Siła nawyku - oprawa miękka

W książce „Siła nawyku” została zawarta niemała wiedza o pamięci i jej roli w powstawaniu nawyków, a także w procesie uczenia się - co jest w końcu swoistym nabywaniem nawyków. Oduczanie się - a więc dosłownie: „odwyk” - to nic innego jak również uczenie się, tylko w odwrotną stronę. Dowiadujemy się poza tym, że formowanie się nawyków, zawdzięczamy prastarej strukturze mózgu wielkości piłki golfowej, zawierającej tzw. jądra podstawne. To za ich przyczyną rozwija się większość ludzkich nałogów, kompulsji, autodestrukcji albo nawyków nieszkodliwych i pożytecznych.
 

Dobre nawyki

Każdy człowiek ma ustalone lub wypracowane codzienne upodobania i zachowania. Część z nich przynosi korzyści, część jest niestety zła. Nawyki mają bowiem potężny wpływ na życie i przeznaczenie człowieka. Charles Duhigg w swojej bestsellerowej książce udowadnia, że odpowiednie pokierowanie wyrobieniem nowych lub zmianą dotychczasowych nawyków może diametralnie odmienić czyjeś życie. Ty też możesz to zrobić!
 

Fragment książki - Wstęp

Dziś robisz to wszystko za każdym razem, kiedy włączasz się do ruchu, nie zaprzątając sobie myśli całą operacją. Działanie stało się nawykiem. Miliony ludzi dokonują tej skomplikowanej sztuki każdego ranka, bezrefleksyjnie, ponieważ z chwilą, w której wyciągamy kluczyki, nasze jądra podstawne przejmują stery, identyfikując nawyk zmagazynowany w naszych mózgach jako „wyjeżdżanie samochodem z garażu na wstecznym”. Kiedy nawyk zostanie uruchomiony, nasze szare komórki mogą się uspokoić lub poświęcić innym myślom, i to właśnie dzięki temu mamy wystarczającą moc umysłową, aby sobie uświadomić, że Jimmy zapomniał zabrać z domu pudełko z drugim śniadaniem.

Zdaniem naukowców nawyki pojawiają się, ponieważ mózg bezustannie szuka sposobów na ograniczanie wysiłku. Jeżeli tylko dać mu wolną rękę, mózg będzie próbował przekształcić każdą rutynową czynność w nawyk, ponieważ to właśnie nawyki pozwalają naszym umysłom na częstszy urlop. Ten instynkt związany z ograniczaniem wysiłku daje nam olbrzymie korzyści. Wydajny mózg zajmuje mniej miejsca, dzięki czemu głowa może być mniejsza, a to ułatwia poród i ogranicza liczbę śmierci noworodków i ich matek. Wydajny mózg pozwala nam też zaprzestać nieustannego rozmyślania o zachowaniach podstawowych, jak chodzenie czy wybór pożywienia, co z kolei pozwala nam poświęcić energię psychiczną na wynajdowanie włóczni, systemów nawadniających lub, wreszcie, samolotów i gier wideo.

Ale w oszczędzaniu sobie wysiłku umysłowego kryje się haczyk: jeżeli nasze mózgi zmniejszą swoją moc w niewłaściwym momencie, możemy nie zauważyć czegoś istotnego, jak choćby drapieżnika czającego się za krzakami czy samochodu pędzącego po ulicy, na którą właśnie wyjeżdżamy. Nasze jądra podstawne obmyśliły mądry system ustalający, kiedy pozwolić nawykom przejąć kontrolę. Jest to coś, co wydarza się zawsze wtedy, kiedy „pakiet” zachowań się rozpoczyna lub kończy.