Przyroda i cywilizacja

Czternasty tom Studium Generale zawiera wykłady i wprowadzenia do dyskusji prezentowane na seminarium interdyscyplinarnym w roku akademickim 2008/2009. Idea interdyscyplinarności, jako przejaw refleksji i dążności do szukania uniwersalnych praw w różnych dziedzinach wiedzy, tworzenia pomostów między nimi i ukazywania jedności świata, wiąże się z ideą symetrii, stanowiącą klucz do zrozumienia struktur oraz procesów występujących w przyrodzie, a także dzieł stworzonych przez człowieka. Symetria bowiem, rozumiana jako niezmienniczość względem skalowania, na różnych etapach rozwoju określa kierunek ewolucji Wszechświata od Wielkiego Wybuchu do pojawienia się życia. Problematyka prac zawartych w tomie obejmuje zagadnienia przyrodnicze i związane z cywilizacją. Ich usystematyzowanie tematyczne w pierwszym dziale (przyroda) jest zgodne z kierunkiem ewolucji: rozwój materii nieożywionej związany ze spontanicznym łamaniem symetrii, fenomen życia i jego piękny przykład - magnolia. Ponadto przedstawiono tu najnowsze wyniki badań, ukazujące złożoność funkcjonowania układu nerwowego i wzrokowego u człowieka, omówiono mikro- i makroprocesy związane z poznaniem, uczeniem się i zapamiętywaniem. Drugi dział obejmuje zagadnienia dotyczące cywilizacji - od cywilizacji starożytnego Egiptu do współczesnej, związane z rozwojem miast, telekomunikacji, nauki (nanoukłady) oraz historii nauczania. Są w nim również nawiązania do wydarzeń rocznicowych (o twórczości Juliusza Słowackiego), poruszono także problemy związane z przekładami literackimi. Autorzy artykułów zawartych w tomie są wybitnymi naukowcami, reprezentującymi nauki przyrodnicze i humanistyczne.