"W dniach 21-23 września 2022 r. na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbył się VII Kongres Mediewistów Polskich. Temat przewodni kongresu - "Wielokulturowość średniowiecza. Ludzie i idee" świadomie nawiązywał do historycznie wielokulturowego społeczeństwa, które od średniowiecza zamieszkiwało (i do dziś zamieszkuje) Górny Śląsk. [...] Obrady zgromadziły ponad 250 badaczy i badaczek zajmujących się szeroko rozumianą problematyką epoki średniowiecza, przede wszystkim historyków, ale także archeologów, historyków sztuki, filologów i filozofów.
Niniejszy tom jest pokłosiem 11 sekcji pt. "Architektura średniowieczna i archeologia - konteksty", której moderatorką była byli prof. dr hab. Teresa Rodzińska-Chorąży z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
(z Przedmowy)
Poznanie przeszłości własnej „małej ojczyzny” to nie tylko hasło, to realna potrzeba ludzi myślących, odczuwających więzi z tym, co minione, miejscem i ludźmi, kultywowaniem pamięci o nich. (…) Monografia dziejów Kamienia Pomorskiego jest niezwykle interesującym dziełem, wypełnia odczuwalną lukę w polskiej historiografii. (…) Tom został przygotowany przez grono wybitnych znawców dziejów Pomorza.
(z recenzji dra hab. Dariusza Główki, prof. IAE PAN)
Oddajemy w Państwa ręce pierwszy tom Dziejów Kamienia Pomorskiego kończący się na 1945 roku. Autorzy w przekazywanej Państwu monografii nie zajmowali się wyłącznie samym miastem, ale całym kamieńskim ośrodkiem osadniczym obejmującym miasto, osiedle katedralne oraz trzy wiki: miejski, katedralny i tzw. urzędowy. (…) Monografia zawiera bogaty, najczęściej niepublikowany materiał ilustracyjny i została napisana na podstawie wielu źródeł archiwalnych, zebranych przez autorów podczas kwerend w archiwach polskich i niemieckich. Źródła archiwalne uzupełnia bogata literatura przedmiotu zebrana w zamykającej pracę bibliografii. (…)
W imieniu zespołu autorskiego życzę Państwu przyjemnej i pouczającej lektury oraz chwili skupienia i zadumy nad dziejami Państwa małej ojczyzny.
(ze Wstępu prof. dra hab. Radosława Gazińskiego)
Autorka wprowadza czytelników w świat tekstyliów biblijnych, odsłaniając przed nimi bogactwo i różnorodność terminów hebrajskich oraz ich ekwiwalenty greckie. Charakterystyczne odniesienia do tekstyliów używanych przez Izraelitów wskazują, że zwyczaje zmieniały się pod wpływem przemian politycznych na Bliskim Wschodzie. Modę narzucał ten, kto aktualnie dominował. Kontekst kulturowy i historyczny, w którym powstały analizowane teksty, odgrywa kluczową rolę w opisie postaci biblijnych, ich tożsamości, cech (np. skromność), ceremonii i rytuałów czy komunikacji niewerbalnej. Monografia stanowi całościowe, kompetentne opracowanie specjalistycznej wiedzy leksykograficznej, prezentując zestawienie i analizę pojęć związanych z tekstyliami w Biblii. Jest cennym źródłem informacji dla tych, którzy pragną zgłębić niuanse i symbolikę związane z tą tematyką w biblijnych narracjach. Lektura tej publikacji może prowadzić do osobistej refleksji i duchowych spostrzeżeń dotyczących przekazu biblijnego, łączących się z tematyką skromności, tożsamości, sprawiedliwości czy przemiany duchowej.
Z recenzji dr hab. Anny Kuśmirek, prof. UKSW
"Niniejsza publikacja udostępnia kolejny etap prac zapoczątkowanego w 2009 roku projektu Radices Silesiae - Silesiacae radices, integrująego środowisko badaczy i instytucji akademickich z Polski, Niemiec i Czech w zakresie historycznych badań śląskoznawczych. To trzecia publikacja w związanej z tym przedsięwzięciem serii, a jej tytuł - podobnie jak dwóch poprzednich - nawiązuje do zorganizowanych w jego ramach konferencji, tym razem właśnie pod hasłem Silesia et orbis, we Wrocławiu w roku 2013. Spotkanie to okazało się przede wszystkim inspiracją do dalszej debaty, gdyż większość zawartych w niniejszym zbiorze artykułów stanowi efekt prac badawczych nieprezentowanych jeszcze w trakcie tych obrad".
