Laches, czyli o odwadze; Charmides, czyli o umiarkowaniu; Lyzis, czyli o przyjaźni

Platon (427 p.n.e.- 347 p.n.e.) - grecki filozof, uczeń Sokratesa, założyciel Akademii, twórca idealizmu i racjonalizmu. Mozna wręcz powiedzieć, że nie byłoby filozofii bez Platona. Napisał 35 dialogów. Laches, czyli O odwadze; Charmides, czyli O umiarkowaniu; Lyzis, czyli O przyjaźni to dialogi zaliczane do wczesnego okresu twórczości Platona i są to dialogi sokratyczne, co w tym wypadku oznacza, iż są one nakierowane na kwestie etyczne.

I. LACHES (dialog o odwadze; majeutyczny)

(Określenie majeutyczny wywodzi się od greckiego słowa u????????? majeutikos, oznaczającego

położniczy. Sokrates wskazywał (np. w Teajtecie), że podobnie jak jego matka położna (u???

maja) pomagająca przyjść na świat dzieciom tak i on jest tylko tym, który sam wiedzy nie posiada,

ale za to pomaga jej przyjść na świat, wydobywa ją od rozmówcy).

Laches stanowi naturalne wprowadzenie do grupy siedmiu dialogów granicznych, lokujących się

między Gorgiaszem a dialogami średnimi (Ucztą, Fedonem i Państwem) to właśnie tutaj jest

miejsce na znaczące rozwinięcie Platońskiej myśli.

Owe dialogi graniczne to: Laches, Charmides, Eutyfron, Protagoras, Menon, Lizys i Eutydem;

tworzą dość zróżnicowaną grupę dialogów: być może jedyne, co je łączy, to ich aporyczna

struktura.

II. CHARMIDES (dialog o umiarkowaniu; badawczy)

(Charmides należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny opowiedziany, narracyjny;

od gr. ?????u???? diegemenos opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Charmidesa do dialogów

peirastycznych (peirastyczny badawczy, kuszący, próbujący, sprawdzający; od gr. ???????????

peirastikos)).

W dialogu funkcję narratora pełni Sokrates, ale ponieważ relacjonuje on rozmowę, w której

brał udział, jest więc także jednym z bohaterów dialogu.

Obok zaskakującego doboru rozmówców największą osobliwością

Charmidesa jest znajdująca się w centrum poruszanej tu problematyki wysoce niejednoznaczna

teza, że umiarkowanie (sophrosyme rozwaga, opanowanie) jest wiedzą o samej sobie, wiedzą

o wiedzy czy też samowiedzą, a nie wiedzą o czymś innym.

III. LIZYS (dialog o przyjaźni; majeutyczny)

(Lizys należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny opowiedziany, narracyjny; od gr.

?????u???? diegemenos opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Lizysa do dialogów

majeutycznych (majeutyczny od greckiego słowa u????????? majeutikos oznaczającego

położniczy). O kontrowersjach, jakie budzi i budził Lizys zaklasyfikowany do dialogów mniejszych,

określanych jako wczesne, sokratyczne czy aporyczne, szeroko napisano w przypisie 137).

Podobnie jak w Charmidesie, tak i w Lizysie funkcję narratora dialogu pełni Sokrates; i znów,

tak jak w Charmidesie, Sokrates występuje w podwójnej roli: i jako relacjonujący rozmowę, i jako

owej rozmowy uczestnik.