Psychologia przyjaźni

"Przyjaźń a psychologia" Temat przyjaźni, mimo że przez wiele osób uznawany jest za ważny, pozostaje na uboczu zainteresowań psychologii w Polsce. Dlatego już choćby patrząc z tej perspektywy pozycja wydawnicza Difin S.A. Psychologia przyjaźni doświadczenia kobiet i mężczyzn, autorstwa Anny Olejniczak i Justyny Iskry zasługuje na szczególną uwagę. Za bardzo cenne uznaję ukazanie różnego rozumienia terminu „przyjaźń”. Wydaje mi się to wartościowe choćby z powodu problemu z jego (terminu) zdefiniowaniem, na który napotykają badacze. Czy przyjaźń zaliczyć do sfery miłości – jednego z jej rodzajów, czy też traktować ją jako coś od miłości odrębnego? Obecnie w literaturze spotkać można wiele systematyk dotyczących miłości, a w ich ramach wiele jej rodzajów. W część z nich wpisuje się „przyjaźń”, choćby jako ich składowa. Stąd za cenne uznaję pokazanie tej różnorodności zamiast narzucania na zasadzie imperatywu – jednego rozumienia - tego czym jest, czym może być przyjaźń. Pozytywem jest również przypomnienie przez Autorki o kontekście kulturowym i społecznym, który ma niebagatelny wpływ na rozumienie takich terminów jak „przyjaciel”, czy „przyjaźń”. Ważne pytania. W życiu wielu ludzi są osoby, które określa się mianem przyjaciół. Jednak, : - dlaczego właśnie te osoby zasłużyły na to miano, - kogo wybieramy na przyjaciół, - jakim „językiem” komunikujemy się w przyjaźni i czy można go rozwijać, - jakie korzyści można mieć dzięki przyjaźni, - czy możliwa jest przyjaźń damsko-męska? Na te i podobne pytania czytelnik ma szansę znaleźć odpowiedzi w tej właśnie książce. Może również prześledzić drogę prowadzącą do sformułowania wniosków przez badaczki, czy to dzięki możliwości zweryfikowania metodologii samego badania, czy też dzięki zapisom wypowiedzi osób badanych. Wypowiedzi dotyczących przyjaźni osób dorosłych i co cenne, możliwości skonfrontowania ich z popularnymi stereotypami na ten temat, choćby możliwości przyjaźni między kobietą a mężczyzną. Dodatkowym walorem tej książki jest wg mnie możliwość prześledzenia na poziomie praktycznym (a nie deklaratywnym) korzyści, kosztów związanych z przyjaźniami, wreszcie błędów, które popełnia się w tego typu relacjach, a które w efekcie odcinają ludzi od możliwości czerpania z zasobów tego specyficznego, cechującego się bliskością i intymnością, fenomenu (za Autorkami) relacji międzyludzkich. Lektura tej książki może skłonić czytelnika do wielu refleksji, choćby nad własnym życiem, sensem jaki mu nadajemy, w tym nad rolą w nim osób, które określamy jako swoich przyjaciół. Czy są nimi tylko z nazwy, czy też są nimi faktycznie? Czy zbyt pochopnie nadajemy komuś miano „przyjaciela”? Moim zdaniem na te i podobne pytania czytelnik ma szansę znaleźć odpowiedzi w tej książce. Jak również zagłębić się w wewnętrzne światy osób biorących udział w badaniu, które zgodziły się podzielić z czytelnikami tą bardzo intymną sferą własnego życia. To kolejny walor tej pozycji, który pozwala na poszerzenie własnej perspektywy, ubogacenie jej o przeżycia innych ludzi. Warto też zwrócić uwagę, że mimo iż książka jest pracą naukową, Autorki w ciekawy sposób dobierają język przekazu. Robią to tak, że staje się on przystępny i zrozumiały również dla osób nie zajmujących się naukowo zagadnieniami z zakresu nauk społecznych. Czynią to między innymi nawiązując do jednej ze znanych książek, poświęconych przyjaźni, mowa tu o Małym Księciu, autorstwa  Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Życząc miłej i ciekawej lektury. Grzegorz Andrzejczyk-Bruno