(ze wstępu)
Waga rozprawy Mateusza Biernaczyka polega nie tylko na przedłożeniu nowych schematów myślenia czy rozwiązań poszczególnych problemów badawczych, ale w dużej mierze również na przypomnieniu, jak wielki wpływ na kształt obecnej myśli Zachodu mają Apologeci greccy II wieku. Szczególność ich myśli wynika z podejmowanych przez nich, i to z wielkim sukcesem, dyskusji z myślą pogańską: zarówno w wydaniu klasycznym greckiej filozofii, medioplatońskim czy wielkich szkół okresu hellenistycznego, jak i cesarstwa rzymskiego. W pierwszej części pracy ukazano postać jednego z najbardziej reprezentatywnych dla medioplatonizmu myślicieli, Alkinousa, jego poglądy i koncepcję pierwszych zasad (archai): przyczyny materialnej, wzorczej i sprawczej, w drugiej natomiast naukę Apologetów greckich II wieku o przyczynach świata: Arystydesa z Aten, Justyna Męczennika, Tacjana Syryjczyka i Atenagorasa z Aten. Wartością książki bez wątpienia jest to, że jej Autor, dostrzegając doniosłość ustaleń tak odległej dla nas myśli, próbuje je na nowo, we właściwy dla siebie sposób, wpisać w kontekst obecnych dyskusji, dotyczący znaczenia poszukiwania wspomnianych przyczyn, owych pierwszych zasad, ukazując złożoność tych nurtów myślowych oraz ich kulturotwórczą, filozoficzną i teologiczną doniosłość.
(z recenzji prof. Jacka Zielińskiego)
Eseje stanowią wybór publikacji ukazujących się w latach 2018-2022, w których przedstawione zostały okoliczności utworzenia getta, poszczególne grupy zamkniętych tam osób i wybrane instytucje. Teksty opowiadają o warunkach bytowych oraz samopomocy, w tym opiece nad dziećmi, a także o kwestiach dotyczących życia religijnego i kulturalnego oraz o walce żydowskich powstańców w getcie w kwietniu 1943 r. Ważnym tematem poruszanym w tomie są też dzieje szpitala Bersohnów i Baumanów w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. oraz dalsze losy obszaru dawnej dzielnicy żydowskiej i terenu małego i dużego getta wpisanych we współczesną tkankę miasta.
Książka pozwala z szerszej perspektywy przyjrzeć się i zrozumieć, jak wyglądało życie codzienne za murem, walka o żywność, walka z chorobami, walka z niemieckim nazistowskim terrorem o godność, o przetrwanie, o życie.
Warszawskie getto to "miasto w mieście", utworzone 2 października, zamknięte 16 listopada 1940 r., a następnie "zlikwidowane" w ramach niemieckiej Akcji "Reinhardt" w maju 1943 r.
Książka stanowi wkład w upamiętnienie tragedii i heroizmu polskich Żydów. Publikacja powstała w związku z obchodami 80. rocznicy Akcji "Reinhardt".
(Albert Stankowski, Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego)
Eseje stanowią wybór publikacji ukazujących się w latach 2018-2022, w których przedstawione zostały okoliczności utworzenia getta, poszczególne grupy zamkniętych tam osób i wybrane instytucje. Teksty opowiadają o warunkach bytowych oraz samopomocy, w tym opiece nad dziećmi, a także o kwestiach dotyczących życia religijnego i kulturalnego oraz o walce żydowskich powstańców w getcie w kwietniu 1943 r. Ważnym tematem poruszanym w tomie są też dzieje szpitala Bersohnów i Baumanów w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. oraz dalsze losy obszaru dawnej dzielnicy żydowskiej i terenu małego i dużego getta wpisanych we współczesną tkankę miasta.
Książka pozwala z szerszej perspektywy przyjrzeć się i zrozumieć, jak wyglądało życie codzienne za murem, walka o żywność, walka z chorobami, walka z niemieckim nazistowskim terrorem o godność, o przetrwanie, o życie.
