Kultura Toyoty. Serce i dusza filozofii Toyoty

Uroczysta polska premiera książki odbędzie się podczas VI Kongresu GEMBA KAIZEN w dniach 24-25 listopada 2009 we Wrocławiu

Przedmowę do polskiego wydania książki napisał Masaaki Imai - światowy ekspert kaizen, natomiast wprowadzenie jest autorstwa Mariusza Bryke - Country Managera KAIZEN Institute Polska.

Kultura Toyoty poświęcona jest „systemom ludzkim”, które Toyota wprowadziła po to, by wzmocnić zasady zaufania, obopólnego dobrobytu i perfekcji w swoich zakładach, salonach dilerskich i biurach na całym świecie. Autorzy zaczynają od przyjrzenia się procesowi ewolucji kultury Toyoty i zastanawiają się, dlaczego to właśnie ludzie są „sercem i duszą” Drogi Toyoty. Firma stosuje czteroetapowy proces rozwijania i zatrzymywania doskonale przygotowanych pracowników. Oto te etapy: przyciąganie, rozwijanie, angażowanie i inspirowanie.
Na podstawie wielu przykładów zaczerpniętych z długoletnich badań Likera oraz osobistego doświadczenia Hoseusa jako kierownika Toyoty, książka ta zapewnia narzędzia, które pozwalają:
•    znaleźć kompetentnych, zdolnych i chętnych pracowników,
•    rozpocząć proces szkolenia i „uspołeczniania” zatrudnianych pracowników,
•    ustalać i komunikować kluczowe wskaźniki efektywności na każdym poziomie organizacji,
•    szkolić pracowników tak, aby byli w stanie rozwiązywać problemy i nieustannie usprawniali wykonywane przez siebie procesy,
•    rozwijać liderów, którzy żyją filozofią firmy i uczą jej innych,
•    nagradzać doskonałą pracę i zapewniać pomoc tym, którzy zostają z tyłu
Kultura Toyoty, która obejmuje całą firmę, stanowi podstawę jej sukcesu jako globalnego lidera pod względem doskonałości operacyjnej. Aby pomóc innym firmom stać się „Toyotą” w ich branży, autorytety w zakresie Toyoty – Jeffrey Liker oraz Michael Hoseus – przedstawiają tajniki tworzenia i utrzymywania kultury nakierowanej na ludzi, która zapewnia spójny rozwój, innowację, zyskowność i doskonałość. Dzięki pełnemu dostępowi do dyrektorów, menedżerów i fabryk na całym świecie, autorzy mogą pokazać, w jaki sposób każda firma może zbudować kulturę ciągłego doskonalenia, poprzez:

• przyciąganie, rozwijanie i angażowanie wyjątkowych osób

• zachęcanie do rozwiązywania problemów na wszystkich poziomach organizacji

• sprawianie, by kierownictwo stawało się odpowiedzialne przed pracownikami

• inspirowanie pracowników do tego, by angażowali się na rzecz firmy, rodziny i społeczeństwa

• zmianę działu HR w arbitrów uczciwego i spójnego postępowania

• wykorzystywanie odgórnego i oddolnego procesu planowania w celu angażowania wszystkich w proces osiągania przełomowych celów.
  

Książka oferuje wgląd w fascynującą kulturę Toyoty ze zwróceniem szczególnej uwagi na niuanse procesu przenoszenia i odtwarzania tej kultury w różnych zakładach i biurach na całym świecie. Te wyjątkowe szczegóły są właśnie tym, czego potrzebuje Twoja firma, aby móc skorzystać z doświadczeń Toyoty.

O AUTORACH
JEFFREY K. LIKER, autor bestsellera Droga Toyoty, jest profesorem inżynierii przemysłowej i operacyjnej na University of Michigan, a także współwłaścicielem firmy konsultingowej Optiprise.

MICHAEL HOSEUS jest dyrektorem wykonawczym organizacji typu non-profit Center for Quality People and Organizations. Wcześniej przez 12 lat pracował w zakładzie Toyoty w Georgetown w stanie Kentucky jako lider grupy, kierownik montażowni oraz dyrektor działu HR.

OPINIE
Toyota pokazuje jak wykorzystać swój potencjał, aby być organizacją uczącą się, jak kroczyć codziennie drogą Kaizen. Toyota jest wzorcem i źródłem inspiracji dla wielu z nas. Książka KULTURA TOYOTY. SERCE I DUSZA FILOZOFII TOYOTY to ważna pozycja, dzięki której mamy
szansę lepiej zrozumieć fenomen Toyoty i zainspirować się do poszukiwania własnej drogi.
- Mariusz Bryke, KAIZEN Institute Polska

