Wątroba. Profilaktyka. Choroby. Żywienie. Dieta

Wątroba to u kręgowców jeden z podstawowych narządów, którego wielo-funkcyjność przyczynia się do naszego przetrwania. Znajduje się w jamie brzusznej, poniżej przepony i żeber. Jest największym gruczołem, produkującym żółć, co ułatwia procesy trawienia i emulgowanie lipidów, posiada funkcje filtrowania i usuwania toksyn z organizmu ludzkiego, syntezę białek, produkcję aminokwasów, konwersję glukozy do glikogenu i jego składowania, jak również jego utrzymanie w organizmie, produkcję hormonów i mocznika, przechowywanie witamin i minerałów, podział cząstek żywności i inne metaboliczne działania, niezbędne do przetrwania.
Będąc tak ważnym organem, jest również narażona na wiele chorób, które mogą powstrzymać jej funkcjonowanie i uczynić ją słabą. Ból wątroby może mieć wiele przyczyn, takich jak gromadzenie nadmiaru tłuszczu na wątrobie, zapalenie wątroby, marskość wątroby wywołana alkoholem i inne przypadki jej uszkodzenia, czyli zespół Gilberta, choroba Wilsona, zapalenie wątroby, przypadki chorób autoimmunologicznych. Większość z tych chorób występuje wtedy, gdy nie dbamy o jeden z najważniejszych narządów, istniejących w naszym ciele.