Warszawskie getto to "miasto w mieście", utworzone 2 października, zamknięte 16 listopada 1940 r., a następnie "zlikwidowane" w ramach niemieckiej Akcji "Reinhardt" w maju 1943 r.
Książka stanowi wkład w upamiętnienie tragedii i heroizmu polskich Żydów. Publikacja powstała w związku z obchodami 80. rocznicy Akcji "Reinhardt".
(Albert Stankowski, Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego)
Książka autorstwa wybitnej badaczki dziejów dziecka i dzieciństwa, kolekcjonerki polskich lalek – prof. Doroty Żołądź-Strzelczyk oraz kolekcjonerki zabawek, pasjonatki i znawczyni lalek – Alicji Sztylko jest bez wątpienia pionierską publikacją, wpisującą się w nurt badań nad historią kultury materialnej, życia codziennego oraz historią przemysłu – w tym wypadku zabawkarskiego. W polskiej historiografii nie powstała bowiem do tej pory praca, w której tak szczegółowo opracowana zostałaby problematyka konkretnej zabawki – lalki, wytwarzanej z określonego materiału, jakim jest celuloid. Publikacja jest zatem nowatorska poznawczo, a przy tym niezwykle bogata w warstwie ikonograficznej – prezentowane treści zobrazowane zostały kilkuset fotografiami lalek, w większości z prywatnej kolekcji Doroty Żołądź-Strzelczyk oraz innych źródeł i kolekcji.
Wykonane na potrzeby niniejszej pracy kwerendy i badania wymagały analizy wielu rozproszonych źródeł o różnorodnym charakterze – pisanych, materialnych i ikonograficznych, co świadczy o wysokiej erudycji Autorek w obszarze podjętej w książce problematyki. Jest ona niewątpliwie wymiernym efektem wielu lat kolekcjonowania przez Autorki polskich lalek celuloidowych oraz pieczołowitego gromadzenia wiedzy na ich temat. Istotnym walorem publikacji jest jej struktura, złożona z dwóch doskonale uzupełniających się części: pierwszej, poświęconej dziejom produkcji lalek celuloidowych i ich specyfice oraz drugiej, stanowiącej opisy fabryk i zakładów produkujących lalki celuloidowe wraz ze szczegółowym omówieniem ich poszczególnych typów, dokonane w ujęciu chronologicznym – na przestrzeni niemal stulecia.
Publikacja stanowi kompendium wiedzy na temat polskich lalek celuloidowych, które posłuży z pewnością nie tylko badaczom historii kultury materialnej, ale i pasjonatom dawnych zabawek oraz kolekcjonerom, poszukującym informacji na temat posiadanych w zbiorach lalek. Lektura książki pozwoli także niejednemu czytelnikowi z sentymentem wrócić do lat dzieciństwa, odnaleźć na jej kartach ukochaną lalę i poznać historię jej powstania.
Z recenzji dr hab. Moniki Nawrot-Borowskiej, prof. UKW
Wojna i magia to - jak próbuje wykazać autor niniejszej książki - nierozłączny duet codzienności wczesnośredniowiecznego świata Słowian. Magia przenikała do konfliktów zbrojnych na różnych ich etpach, zarówno przed, w trakcie, jak i po. Związek ten można nazwać intensywnym, a niekiedy i destrukcyjnym. Wynikające z nakazów religijnych powody podjęcia działań zbrojnych czy prowadzone w ich trakcie czynności wymykały się ogólnie przyjętym regułom, a niekiedy nawet przeczyły zdrowemu rozsądkowi. Podróż po intrygującym świecie słowiańskich wojen jest wieloetapowa i zaczyna się w czasach wspólnoty nieznającej wodza, a kończy na zhierarhizowanej monarchii. Autorowi udało się w interesujący i przystępny językowo sposób przedstawić to zagadnienie, bez zawiłości charakterystycznych dla opracowań stricte naukowych, choć książka wyposażona jest w cały aparat pozwalający osobom dociekliwym na samodzielne zgłębianie tematu.