Fragment książki
       WPROWADZENIE
      Mam niewątpliwą przyjemność w bardzo krótkim czasie pisać już drugie wprowadzenie do książki, która traktuje o japońskim podejściu do zarządzania. Asystowałem przy „polskich narodzinach" dwóch książek: GEMBA Kaizen i Kaizen: Klucz do konkurencyjnego sukcesu Japonii, autorstwa uznanego autorytetu w obszarze kaizen, pana Masaakiego Imai. Z niezwykłym szacunkiem odnoszę się również do książek Jeffreya Likera: Droga Toyoty i Toyota Talent. Wszystkie te pozycje charakteryzuje jedna wspólna cecha - odniosły niezwykły sukces na rynku światowym, znajdując odbiorców we wszystkich kręgach kulturowych.
      Mój dylemat, o którym pisałem parę lat temu w innym wprowadzeniu do książki — czy polski rynek zaaprobuje japońską filozofię zarządzania — nie jest już aktualny. To bardzo dobra wiadomość. Droga kaizen, którą kroczy Toyota, a za nią niezliczona rzesza innych firm, obroniła się sama.
      Jednakże nie wystarcza sama filozofia, potrzebne są również narzędzia. Toyota od samego początku, czyli od roku 1926 (moment narodzin firmy produkującej automatyczne krosna) narzędzia te wymyśla i rozwija. Zostały one zebrane i są znane pod nazwą „system produkcyjny Toyoty" (TPS). System ten jest wzorcem dla każdej firmy, która podejmuje działania w obszarze doskonalenia procesów produkcyjnych i administracyjnych. Okazuje się jednak, że wzór jest niedościgły. Prosta próba kopiowania TPS jest daremnym zabiegiem. Nikomu na świecie nie udało się jeszcze dokonać operacji kopiowania i uzyskać 100% skuteczności oryginału.
      Filozofia i narzędzia to jednak tylko część kultury Toyoty. Trzecim brakującym ogniwem są ludzie. „Ludzie są sercem i duszą drogi Toyoty" — ten cytat z książki jest kluczem do zrozumienia, czym naprawdę jest TPS i którędy naprawdę wiedzie droga Toyoty.
      Ta książka jest próbą przedstawienia podejścia firmy do jednego z trzech najważniejszych czynników sukcesu Toyoty — do ludzi, czyli pracowników tej firmy. To czynnik złożony i nie można go skopiować. Stąd autorzy starają się, aby ich czytelnicy zrozumieli podejście Toyoty i na tej podstawie opracowali własne rozwiązania. To ważne, by zrozumieć, dlaczego zasadniczym strumieniem wartości w firmie jest strumień wartości kapitału ludzkiego, a także zobaczyć i pojąć, jak przyciąganie, rozwijanie, angażowanie i inspirowanie pracowników wspomaga proces produkcji na najwyższym poziomie.
      Książka traktuje o kulturze, a ona nie bardzo da się zmierzyć czy uchwycić w całej rozciągłości. Żeby dogłębnie zrozumieć tę materię, należałoby wniknąć w umysły pracowników Toyoty, postawić się w roli pracownika linii, który korzysta z możliwości użycia andon, czyli zatrzymuje linię produkcyjną, bo dostrzegł nieprawidłowość. Jak bardzo złożona musi być argumentacja wewnętrzna pracownika, pchająca go do takiego kroku? Autorzy podjęli się niezwykle karkołomnego i odpowiedzialnego zadania, aby w sposób czytelny i przejrzysty pokazać czytelnikowi kulturę firmy, stanowiącą przedmiot „westchnień" naśladowców. W jaki sposób to zrobili?
      W pięciu odsłonach konsekwentnie wyprowadzają oni pewien „model" kultury.
      Sam początek, czyli rozważania na temat teorii kultury, zakończyli istotną konkluzją. Łamanie konwencjonalnych sposobów myślenia w Toyocie nie jest rezultatem wprowadzenia programu szczupłej produkcji czy sześć sigma. Proces ten odbywa się dzięki pracownikom, którzy przez całą swoją karierę szkolą się i doskonalą.
      Autorzy przedstawiają dwa kluczowe strumienie wartości w firmie: strumień wartości produktu i strumień wartości kapitału ludzkiego. Przyrównują je do DNA drogi Toyoty. Bodaj najważniejszą konkluzją jest tutaj to, że obydwa te strumienie spotykają się w procesie rozwiązywania problemów, który w Toyocie jest doprowadzony do perfekcji. Wszyscy pracownicy koncernu doskonale rozumieją, że proces ten jest jednym z kluczowych czynników sukcesu firmy i kluczowym elementem decydującym o wyjątkowości Toyoty.
      W kolejnej odsłonie autorzy zwracają uwagę czytelnika na sposób, w jaki Toyota wspiera strumień wartości kapitału ludzkiego. Główny nacisk kładą na sferę komunikacji. Dowodzą, że jednym z kluczowych czynników sukcesu firmy są przemyślane systemy komunikacji (formalnej i nieformalnej), stanowiące podstawę otwartej i szczerej dyskusji pracowników. Stąd już tylko krok do efektywnego systemu sugestii i ciągłego kaizen w firmie. Pozwolicie państwo, że przytoczę tylko dwa wskaźniki z jednego z zakładów Toyoty: 90 000 sugestii, 90% wdrożonych... w ciągu roku.
      Jednym z obszarów, w których szczególnie uwydatniają się różnice między kulturą Wschodu i Zachodu, jest obszar działań Toyoty na rzecz bezpiecznego i sprawiedliwego miejsca pracy, czy nagród i uznania. Autorzy przybliżają czytelnikowi posunięcia działu HR, skutkujące bardzo niskimi współczynnikami rotacji i absencji pracowników. Jednym z ważniejszych spostrzeżeń jest to, że pracownicy tego działu spędzają znacznie więcej czasu na poziomie gemba (czyli z pracownikami liniowymi) niż w swoich biurach, przez co znacznie lepiej rozumieją potrzeby i motywacje pracowników. Dużo miejsca Liker i Hoseus poświęcają również systemowi hoshin kanri, czyli procesowi planowania celów firmy. Proces, który pozwala wszystkim poziomom organizacji — od roboczego po najwyższe kierownictwo — na uczestnictwo w kształtowaniu celów korporacyjnych, odzwierciedla jednoznacznie jedną z kluczowych wartości Toyoty, jaką jest szacunek wobec wszystkich ludzi w firmie.
      Jaka główna konkluzja przychodzi mi na myśl po przeczytaniu tej książki? Z pewnością to, że próba skopiowania wszystkich aspektów kultury Toyoty jest zadaniem niewykonalnym, ale też niepotrzebnym. Każda firma działa w innych warunkach i powinna skupić się na solidnym zbudowaniu podstaw własnej kultury. Toyota pokazuje, jak wykorzystać swój potencjał, aby zostać organizacją uczącą się i kroczyć codziennie drogą kaizen. Toyota jest wzorcem i źródłem inspiracji dla wielu z nas. Książka Jeffreya Likera i Michaela Hoseusa to ważna pozycja, dzięki której mamy szansę lepiej zrozumieć fenomen Toyoty i zacząć poszukiwanie własnej drogi.
      Mariusz Brykę KAIZEN Institute Polska
      Wrocław, 01.09-2009

