Powieść „Most o trzech przęsłach” powstała w latach 1976–1978 w czasie wzmożonych represji reżimu komunistycznego w Albanii. Ismail Kadare został wtedy skazany na czasowe internowanie i „reedukację” w kołchozie na głębokiej prowincji. Swoje literackie zainteresowania skierował wówczas m.in. w stronę przedstawiania czytelnikom wielowiekowej historii kraju i jego tożsamości, zakorzenionej w tradycji przedosmańskiej, chrześcijańskiej, czerpiącej z trwających tysiąclecia związków z kulturą antyczną, tożsamości, która mogłaby się stać fundamentem odrodzenia zniewolonego społeczeństwa.
Akcja powieści dzieje się w drugiej połowie XIV wieku, narratorem jest stary albański chrześcijański mnich, opowiadający w swojej kronice o budzących grozę wydarzeniach wokół budowy kamiennego mostu przez rzekę – przeprawy, która miałaby poprawić komunikację po antycznej drodze Via Egnatia. W tle rysują się konflikty albańskich księstw, osłabiające ich jedność w obliczu zbliżającego się zagrożenia ze strony osmańskiej Turcji, a także sprzeczności interesów dwóch wielkich firm, jednej – sprawującej od lat kontrolę nad rzeczną żeglugą, drugiej – liczącej na zyski z zarządzania budowanym mostem i remontowanymi drogami. Obie sięgają w swoich niecnych działaniach po starą legendę, mocno zakorzenioną w lokalnej świadomości, nakazującą przebłaganie wodnych bóstw, by uzyskać ich przychylność i zapewnić trwałość kamiennej budowli. Most wymaga więc ofiary, poświęcenia poprzez zamurowanie żywego człowieka w jednym z mostowych przęseł.
Historia łączy w sobie elementy legendy (obecnej w licznych przekazach w innych krajach bałkańskich, także w wielu tekstach literackich), baśni, lokalnych mitów i wierzeń oraz bardzo realnego świata, któremu nieobce są okrutne działania, powodujące, że – jak podaje mnich-kronikarz – „…to nie była ofiara złożona wodnym bóstwom, ale po prostu zwykła zbrodnia…”.
Rzeka, zwodnicza i złośliwa, jest jakby granicą oddzielającą dwa światy, żywych i umarłych. Stary, przygnieciony garbem tratwiarz, przeprawiający przez rzekę przerażonych ludzi, niepewnych, co ich czeka po drugiej stronie, przypomina Charona. Most budzi ludzki niepokój, jawi się bowiem jako świętokradcza budowla, mająca połączyć nieprzystające do siebie światy. Najlepiej zdaje się to wyczuwać niespełna rozumu wiejski chłopak, którego wyostrzone zmysły w sposób niezrozumiały przez niego samego powstrzymują go od przejścia po gotowym moście.
Dwa przeciwstawne światy to także szeroka historyczna metafora. Dotychczasowy, odchodzący w przeszłość świat to Albania chrześcijańska, z dobrze uświadamianą europejską tożsamością. Świat nieubłaganie nadchodzący, budzący strach, to panowanie – jak się okaże, wielowiekowe – osmańskiej Turcji, islamu, obcej kultury i wiary. Ismail Kadare nie ukrywał po latach, że uprawnione byłoby utożsamianie go z narratorem, tworzącym kronikę mnichem, który starał się, by – jak pisze w końcowym rozdziale – „… jak najszybciej doprowadzić ją do końca, albowiem czas był żałobny, zaraz mogła zapaść noc i będzie za późno na wszystko, a za spisywanie takich świadectw zapłaci się zapewne głową”.
Polski czytelnik zasługuje na zapoznanie się z oryginalnym powieściowym spojrzeniem na takie zagrożenia i ich twórczym przedstawieniem przez wybitnego pisarza, pochodzącego z kraju naznaczonego wieloma tragediami, a teraz budzącego coraz większe zainteresowanie w Polsce. To drugie dzieło Kadarego w literackim dorobku translatorskim Marka Jeziorskiego, którego debiutem była wydana w 2023 roku „Kronika w kamieniu”.