(z recenzji prof. IAiE PAN dr. hab. A. Janowskiego)
Książeczka stanowi udają próbę przedstawienia niebanalnej postaci, losów i tradycji najwybitniejszego na przełomie V/VI w. władcy Italii na tle epoki. Teodoryk, zauważmy, jako jedyny, obok wcześniejszego (IV w.) Hermanaryka, także ostrogockiego, znalazł miejsce w średniowiecznej epice ludów germańskich. W ten sposób Paweł Szatkowski znalazł się w dość już dzisiaj licznym gronie polskich autorów zajmujących się Teodorykiem i szerzej – burzliwą epoką wielkiej wędrówki ludów i państw „sukcesyjnych” na terenach schyłkowego Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie.
Z recenzji prof. Jerzego Strzelczyka
W biografii Marcina Nikuty, profesora Korpusu Kadetów, wychowawcy młodzieży szlacheckiej i filozofa, wyróżnić można kilka okresów i kilka stron jego osobowości składających się na obraz człowieka, którego życie przebiegło zupełnie inaczej niż planował. Biorąc pod uwagę początki kariery Nikuty, sądzić można, iż jego życzeniem było życie w Królewcu poświęcone nauce i nauczaniu w tamtejszej akademii. Niestety w pewnym momencie plany te pokrzyżował los, a konkretnie Immanuel Kant…
"Choć dziś powszechnie wiadomo, że wikingowie odegrali niepoślednią rolę w kształtowaniu się wczesnośredniowiecznych państwowości w Europie Wschodniej, to jedna antynormanistyczne wizje tych procesów - nieraz inspirowane słowianofilstwem, patriotyzmem, a często zwykłą niewiedzą - są nadal obecne w publikacjach amatorskich, a niekiedy nawet profesjonalnych. Tym samym wciąż podawana jest w wątpliwość teza, że początków Rusi należy doszukiwać się w działaniach grup Skandynawów zwanych Rusami"
(ze wstępu)
"Problematyka wschodnia stała się już stałym elementem kolejnych Kongresów Mediewistów Polskich. Można chyba stwierdzić, że mamy do czynienia z powolnym, ale systematycznym wzrostem zainteresowania Wschodem wśród polskich badaczy średniowiecza, Wschodem rozumianym już nie tylko jako wschodnia, względnie południowo-wschodnia część Europy"
(z wprowadzenia)
Spis treści
Wstęp 7
TOMASZ JASIŃSKI
Cyfrowy Gall, czyli o niepowtarzalności prozy i poezji Galla Anonima w świetle analiz komputerowo-statystycznych 9
JERZY KALISZUK
Cuda cystersa Chrystiana – koniec pewnego mitu 21
ANDRZEJ PLESZCZYŃSKI
Archetypiczna kobiecość i męskość jako podstawowe elementy wzajemnego wyimaginowanego postrzegania Polaków i Niemców w średniowieczu 49
MAREK CETWIŃSKI
Walki o polską koronę 1295–1336: sukces czy porażka idei zjednoczenia? A może „tradycja wynaleziona”? 67
WAWRZYNIEC KOWALSKI
Motyw przybycia Chorwatów na teren Dalmacji w dziełach kronikarskich X–XV w. 87
MYROSŁAW WOŁOSZCZUK
Rusini w miastach śląskich w XII–XIV wieku 101
DYSKUSJA PANELOWA: ROK 1018 . 115
Przemysław Urbańczyk
Polskie spojrzenie na rok 1018 117
Christian Lübke
Approaching the year 1018 from the west: Boleslav the Brave’s adversary Henry II determining his political-military position 129
Oleksiy Tolochko
’It was a very good year’: Kievan state by the year 1018 135
Stanisław Rosik
Czy Thietmar chciał ukryć postanowienia pokoju z Budziszyna (1018)? Głos w dyskusji 137
DYSKUSJA PANELOWA: KONDYCJA MEDIEWISTYKI POLSKIEJ I JEJ PERSPEKTYWY 141
Wojciech Iwańczak
Wprowadzenie 143
Jerzy Strzelczyk
Czy mediewistyka ma przyszłość? 149
Mieczysław Mejor
Uwagi o mediewistyce literackiej w Polsce 155
Marek Cetwiński
Mediewistyka a potrzeby społeczeństwa obywatelskiego 161
Władysław Duczko
Archeologia – co z nią jest i co będzie? 165
Autorzy 171
Wśród wielu publikacji, które traktują jednocześnie o Biblii i Eucharystii, nie ma takiej pozycji jak ta ks. prof. Mariusza Rosika. Dzięki tak dobrze napisanej książce można pełniej rozpoznać znaczenie doniosłej prawdy wyrażonej także w Pierwszej Modlitwie Eucharystycznej, mówiącej o darach złożonych przez Abla oraz ofiarach składanych przez Abrahama i Melchizedeka jako zapowiedzi doskonałej Ofiary Chrystusa. Kanon Rzymski – przez wyliczenie tylko tych trzech osób Starego Testamentu – przypomina wszystkie postacie, wydarzenia, miejsca i czasy święte, zwiastujące Eucharystię i jej ustanowienie przez Chrystusa, a także odkrywające swój rzeczywisty sens dopiero w świetle Jego życia, śmierci i zmartwychwstania, których owocem i darem dla Kościoła jest Eucharystia.