Kultura Toyoty
Spis treści

Podziękowania 7
Przedmowa do wydania polskiego 12
Wprowadzenie 15
Słowo wstępne 18
Od drogi Toyoty po kulturę Toyoty 21
CZĘŚĆ I
Na czym polega kultura Toyoty? 27
ROZDZIAŁ l. Tajemnica sukcesu Toyoty kryje się w jej kulturze
- DNA firmy 29
ROZDZIAŁ 2. Model systemu ludzkiego
(ang. human system model) 66
ROZDZIAŁ 3. Droga Toyoty + środowisko lokalne + cel = sukces__ 85
CZĘŚĆ II
Strumień wartości kapitału ludzkiego 115
ROZDZIAŁ 4. Przyciąganie kompetentnych i zdolnych
pracowników 117
ROZDZIAŁ 5. Rozwijanie kompetentnych i zdolnych
pracowników 151
ROZDZIAŁ 6. Angażowanie kompetentnych i chętnych
pracowników w proces ciągłego doskonalenia 203
ROZDZIAŁ 7. Inspirowanie ludzi w taki sposób, by
byli zaangażowani na rzecz firmy, rodziny i społeczeństwa 252
CZĘŚĆ III
Procesy wspierające ludzi 295
ROZDZIAŁ 8. Grupy robocze i zespołowe rozwiązywanie
problemów 298
ROZDZIAŁ 9. Czyste i bezpieczne miejsce pracy 337
ROZDZIAŁ 10. Dwustronna komunikacja i zarządzanie wizualne 371
ROZDZIAŁ 11. Przywództwo służebne 404
CZĘŚĆ IV
Organizacyjne procesy wspierające 431
ROZDZIAŁ 12. Zaangażowanie i narzędzia służące utrzymaniu
stabilnego zatrudnienia 434
ROZDZIAŁ 13. Sprawiedliwe i spójne zasady oraz praktyki
działu HR 461
ROZDZIAŁ 14. Powolny proces awansowania i nagradzanie
członków zespołu 491
ROZDZIAŁ 15. Hoshin kanri i system zarządzania rozwojem
obszaru produkcyjnego 538
CZĘŚĆ V
Czego można nauczyć się od Toyoty na temat
rozwoju szczupłej kultury 577
ROZDZIAŁ 16. Ulepszanie kultury firmy w Toyota Motor Sales __ 581
ROZDZIAŁ 17. Historie marek Lexus i Scion 602
ROZDZIAŁ 18. Rozwijanie kultury firmy i pracowników
w celu zapewnienia długofalowego, obopólnego dobrobytu 626