Drodzy Czytelnicy,
Przedstawiamy Państwu czwarty tom monografii „Na pograniczu chemii, biologii i fizyki – rozwój nauk” zawierającej kilkanaście artykułów, przesłanych do druku przez uczestników XV Kopernikańskiego Seminarium Doktoranckiego, które po zawirowaniach związanych z pandemią wróciło do formy tradycyjnej. Obchodzimy mały jubileusz konferencji mającej formę seminarium czyli najbardziej korzystnej dla doktorantów. Tym samym konferencja posiada swój doktorancki wyraz oraz wyróżnia się od innych podobnych spotkań interdyscyplinarnym charakterem. W tegorocznej monografii publikowane są wyniki prac z obszaru dyscyplin: biologii, chemii, fizyki, nauk o żywności oraz nauk materiałowych. Tematyka monografii obejmuje zagadnienia współczesnej nauki związane z postępem w dziedzinach ważnych dla społeczeństwa (energia, ocieplenie klimatu, nowe materiały), w sposób interdyscyplinarny czyli zgodnie z założeniami Kopernikańskiego Seminarium Doktoranckiego. Podczas XV KSD poruszona została problematyka Priorytetowych Obszarów Badawczych UMK, takich jak: astrofizyka i astrochemia; w kierunku medycyny spersonalizowanej, które były omawiane na osobnych sekcjach naukowych XV KSD, przyczyniając się do podniesienia jakości naukowej seminarium. Opublikowane artykuły wnoszą nową wiedzę do dziedziny nauk ścisłych i przyrodniczych, a Czytelnik znajdzie cenne dane poznawcze i metodologiczne dla rozwoju badań w kierunku swojego doktoratu.
Niniejsza monografia jest zbiorem artykułów związanych z szeroko pojętym rzemiosłem artystycznym, w którym poruszone są zagadnienia związane zarówno z problematyką badawczą, technologiczną, jak i konserwatorsko-restauratorską.
Stanowi o tym, jak profesjonalne badania wykorzystywane są do rozpoznania technologii wykonania obiektu zabytkowego, oraz przedstawia już zrealizowane prace konserwatorskie i restauratorskie na obiektach metalowych, ceramicznych, kamiennych, z laki czy też z kości słoniowej. Zaprezentowane treści zostały uatrakcyjnione fotografiami obrazującymi i ułatwiającymi ich zrozumienie.
Redaktorzy oddanej do rąk Czytelnika monografii mają nadzieję, że przyczyni się ona nie tylko do wymiany myśli czy różnych koncepcji i metod, ale też do poszukiwania bezpiecznych dla obiektów rzemiosła artystycznego współczesnych metod konserwacji i restauracji.
„ZABYTKI – BIOLOGIA – KONSERWACJA” to interdyscyplinarne opracowanie zbiorowe, w skład którego wchodzi 14 artykułów dotyczących różnych zagadnień związanych z ochroną zabytków przed zniszczeniami pochodzenia biologicznego, czyli przed biodeterioracją. Skupiono się przede wszystkim na obiektach wykonanych na podłożach z papieru (w tym fotografiach), z pergaminu, skóry lub na tkaninach. Autorami są specjaliści w zakresie biologii, chemii, medycyny oraz konserwatorzy dzieł sztuki, którzy w praktyce zawodowej rozwiązują problemy wynikające z rozwoju mikroorganizmów lub owadów w zbiorach. W publikacji zaprezentowano współczesne poglądy m.in. na metody badania szkodliwych mikroorganizmów z wykorzystaniem osiągnięć biologii molekularnej, na zastosowanie biocydów do dezynfekcji zabytków, uwzględniające prawne aspekty ich używania, oraz na monitoring zbiorów bibliotecznych, archiwalnych i muzealnych w celu ich ochrony przed owadami. Uwagę zwrócono także na zagrożenia dla zdrowia w miejscu pracy, spowodowane kontaktem z porażonymi zbiorami lub biocydami.