ks. prof. dr hab. Artur Malina, Uniwersytet Śląski, Katowice
Monografia jest monumentalna, i to nie tylko z powodu swej objętości. Budzi ona w czytelniku respekt, który trzeba pokonać, by odkryć bogactwo, różnorodność i głębię zawartych w niej treści. Lekkość narracji, literacki język, liczne dygresje poszerzające horyzont myślenia sprawiają, że dyskurs naukowy jest podporządkowany wprowadzeniu czytelnika w osobiste doświadczenie Eucharystii. O szczególnej wartości monografii ks. prof. M. Rosika stanowi ukazanie żydowskiego tła Eucharystii. Zwykle jest ono sprowadzane do Starego Testamentu. Wrocławski biblista nie ogranicza się jednak tylko do relektury starotestamentalnych zapowiedzi Eucharystii, lecz sięga również do bogatej pozabiblijnej tradycji judaizmu, która pozwala jeszcze lepiej zrozumieć nowość Paschy Jezusa celebrowanej w tym sakramencie.
ks. prof. dr hab. Wojciech Pikor, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Burzliwe dzieje Śląska niosły ze sobą przemiany etniczne – w ciągu minionych dwóch tysięcy lat po Chrystusie zamieszkiwały ten region plemiona germańskie, które w wyniku tzw. wędrówek ludów zostały zastąpione przez Słowian. Kiedy w końcu X stulecia Śląsk wchodził w skład państwa Mieszka I, jego mieszkańcy używali polszczyzny, która bardzo przypominała inne języki zachodniosłowiańskie, zwłaszcza język południowych sąsiadów – Czechów. Wtedy też wraz z Kościołem i jego ludźmi pojawiła się łacina. Miała ona nie tylko wymiar sakralny, lecz również nabrała charakteru pragmatycznego, stając się niebawem językiem administracji oraz elit politycznych i intelektualnych. Począwszy od przełomu XII/XIII w., na Śląsku pojawili się osadnicy z Zachodu. Byli to Walonowie i Flamandowie, a przede wszystkim koloniści z różnych krajów niemieckich. Z czasem to oni zdominowali dawną ludność słowiańską i to głównie ich język rozbrzmiewał w późnym średniowieczu i w czasach nowożytnych w miastach i na coraz rozleglejszych wiejskich obszarach Śląska. Procesy te ukazano z odwołaniem do średniowiecznych i nowożytnych pomników piśmiennictwa.
Konstantynopol był jednym z najważniejszych centrów śródziemnomorskich. Wykopaliska prowadzone na przedpolu bizantyńskiej stolicy na półwyspie Firuzköy w basenie jeziora Küçükçekmece przez turecko-polską misję archeologiczną zaowocowały odkryciem wielkiego portu. Autorzy uważają, iż był on przeznaczony do obsługi statków obcych społeczności. Odkopano tam ponadto relikty bazyliki wczesnochrześcijańskiej oraz budynek z kryptą interpretowany jako martyrion świętego męczennika. Ewenementem jest ruina ogromnego budynku – nosokomeion, obiektu o funkcji religijno-medycznej.