Bohaterem powieści Ismaila Kadarego, Kronika w kamieniu, jest Gjirokastra, gdzie albański pisarz spędził młodzieńcze lata. Miasto, nienazwane wprost w powieści, pozostaje wierne swoim prastarym zwyczajom, uosabia swoiście herbertowski kamienny sens, a Kadare staje się tego miasta doskonałym kronikarzem.Opisane w książce wydarzenia dzieją się w latach 1940-1943, w mieście okupowanym kolejno przez wojska włoskie, greckie i niemieckie. Historia miasta widziana oczami kilkuletniego chłopca, alter ego autora, daleka jest od klasycznej wspomnieniowej powieści autobiograficznej.Autor konstruuje opowieść w konwencji realizmu magicznego. Miasto jest pełne tajemnic, chłopiec stara się je zrozumieć, nieprzerwanie z nim rozmawia. Albański pisarz jest mistrzem subtelnej groteski, tajemnicy i wieloznacznej aluzji. Kronika w kamieniu jest przykładem, jak dzieło literackie było w stanie stawić czoło i wygrać z ograniczeniami cenzury komunistycznego państwa, zachowując przy tym walory artystyczne i zajmując się trudnymi tematami nurtującymi zwykłych ludzi.Dzięki inicjatywie tłumacza, Marka Jeziorskiego, znakomitego znawcy kultury i historii Albanii, ta pełna poezji powieść zostaje udostępniona wiernym i nowym czytelnikom Ismaila Kadarego.
Wybitna powieść najsłynniejszego pisarza albańskiego, wymienianego w gronie kandydatów do Nagrody Nobla. 13 grudnia 1981 roku w nie wyjaśniony do dziś sposób stracił życie ówczesny następca dyktatora Hodży. Morderstwo? Samobójstwo? Wychodząc od tego konkretnego zdarzenia, Kadare stworzył uniwersalną przypowieść o ludziach, rządzących totalitarnym państwem, którzy stali się ofiarami swych lęków, paranoi i wyimaginowanych spisków. Mistrzowskie połączenie zaskakującej intrygi z kafkowską atmosferą i duchem Orwella.
Nowa powieść wybitnego albańskiego powieściopisarza, laureata Międzynarodowej Nagrody Bookera w roku 2005, zaczyna się od dziwnego wypadku taksówki na autostradzie pod Wiedniem. Daje on początek nie mniej tajemniczemu śledztwu, w którym co rusz pojawiają się nowe tropy i domysły. Co łączyło dwie śmiertelne ofiary wypadku, albańskich emigrantów: specjalistę ds. bałkańskich w Radzie Europy i pracownicę Instytutu Archeologii? Ich związek osobisty (romans?) wydaje się nie mniej burzliwy i niejasny, jak historia ich politycznego zaangażowania w konflikt na Bałkanach i jego konsekwencje. Czy na pewno zginęli w wypadku? Może był to zamach? A może podwójne samobójstwo? Ismail Kadare - ur. 1936 r., pisarz albański, pracował jako dziennikarz, był także deputowanym do parlamentu albańskiego. Pierwsza powieść ,,Generał martwej armii"" przyniosła mu sławę w kraju i uznanie międzynarodowe. W 1990 roku opuścił Albanię i uzyskał azyl polityczny we Francji. Obecnie mieszka w Paryżu i Tiranie, jego żona Elena również jest pisarką. W Polsce ukazały się: ,,Generał martwej armii"", ,,Krew za krew"", ,,Kto przyprowadził Daruntinę"", ,,Akta sprawy H."", ,,Potwór"", ,,Pałac snów"", ,,Następca"", ,,Ślepy ferman"", ,,Córka Agamemnona"".
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