Opracowanie jest przeznaczone głównie dla konserwatorów dzieł sztuki, którzy mają okazję uaktualnić swoją wiedzę z zagadnień biologii w konserwacji, a także dla studentów konserwacji jako uzupełnienie podstawowej wiedzy zdobywanej na zajęciach.
Po raz pierwszy w historiografii autor w odrębnym opracowaniu przedstawia studenckie czasy Mikołaja Kopernika, przybliżając realia pobytu torunianina w Krakowie, Bolonii, Rzymie, Padwie i Ferrarze. Ze względu na skąpe informacje o samym Koperniku opisano środowisko, w którym przebywał, czyli miasta, uniwersytety, wspomniano o ludziach, z którymi się spotkał lub mógł spotkać, omówiono także książki, które w tym czasie nabył lub czytał. Dużo miejsca poświęcono przedstawieniu problematyki wykładów podejmowanych przez profesorów na poszczególnych uniwersytetach: sztuk wyzwolonych w Krakowie, prawa w Bolonii i Padwie oraz medycyny w Padwie. Omówiono wiele spornych kwestii, jak: pogląd o zdobyciu przez Kopernika w Padwie doktoratu z filozofii i medycyny, miejsce nauki języka greckiego, prowadzenie przez astronoma wykładów w Rzymie czy jego kontakty z malarzem Giorgionem. Całość rozważań została oparta na analizie źródeł i krytycznym wykorzystaniu wielojęzycznych opracowań.
W Die grossen Philosophen, z którego pochodzi tekst Spinoza oddany do rąk czytelników, zamiarem Karla Jaspersa było przypomnienie postaci, które „urzeczywistniały filozofowanie w swej własnej praktyce”, a przy tym „oznaczają jak gdyby inkarnacje mocy ludzkich możliwości”. Przez szkicowanie ich biografii, referowanie poglądów na podstawie cytatów z ich dzieł pragnął zachęcić czytelników do samodzielnego przyswajania tekstów „tych wielkich” filozofów, których wyboru dokonały same dzieje. Każdy z nich był jedyny w swoim rodzaju, a piętno jego istoty odcisnęło się w myśleniu niedającym się sprowadzić do żadnego podręcznikowego omówienia. Każdy z nich, podobnie jak i ich dzieła, miał też swoje ograniczenia, wcale nieumniejszające jego wielkości. Potwierdza ją trwałe miejsce w „rzeszy wielkich”. Owa rzesza, czy też królestwo wielkich filozofów, tak jak każde ugrupowanie towarzyskie, społeczne i państwowe, ma swoją strukturę, a wielcy myśliciele i ich dokonania w naturalny sposób ukazują się w dziejach jako uczestnicy określonych kręgów myślowych. Jaspers grupuje swoich „wielkich” zgodnie z regułami wewnętrznych związków ich filozofii, nie zawsze pokrywających się z faktyczną chronologią historyczną. Ich zasługą i miarą wielkości jest to, że zamiast dezorientować nasze egzystencje, pragną pomóc nam je ugruntować. W odpowiedzi na możliwość docierania do rdzenia filozofii, daną wyłącznie dzięki nim, powinniśmy się stać czujni i wsłuchując się w ich przesłanie, dojść do własnego rozumnego wglądu. „W ich towarzystwie, najlepszym, jakie moglibyśmy znaleźć, dotrzemy do tego, czym sami możemy się stać. Wejście jest otwarte dla każdego”.
Oddajemy do rąk Czytelników ostatni z tomów poświęconych antropologii w ujęciu interdyscyplinarnym. Serię otwierała trzytomowa publikacja „Człowiek – istota religijna”. Następnie pochyliliśmy się nad człowiekiem w perspektywie „ciała i duszy” oraz „czystości i brudu”. Ostatnia publikacja to próba odczytania człowieka w kontekście „mądrości a głupoty”. Zamysłem redaktorów było ukazanie interdyscyplinarności perspektyw spojrzenia antropologicznego. Pierwszy tom zawierał przemyślenia o charakterze humanistyczno-etnologicznym. Teksty w niniejszym tomie prezentują ujęcie teologiczne.