Osada portowo-eklezjastyczna na półwyspie Firuzköy stanowi element struktury przestrzenno-osadniczej początkowego odcinka Via Egnatia – głównej arterii komunikacyjnej prowadzącej do Konstantynopola. Pełniła ona szereg funkcji o charakterze komunikacyjnym, religijnym i społecznym. Sprawowano tam m.in. ceremoniał adventus – uroczystych powitań powracającego do Miasta cesarza, jak również przybywających do niego znamienitych gości, świętych relikwii i przedstawicieli obcych społeczności. Wśród przybyszów mogli znajdować się m.in. Rusowie z Europy Wschodniej. Do jednego z nich należał zapewne krzyż wykonany z bursztynu, który odkopano na półwyspie Firuzköy.
Będący pokłosiem konferencji naukowej z czerwca 2018 r. tom przynosi, uwzględniając już istniejącą zarówno przedwojenną, jak i powojenną literaturę na temat Twardogóry i ziemi twardogórskiej, szereg interesujących, oryginalnych wątków i ustaleń. Zamieszczone w nim teksty, odnosząc się do dotychczasowych wyników badań, wyznaczają nowe kierunki poszukiwań. Niewątpliwym i trudnym do przecenienia walorem pracy jest jej bogata i starannie dobrana warstwa ikonograficzna. Tom, w którym znalazły się artykuły poświęcone sprawom szczegółowym, jak i teksty tworzące swoistą szerszą ramę, opisujące z zewnątrz polityczny kontekst wydarzeń rozgrywających się na obszarze twardogórskiej „małej ojczyzny”, uznać można za kolejny ważny etap na drodze do stworzenia monograficznego obrazu dziejów miasta. Jego mieszkańcy znajdą tu argumenty wspierające kształtowanie się ich poczucia tożsamości, wspólnoty i pozytywnej identyfikacji z miastem oraz jego przeszłością.
Z recenzji prof. Grzegorza Hryciuka
W roku 2018 w Twardogórze świętowaliśmy w licznych wydarzeniach jubileusz 725-lecia miasta. Obchodzona rocznica stała się okazją do pochylenia się nad dziejami miasta, tym bardziej, że ostatnie naukowe opracowania na temat historii Twardogóry zostały wydane 25 lat temu.
Konferencja historyczna zorganizowana w dniu 14.06.2018 r. miała przybliżyć przeszłość Twardogóry jak najszerszemu gronu mieszkańców. Zarazem spotkała się ona z pozytywną odpowiedzią naukowców, wpisując się w nurt badań nad historią Śląska, w tym nad historią lokalną, historią małych ośrodków miejskich, która znajduje swoje trwałe miejsce we wrocławskim środowisku naukowym. Na zaproszenie do wzięcia udziału w sesji odpowiedzieli naukowcy i badacze regionalni reprezentujący różne obszary badawcze.
W zamierzeniu organizatorów celem konferencji było ukazanie jak najbardziej wszechstronnego spojrzenia na dzieje Twardogóry, począwszy od czasów wczesnośredniowiecznych, poprzez czasy nowożytne, wiek XIX i czasy najnowsze. Uzyskaliśmy tym samym wielowątkowy obraz dziejów miasta na tle historii Śląska.
Ze Wstępu
Spis treści
Zagajenie: na rynku Psiego Pola / 5
Od Galla Anonima do mistrza Wincentego: u źródeł legendy Psiego Pola / 13
O Wandzie, co się nie utopiła, lecz Alemana pięknem ubiła / 23
Divina Silentii provincia: „boska prowincja Ciszy”? / 31
Bitwa w legendarnej odsłonie / 35
Blask „złotej kolumny”: mit i historia / 43
Wyzwanie na dziś: legenda bez… kapusty / 49
Przypisy / 53
Wybór literatury / 59
Wykaz ilustracji / 63
Nota o Autorze / 65
Spis treści
Bitwy w pamięci i polityce historycznej / 5
Wojna 1109 r. / 9
Narodziny legendy / 17
Przekaz mistrza Wincentego Kadłubka w oczach historyków polskich / 19
Rygory postępowania historyka / 33
Perspektywy badawcze / 37
Pamięć historyczna / 45
Konkluzja / 51
Wybór literatury / 52
Wykaz ilustracji / 58
Nota o Autorze / 59
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
