 2012

Dlaczego coraz częściej dostrzegamy u dzieci ADHD?

    Często powtarza się pytanie, dlaczego dzieci nadpobudliwych jest na początku XXI wieku znacznie więcej? Czy nie jest to przypadkiem efekt rozwoju cywilizacji? Czy w ogóle dzieci stają się bardziej „nerwowe", a więc nadpobudliwe?

    Rzeczywiście, z dyskusji w mediach, z rozmów z nauczycielami i rodzicami można wywnioskować, że liczba osób z ADHD gwałtownie wzrosła, a zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest powszechnym problemem u dzieci szkolnych.

    W ostatnich latach znacznie więcej się pisze i mówi o tym zaburzeniu, szkoły poświęcają sporo czasu na zapoznawanie się ze sposobem funkcjonowania dzieci nadpobudliwych i z formami udzielania im pomocy. Rodzice, przychodząc do poradni, opowiadają, że to właśnie w szkole lub przedszkolu ktoś zwrócił uwagę na to, że ich dziecko jest nadpobudliwe. Badania wykazują jednak, że ostatnio nie doszło do istotnego przyrostu liczby takich dzieci w szkołach. Zapewne odsetek dzieci mających problemy z zachowaniem jest znacznie większy. Nie u wszystkich jednak rozpoznamy nadpobudliwość psychoruchową. Nie każde kłopotliwe zachowanie można łączyć z nadpobudliwością, a nadpobudliwość psychoruchowa nie może być wytłumaczeniem każdego niegrzecznego zachowania.

    Wracając do obserwowanej „nerwowości" naszych czasów, prawdą jest to, że powszechny pośpiech, kłopoty, brak czasu dopadają każdego z nas. Każdy ma zatem większe szansę zareagować impulsywnie, raptownie i - pędząc z jednego miejsca w drugie - sprawiać wrażenie nadruchliwego. To jednak nie prowadzi do rozpoznania zespołu nadpobudliwości. Życie w ciągłym stresie może dawać podobne objawy, jednak nie jest równoznaczne z ADHD. Dzieci reagują na stres spowodowany sytuacją zewnętrzną, są podatne na wpływy otoczenia i uznają zachowanie dorosłych za pewien model postępowania i dlatego często zaczynają się „pośpiesznie" zachowywać, podnosić głos, działać chaotycznie.

    Współcześnie ceni się szybkość, a bardzo ważnym towarzyszącym jej elementem jest precyzja. Nadpobudliwe osoby są szybkie, ale mają problemy z precyzją. Skargi rodziców i nauczycieli dotyczą właśnie licznych błędów wynikających z nieuwagi dziecka, z trudności w dokończeniu zadania, w sprawdzeniu przed oddaniem klasówki, czy nie ma w niej błędów wynikających z nieuwagi, czy nie zostały pominięte istotne szczegóły. Okazuje się, że sama szybkość nie gwarantuje sukcesu, jeśli nie idzie w parze z dokładnością, precyzją, rozwagą. Mamy zatem odpowiedź na pytanie, dlaczego obecnie częściej mówi się o nadpobudliwości: bo bardziej przeszkadza, utrudnia życie i skazuje setki ludzi na porażkę. We współczesnym świecie bardzo ważne jest zdobycie wykształcenia, a to właśnie jest szczególnie trudne dla dzieci z ADHD.

Model pomocy dziecku z ADHD

   Dziecko z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej potrzebuje nie tylko pomocy fachowej, którą można uzyskać w wyspecjalizowanym ośrodku. Należy pamiętać, że ADHD to zaburzenie neurorozwojowe, czyli takie, z którego objawów wyrasta się latami (zob. wykres 1).

   Widać wyraźnie na wykresie l, że objawy ADHD trwają latami, a ich nasilenie zmniejsza się z wiekiem. Warto pamiętać, że jest to od nas niezależne i poza leczeniem farmakologicznym nie ma metod wpływających na nasilenie objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej w danym momencie. Działania rodziców i wszelkie metody terapeutyczne pełnią podobną funkcję, co okulary w krótkowzroczności - pomimo obecności problemu pozwalają na normalne życie i chronią przed pojawianiem się powikłań. Podobnie jednak jak okulary metody te muszą być stosowane stale. Wizyty w poradni specjalistycznej i wszelkie inne krótkotrwałe działania przedstawiono na wykresie 2.

ADHD - zespół nadpobudliwości psychoruchowej
Spis treści

część 1
Podstawowe wiadomości na temat ADHD

1. Określenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej
2. Szerzej o typowych objawach ADHD
3. Rozpowszechnienie i przyczyny ADHD
4. Rodzina dziecka z ADHD
5. CV osoby z ADHD
6. Powikłania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

część 2
Diagnoza, leczenie, zaburzenia współistniejące

7. Diagnoza
8. Rola specjalistów w pracy z dzieckiem z ADHD
9. Leczenie farmakologiczne
10. Leczenie dietetyczne
11. ADHD a choroba tikowa
12. Problemy z zachowaniem
13. Dlaczego nie odnoszą sukcesu, czyli o specyficznych trudnościach szkolnych

część 3
Praktyczne porady, czyli przepis na sukces

14. "Okulary", czyli specyficzne strategie ukierunkowane na radzenie sobie z objawami ADHD
15. Odrabianie lekcji
16. Inne typowe problemy związane z objawami ADHD
17. Wydawanie poleceń
18. Bardzo ważna jest samoocena
19. Praca na pozytywach: pochwały, nagrody, podkreślanie sukcesów, systemy żetonowe
20. Normy i zasady
21. Konsekwencje, czyli co robić, gdy dziecko łamie zasady
22. Obelgi, wyzwiska i inne słowa, które ranią
23. Wybuch, czyli jak poradzić sobie z nagłym pojawieniem się agresji impulsywnej
24. Nadpobudliwe dziecko w szkole