Najpierw trzeba zapytać: czym jest mądrość, a czym głupota? Analiza częstotliwości pojawiania się terminu mądrość i lektura haseł encyklopedycznych oraz słownikowych prowadzi do wniosku, że współcześnie nie poświęca się jej za wiele uwagi. Zaskakujące jest, że dziś raczej rzadko podejmowana jest kwestia mądrości. Pogłębione rozważania nad istotą mądrości są raczej właściwe filozofii starożytnej oraz środowisku biblijnemu i teologicznemu. […]
Ze Wstępu
„Czy średniowieczny duchowny mógł być jednocześnie mieszczaninem? Sprzeczność tego pytania jest tylko pozorna. Wynika ze stereotypowego przekonania o nieruchomej strukturze społeczeństwa średniowiecznego, sztywno podzielonego na ściśle odseparowane stany. Tymczasem problem ówczesnej przynależności społecznej nie jest wymysłem współczesnego historyka. Pytanie czy kapłan jest mieszczaninem zadawali już średniowieczni rajcy. Znalazło się ono w zestawie problemów prawno-ustrojowych, przesłanych do rozstrzygnięcia radzie Magdeburga. Miało ono swój ściśle określony kontekst, związany z problemem występowania kleru przed miejskim sądem. Gdy jednak spojrzymy na nie szerzej, w kulturowym sensie, nabiera znaczenia ogólnego, jako pytanie o miejsce kleru w środowisku mieszczańskim. Normy kościelne opowiadały się za ścisłym rozróżnieniem duchownych od świeckich, zaś zarządzenia miejskie starały się redukować tę odrębność. Odpowiedź na postawione pytanie kształtowała dynamika relacji między tymi dwoma spojrzeniami”.
Z Przedmowy
Książka stanowi przegląd narzędzi i metod ilościowych przydatnych do analiz różnych aspektów zjawisk gospodarczych z perspektywy przestrzennych i przestrzenno-czasowych tendencji i prawidłowości oraz zawiera przykłady rozwiązań konkretnych problemów ekonomicznych z wykorzystaniem rzeczywistych i aktualnych danych. Wybór omawianych metod został podyktowany praktyczną ich przydatnością i oceną walorów poznawczych. Przykłady empiryczne dotykają ważnych problemów gospodarki, w tym gospodarki regionalnej, stanowiąc jednocześnie przyczynki do pogłębionych i szerszych analiz badawczych.
Prezentowane podejścia badawcze wychodzą naprzeciw wyzwaniom współczesnych trendów, obserwowanych zarówno w rozwijanej metodologii, jak i w przestrzennych analizach empirycznych. Analizy zjawisk ekonomicznych z wykorzystaniem metod opisanych w tej książce i danych „zlokalizowanych” w przestrzeni i czasie pozwalają na uwzględnienie wielu ważnych aspektów rzeczywistego przebiegu tych zjawisk.
Publikacja może zainteresować pracowników naukowych (również spoza grona statystyków i ekonometryków, np. geografów ekonomicznych) oraz praktyków, w szczególności analityków gospodarczych czy przedstawicieli polityki regionalnej, natomiast studentom kierunków ekonomicznych, regionalistyki, geografii społeczno-ekonomicznej itp. pomoże w opanowaniu przydatnych metod i nabyciu umiejętności ich stosowania.
Książka jest pierwszym na gruncie polskim monograficznym studium nad Sutrą krwawego jeziora (Ketsubonkyo), która stanowi wykładnię o nieczystej – z racji fizjologicznie uwarunkowanego krwawienia – naturze kobiety oraz konieczności pośmiertnego odpokutowania za zanieczyszczanie świata krwią (menstruacyjną i porodową). Opracowanie zawiera fotokopie rękopisów i starodruków z prywatnych zbiorów autorki, wykorzystanych jako baza źródłowa do badań.