POŁOŻENIE I BUDOWA WĄTROBY

Wątroba to największy narząd gruczołowy ludzkiego organizmu. Waży około 1,5 kg, przy czym wątroba mężczyzny jest średnio większa i cięższa od wątroby kobiety. Ma kolor czerwono-brązowy i jest podzielona na cztery płaty o różnej wielkości i nieco odmiennym kształcie. Konsystencja wątroby jest miękka, sprężystość nieznaczna. Miąższ wątroby jest bardzo kruchy, toteż przy upadkach lub urazach narząd ten łatwo pęka. Wątroba leży w prawej górnej części jamy brzusznej, tuż poniżej przepony. Jej większa część znajduje się w prawym podżebrzu, równocześnie zajmuje również górne części nadbrzusza i lewego podżebrza, sięgając aż do linii sutkowej. U osoby dorosłej zdrowa, niepowiekszona wątroba jest w całości przykryta prawym łukiem żebrowym, jednak u dzieci może wystawać poza łuk, a u noworodków zajmuje dużą część jamy brzusznej. Od góry i z przodu graniczy z przeponą, z dołu i z tyłu z jelitami oraz żołądkiem. Wątroba jest wyczuwalna na jeden-dwa palce poprzecznie ułożone pod prawym łukiem żebrowym. Lekkie uciśnięcie zdrowej wątroby nie boli.
Krew przenoszona jest do wątroby za pomocą dwóch dużych naczyń, zwanych tętnicą wątrobową i żyłą wrotną. Tętnica prowadzi bogatą w tlen krew z aorty (główne naczynie w sercu), natomiast żyła wrotną prowadzi krew zawierającą przyswajalne składniki odżywcze z całego przewodu pokarmowego, a także ze śledziony i trzustki. Tak więc krew doprowadzana jest do wątroby na dwa sposoby: poprzez żyłę wrotną wątroby (płynie nią natleniona krew ze śledziony, żołądka i jelit, bogata w składniki odżywcze i sole mineralne, które wątroba przechwytuje i przetwarza) oraz tętnicę wątrobową właściwą (doprowadzającą krew bogatą w tlen, tzw. krew odżywczą). Warto jednak zauważyć, że pomimo iż żyła wrotną zawiera natlenioną krew, więcej tlenu jest dostarczone właśnie przez tętnicę wątrobową, a nie żyłę wrotną - ze względu na stosunek ilości dostarczanej krwi (3:1). Odprowadzana jest natomiast trzema żyłami wątrobowymi, poprzez żyłę główną dolną, do prawego przedsionka serca.
Wątroba składa się z dwóch części - lewej i prawej, oddzielonych od siebie linią, przebiegającą od pęcherzyka żółciowego do żyły głównej dolnej (tak zwana linia Cantliego). Każdy płat składa się z czterech segmentów, które dostarczają krew do lewej i prawej gałęzi żyły wrotnej i tętnicy wątrobowej. Segmenty i płaty wątroby oddzielone są od siebie przegrodami łącznotkankowymi. Segmentaryczne i płatowe układy naczyń i przewodów żółciowych nie wykazują na ogół wzajemnych połączeń. Wyjątek stanowią gałęzie żył wątrobowych, które przebiegają przez całą wątrobę. Mimo to segmenty wątroby są od siebie oddzielone, co jest niezwykle istotne w chirurgii: można usunąć jeden segment bez szkody dla innych części wątroby.
Wątroba ma wypukłą powierzchnię przeponową i wklęsłą powierzchnię trzewną (dolną). Na powierzchni trzewnej, na granicy obu płatów wątroby, widoczna jest wnęka (tak zwane wrota wątroby), przez którą wchodzą naczynia krwionośne: tętnica wątrobowa, zaopatrująca wątrobę w utlenioną krew i żyła wrotna, doprowadzająca krew żylną, zawierającą produkty trawienia jelitowego: białka i węglowodany oraz produkty rozpadu krwinek czerwonych ze śledziony. Opuszczają natomiast wnękę przewody wątrobowe prawy i lewy, które zaraz łączą się w przewód wątrobowy wspólny. Obok tętnicy i żyły wrotnej we wrota wątroby wchodzi także przewód żółciowy. Te trzy elementy tworzą triadę wątrobową i występują w każdym najmniejszym elemencie wątroby, czyli zraziku - podstawowej jednostce anatomicznej wątroby. Żółć produkowana w wątrobie jest zbierana w kanalikach żółciowych, które łączą się, tworząc drogi żółciowe. Żółć zostaje przetransportowana bezpośrednio do dwunastnicy, za pośrednictwem przewodu żółciowego, lub jest tymczasowo przechowywana w pęcherzyku za pośrednictwem przewodu pęcherzykowego.
W budowie wątroby można wyróżnić łącznotkankowy zrąb (stroma) oraz miąższ (parenchyma), który tworzą podstawowe jednostki struktu-ralno-czynnościowe wątroby: hepatocyty. Narząd ten dzieli się także na zraziki, które można zobaczyć dopiero pod mikroskopem. Pomiędzy zra-zikami znajduje się tkanka łączna, zawierająca tętnice, żyły i przewodzi-ki międzyzrazikowe. W środku zrazika znajduje się żyła środkowa, która
zbiera krew z naczyń włosowatych i oddaje ją do żyły podzrazikowej. Podstawowym i najmniejszym elementem budowy wątroby są jednak wspomniane już hepatocyty, które układają się w blaszki wątrobowe, oplecione naczyniami krwionośnymi i przewodami żółciowymi. Blaszki odchodzą promieniście od żyły środkowej, która znajduje się wewnątrz płacika anatomicznego. Hepatocyt jest komórką żyjącą około l roku. Poza nimi w wątrobie występują także, wchodzące w skład naczyń zatokowych, luźno ułożone komórki wrzecionowate i gwiazdkowate (mają one własności żerne i nazywają się komórkami Browicza-Kupffera) oraz lipocyty lub komórki Ito (gromadzące tłuszcz). Natomiast całość wątroby pokryta jest błoną surowiczą, w tym przypadku otrzewną, wyściełającą również ściany jamy brzusznej. Blaszki otrzewnej tworzą więzadła, na których zawieszona jest wątroba. To elastyczne rusztowanie sprawia, że cały narząd jest w znacznym stopniu ruchomy, a co za tym idzie - podatny na zranienia.

---

Wątroba Profilaktyka Choroby Żywienie Dieta
Spis treści:

• WSTĘP
• POŁOŻENIE I BUDOWA WĄTROBY
• FUNKCJE WĄTROBY
• POWIĄZANIA WĄTROBY Z INNYMI ORGANAMI
• Wątroba a dwunastnica Stany zapalne, wrzody, refluks
• Wątroba a drogi żółciowe
• Stany zapalne, kamica, nowotwór, choroba Carolego
• Wątroba a trzustka Stany zapalne, torbiele, nowotwór, cukrzyca
• Wątroba a jelita Stany zapalne, nowotwór
• CHOROBY WĄTROBY: ROZPOZNANIE I OBJAWY
• Marskość wątroby
• Oddziaływanie toksyn i metody detoksykacji
• Pasożyty
• Infekcje wirusowe
• Zaburzenia wrodzone
• Komplikacje pochorobowe
• REGENERACJA WĄTROBY
• DIETA WĄTROBOWA
• NOWOCZESNE METODY LECZENIA
• Najnowsze urządzenia i badania
• Medykamenty
• Ziołolecznictwo
• Ośrodki leczenia
• PYTANIA I ODPOWIEDZI
• BIBLIOGRAFIA

---