Rozważania uwzględniają szerszy kontekst religijno-kulturowy, który uwarunkował recepcję sutry w Japonii oraz jej funkcjonowanie w nauczaniu buddyjskim przez pięć wieków, trwale rzutując na problematykę zbawienia kobiety w buddyzmie japońskim.
Drugi tom (Nie)chcianej tożsamości jawi się jako ważny i śmiały w kontekście dyskusji toczonych obecnie w nauce i publicystyce. Całość dotyczy wielorakich procesów konstruowania tożsamości, tych Innych, często obcych, które nie mają mandatu patriarchalnego i homogenicznego kulturowo społeczeństwa, a domagają się własnej reprezentacji w dziełach i tekstach kultury. Problemy „stabuizowanej” przeszłości, uchodźctwa, odrzucenia i wstydu, treści zastygłych w podświadomości, często powiązanych z wykluczeniem ze względu na odmienność etniczną, płciową, religijną czy narodową, tworzą trzon dla prowadzonych tu dyskusji teoretycznych i artystycznych. Zawarte w tomie artykuły to przede wszystkim historie, które wskazują na dokonane unieważnienia zarówno w sferze realnej, jak i symbolicznej. Ich intensywność (ale i bezwzględność przekazu) jest niezbędna, by mogły wybrzmieć tak mocno i tak głośno, jak to tylko możliwe.
Wybitny historyk francuski Fernand Braudel w swoich pracach o Morzu Śródziemnym stwierdził, że dla zrozumienia działań nawet pojedynczego człowieka konieczny jest szeroki kontekst, jaki tworzą przestrzeń i środowisko społeczne, w którym toczy swoje życie główny bohater. Dla Braudela Filip II, król Hiszpanii, stał się więc tylko pretekstem do analizy całej cywilizacji Morza Śródziemnego w jego czasach. W prezentowanej książce autor posługuje się metodą Braudela, ale odnosi ją do Mikołaja Kopernika – uczonego. Jego biografia pozostaje na marginesie tych rozważań – zdecydowanie ciekawszy dla autora jest bowiem ów kontekst przestrzenny i społeczny, który musiał w jakiejś mierze kształtować osobowość Mikołaja i jego horyzonty intelektualne. Kontekst ten tworzą biogramy toruńskich rodzin spokrewnionych i spowinowaconych z astronomem oraz zupełnie odmienna od dotychczas prezentowanych genealogia rodziny Koperników. Autor przedstawia też nowe ustalenia dotyczące pierwszego, toruńskiego okresu życia Mikołaja Kopernika.
A prominent French historian, Fernand Braudel, in his works concerning the Mediterranean Sea stated that what is necessary to understand actions of even a single human being is a broad context created by the space and social environment in which the protagonist lives. For Braudel, the character of Philip II, King of Spain, served only as a pretext to analyse the entire civilisation of the Mediterranean of his times. In the present book, the author uses Braudel’s method in reference to Nicolaus Copernicus – the scholar. His biography remains a background to these considerations – the more interesting for the author, however, is the spatial and social context which to a certain extent had to shape Nicolaus’s personality and his intellectual horizons. This context is created by the biographical entries of Toruń’s families related and linked to the astronomer and a genealogy of Copernicus family, totally different from the ones that have been presented to date. The author also reveals some new findings concerning the initial period of Nicolaus Copernicus’s life in Toruń.
Tłumaczenie, wstęp, opracowanie naukowe – Rafał Michalski
Czwarty gaj, napisany przez młodego Herdera w 1769 roku, jest dziełem niepowtarzalnym, które daleko wykracza poza horyzont dyskusji estetycznych prowadzonych w połowie XVIII wieku. Rozprawa nie została opublikowana za życia autora, pierwszego krytycznego wydania doczekała się dopiero w drugiej połowie XX wieku. Herder przedstawia w niej nowatorską teorię estetyczną, której celem jest badanie źródeł poznania zmysłowego. Estezjologiczne dociekania prowadzą go do wyodrębnienia trzech odmiennych, choć ściśle ze sobą powiązanych, estetyk wzroku, słuchu i dotyku. Podstawowy przedmiot jego analiz stanowi szeroko dyskutowany wówczas problem granic między malarstwem, rzeźbą, muzyką, architekturą i tańcem. Rozprawa nie jest jednak ograniczona do rozważań dotyczących sztuki, znajdujemy w niej bowiem idee, bez których trudno uchwycić pełen sens późniejszych prac Herdera z zakresu antropologii i filozofii języka.
Książka Czas żupanów, czas czechmanów to efekt ponad 30-letnich prac autorki związanych m.in. z poznawaniem zagadnień kultury funeralnej czasów nowożytnych – badań archeologicznych prowadzonych w kościołach na terenie Polski, analiz materiału zabytkowego i jego konserwacji oraz rekonstrukcji. Konfrontacja źródeł archeologicznych, pozyskanych przede wszystkim z krypt i grobów pod posadzką kościołów, z dostępną ikonografią oraz wcześniejszą literaturą pozwoliła na szczegółowy opis nieznanych dotychczas detali odzieży męskiej z terenów Rzeczypospolitej, a także weryfikację ich datowania. W wyniku żmudnych prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych wyodrębniono nowe, unikatowe elementy stroju – czechmany, zwane też żupanami. Bogato ilustrowana publikacja znacząco poszerza dotychczasową wiedzę o męskim ubiorze szlacheckim okresu sarmatyzmu, określanym jako tzw. strój polski.
W książce przedstawiono stan aktualny i perspektywy rozwoju energetyki odnawialnej w województwie zachodniopomorskim. Województwo może w 100% pokryć potrzeby energetyczne z energii odnawialnej i dodatkowo być eksporterem tej energii.
„Z miłości” - to na rozprawie rozwodowej najczęściej padająca odpowiedź na zadane przez sąd pytanie o to, dlaczego domagające się rozwodu strony wstąpiły w związek małżeński. Z kolei podczas konsultacji prawnych poprzedzających sprawę rozwodową bardzo często można usłyszeć zaprzeczające temu stwierdzeniu pytanie, które brzmi: „Po co ja brałem / brałam ten ślub?”. Trywializując nieco, można powiedzieć, że niniejsza publikacja stawia dalej idące pytanie: „Po co w ogóle jest małżeństwo (przynajmniej w obowiązującej obecnie formie prawnej)?”. Praca nie stanowi próby ataku na rodzinę czy instytucję małżeństwa, poddaje natomiast analizie możliwość ich reformy i funkcjonowania w postaci niezetatyzowanej, tzn. takiej, jaka nie byłaby sankcjonowana przez państwo ani nie cieszyła się przywilejami przysługującymi z tego powodu (w porównaniu ze związkami niemającymi statusu małżeństwa), innymi słowy – byłaby sprywatyzowana.
Aktualny kontekst głoszenia Ewangelii wymaga coraz to nowych środków, aby wybrzmiała ona w pełni. Rozwój technologiczny współczesnego świata zmienia oblicze komunikacji. Porozumiewanie staje się prostsze, informacje dostępne są na wyciągnięcie ręki, a formowane w tym procesie społeczeństwo zaczyna być nazywane społeczeństwem informacyjnym.
Nowe środki i możliwości technologiczne dały nowe szanse na rozprzestrzenianie się prawd objawionych. W nowej kulturze Kościół może sprawniej proklamować naukę o zbawieniu i wyjaśniać swoje stanowisko wobec współczesnych kwestii teologicznych. Daje ona także sposobność do prowadzenia dialogu ze światem. Nowe technologie to też wspaniałe narzędzie ewangelizacji, ofiarowania Chrystusa innym narodom i możliwości poznania go osobiście. Jak zauważył św. Jan Paweł II, szczególnie młodzież szybko przystosowuje się do kultury komputerów i ich języka, dlatego też to jej zadaniem jest wykorzystywanie nowych narzędzi w coraz szerszym i bardziej intensywnym dialogu między ludźmi.
Monografia naukowa Świat z perspektywy sztuki, sztuka w perspektywie świata #Rysunek to czwarty tom serii wydawniczej Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Zarówno poprzednie tomy, jak i ten obecny mają na celu stworzenie dogodnej przestrzeni dla twórczej wymiany poglądów, opinii i prezentacji wiedzy na temat szeroko rozumianej kultury, sztuki i edukacji przez przedstawicieli środowisk naukowych, artystycznych i edukacyjnych. To, co wyróżnia ten tom, to wątek przewodni, którym stała się problematyka szeroko rozumianego rysunku. Na ten temat wypowiedzieli się przedstawiciele odmiennych dyscyplin naukowych i dziedzin sztuki, a także autorzy, którzy swobodnie poruszali się na ich pograniczach. Poza tym głos zabrali badacze z różnych pokoleń – tacy, którzy w artykułach dzielili się swoimi wieloletnimi doświadczeniami artystycznymi, naukowymi lub edukacyjnymi, jak również młodzi naukowcy, artyści i nauczyciele, którzy dopiero poszukują swoich ścieżek artystycznych i badawczych.
Prezentowane w tomie rozdziały oscylują wokół trzech zasadniczych obszarów tematycznych, tworzących zarazem trzy części monografii. Pierwsza część – Rysunek w perspektywie praktyki artystycznej – dotyczy twórczości rysunkowej wybranych artystów. Druga – Rysunek w perspektywie sztuki i biografii twórczej – zawiera refleksje artystów, teoretyków sztuki oraz pedagogów na temat miejsca rysunku jako doświadczenia artystycznego i biograficznego. Trzecia zaś część – Rysunek w perspektywie edukacji – to głos teoretyków i praktyków edukacji artystycznej.
Monografia naukowa Świat w perspektywie sztuki, sztuka w perspektywie świata #Środowisko to piąty tom serii wydawniczej Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Opracowanie zawiera teksty dotyczące szeroko rozumianej kultury, sztuki oraz edukacji artystycznej i wychodzi naprzeciw potrzebie tworzenia przestrzeni dla prezentacji poglądów i wymiany doświadczeń środowiska naukowo-artystycznego. Prezentowane teksty odzwierciedlają różnorodność tego środowiska, które tworzą artyści, teoretycy sztuki, edukatorzy, nauczyciele. Znajduje to odbicie w wielości podejmowanych wątków rozważanych z odmiennych punktów widzenia i perspektyw. Należy podkreślić integrujący wymiar tej publikacji, oferującej gronu praktyków i teoretyków zainteresowanych sztuką i edukacją artystyczną możliwość podzielenia się nowoczesnymi koncepcjami, interesującymi ideami, analizami, wynikami badań, znaczącym dorobkiem artystyczno-naukowym, innowacyjnymi metodami pracy. Warto w tym kontekście zauważyć, że tematem przewodnim tego tomu jest środowisko. Stąd refleksja nad szeroko rozumianym otoczeniem: artystycznym, społecznym, kulturowym, medialnym, przyrodniczym, pojmowanym jako wyzwanie, ale i inspiracja dla współczesnej sztuki i edukacji artystycznej.
Tematem przewodnim szóstego tomu serii wydawniczej Świat w perspektywie sztuki, sztuka w perspektywie świata #Interdyscyplinarność Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu jest interdyscyplinarność.
Zebrane w tomie teksty prezentują różnego rodzaju podejścia do interdyscyplinarnego charakteru sztuki. Dotyczą one zarówno twórczej partycypacji, jak i refleksji teoretycznej oraz relacji z innymi dyscyplinami nauki. Zakres tematyczny obejmuje szerokie spektrum rozważań i analiz – od naukowych opracowań współczesnych koncepcji i idei, poprzez przedstawianie wyników badań i ich metod, do analizy współczesnych tendencji w sztuce i twórczości wybranych artystów. Autorami prezentowanych opracowań są reprezentanci różnych środowisk: artyści, teoretycy sztuki, edukatorzy, nauczyciele. W swoich tekstach odnoszą się do sztuki, kultury i sztuki popularnej, mediów, muzyki. To, co połączyło ich wszystkich, to autentyczna potrzeba, by zabrać głos w sprawach, które pozostają dla nich niezwykle istotne. Chodzi o sztukę, kulturę i edukację artystyczną.
Religio Medici. Religia lekarza (1642) to najbardziej znane dzieło angielskiego lekarza, filozofującego erudyty i pisarza, sir Thomasa Browne'a, Stanowi ono osobiste wyznanie żywionych przezeń przekonań religijnych, które należy odczytywać w kontekście literackim, teologicznym i filozoficznym.
"Osią Religii lekarza jest egzystencjalny motyw autentyzmu własnych przeżyć religijnych, który decyduje o wyjątkowości dzieła Browne’a; jego twórczość pozostaje bowiem świadectwem czasów – czasów nie tylko politycznego i wojennego zamętu, ale też intelektualnego przesilenia – które sprawiały, że we własnym wnętrzu poszukiwano stałego punktu oparcia. Browne odwołuje się do tradycji hermetycznej, ale zna osiągnięcia najnowszej filozofii, a program nowej filozofii Bacona uznaje za swój własny. Zrywa z kalwińskim fideizmem, lecz wskazuje przy tym na redukcjonizm pełnej racjonalizacji przekonań religijnych. Przekonanie o rozgrywającej się w ludzkim wnętrzu „bitwie pod Lepanto” stawia pod znakiem zapytania inne projekty antropologiczne filozofii brytyjskiej tamtych czasów. Kładły one nacisk czy to na rozumność ludzkiej natury (jak u Locke’a czy lorda Herberta), czy to na możliwość osiągnięcia stałej wewnętrznej dyspozycji emocjonalnej pozwalającej na bezstronną ocenę moralną (w tradycji zmysłu moralnego u Shaftesbury’ego, Francisa Hutchesona czy Adama Smitha), czy też wreszcie na konieczność podporządkowania rozumu i emocji wierze w dogmaty religii objawionej (jak u George’a Berkeleya). Wszystkie takie próby Bowne’owi wydawałyby się skażone jednostronnością. Owo natężone wsłuchiwanie się w głos sumienia uwypukla przy tym motyw bardzo rzadko obecny w ówczesnej brytyjskiej filozofii. Później jeszcze o niepowtarzalności ludzkiej egzystencji napomknie Locke w swych rozważaniach na temat tożsamości osobowej, ale z czasem opisy podmiotowości przyjmą inną, nie tak indywidualistyczną postać: Shaftesbury określi warunki emocjonalnej wewnętrznej harmonii, która jest podstawą poprawnego funkcjonowania zmysłu wewnętrznego (potem nazwanego przez Francisa Hutchesona zmysłem moralnym), Berkeley zaś uzna indywidualną ludzką podmiotowość wprost za coś oczywistego i nie będzie jej głębiej badał, tradycyjnie nadając jej charakter substancjalny. Jednakże te analizy będą już pozbawione egzystencjalnego niepokoju, który tak wyraźnie odczuwał Browne."
Ze Słowa od tłumaczy
Przekład: Justyna Czekajewska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu) i Adam Grzeliński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu). Przekład fragmentów poetyckich: Marcin T. Zdrenka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
