Fuzje i przejęcia Dlaczego...

"Książka jest obowiązkową lekturą zarówno dla menedżerów zaangażowanych w fuzje i przejęcia, jak i dla konsultantów pomagających skutecznie i w miarę możliwości „bezboleśnie” przeprowadzić te skomplikowane procesy biznesowe. Wielkim atutem książki jest rzetelny przegląd formalno-prawnych uwarunkowań fuzji i przejęć.

Dlaczego kończą się (nie)powodzeniem

Dojrzewanie rynków, postępująca globalizacja oraz coraz ostrzejsza walka konkurencyjna powodują, że firmy, aby odnieść sukces (bądź zwyczajnie przetrwać) muszą się nieustannie rozwijać. Część z nich dokonuje tego w oparciu o własne zasoby, podczas gdy inne dążą do wzmocnienia swojej pozycji poprzez różnego rodzaju alianse strategiczne oraz fuzje i przejęcia. Zainteresowanie połączeniami firmowymi jest obecnie tak duże, że zjawisko to uważa się niemal za powszechne. W ostatnim dziesięcioleciu na rynku światowy wystąpiła wręcz lawina tego typu transakcji. Sukcesywnie padają kolejne rekordy liczb i wartości sprzedaży. I choć dane statystyczne pokazują, że po 2008 roku odnotowano ich istotny spadek, to jednak skala tego zjawiska wciąż jest ogromna.
Współczesne fuzje i przejęcia mają często charakter ponadnarodowy, co oznacza, że ich konsekwencje wywierają wpływ na całą gospodarkę światową. W ich efekcie następuje konsolidacja rynku i ograniczanie liczby konkurentów, przy jednoczesnym zaostrzeniu rywalizacji między nimi. Poza skutkami makro- i mikroekonomicznymi transakcje takie wiążą się z określonymi konsekwencjami dla jednostek, ich rodzin oraz całych grup społecznych. Zagrożenie utratą pracy oraz konieczność reorganizacji dotychczasowego życia stają się źródłem ogromnego stresu, który ze względu na swą specyfikę został nawet nazwany merger syndrom. Z badań wynika, iż pod koniec lat 90. połączenia dotyczyły ok. 45 procent pracującego społeczeństwa. Biorac pod uwagę późniejszy wzrost liczby tego typu transakcji odsetek, ten należałoby jednak obecnie uznać za znacznie wyższy.

Fuzja bądź przejęcie to zawsze punkt zwrotny w historii organizacji, który powoduje zmiany we wszystkich obszarach jej funkcjonowania. Dotyczy to zarówno kwestii własnościowo-prawnych, działalności produkcyjnej i sprzedażowej, jak również wszelkich zagadnień kadrowo-organizacyjnych i finansów. Podstawową zaletą tego typu transakcji jest to, iż w sposób spektakularny pomagają one zrealizować strategię wzrostu przedsiębiorstwa, przy czym nie mniej istotne jest także ich znaczenie marketingowe. Połączenia stają się, z jednej strony, pretekstem do tego, aby firmy przypomniały opinii publicznej o swoim istnieniu (efekt promocyjny), z drugiej natomiast powodują nowe pozycjonowanie przedsiębiorstwa i jego produktów. Fuzje i przejęcia zaliczone zostały ponadto do jednych z 10 najważniejszych niewyjaśnionych fenomenów finansów korporacyjnych.
Choć fuzje i przejęcia nie są czymś nowym, to jednak dopiero stosunkowo niedawno zaczęto je dokładniej badać i opisywać (dotyczyło zwłaszcza ich aspektów psychologiczno-socjologicznych, wcześniej niemal zupełnie pomijanych). Jednocześnie w literaturze przedmiotu nie ma jak dotąd zgodności co do tego, jak pojęcia te należy definiować. W praktyce granica między tymi dwoma rodzajami połączeń ma charakter umowny: dlatego pomijając kwestie prawne, a koncentrując się jedynie na perspektywie rynkowej, wydaje się uzasadnione, omawianie ich łącznie - jako jeden typ zjawiska. W przeszłości zdarzało się bowiem iż to, co w początkowych zamierzeniach miało być fuzją, okazywało się przejęciem, podczas gdy przejęcie nie wykluczało zachowania równowagi i harmonii między partnerami, czyli typowych atrybutów fuzji. Książka Fuzje i przejęcia. Dlaczego kończą się (nie)powodzeniem stanowi próbę przekrojowej prezentacji najważniejszych zagadnień związanych z procesem łączenia firm. Omówiono tu poszczególne etapy transakcji, tzn. od jej przygotowania aż po integrację pofuzyjną, przy czym najwięcej uwagi poświęcono kwestiom psychologicznym i kulturowym. Niektóre rozdziały książki mają charakter czysto teoretyczny i obejmują niezbędną systematykę pojęć; inne są bardzo praktyczne i zawierają konkretne wskazów- ki dotyczące pożądanego sposobu postępowania. Takie zestawienie wydaje się właściwe, ponieważ z jednej strony - pozwala uporządkować wiedzę i przemyślenia, z drugiej natomiast - ułatwia zrozumienie mechanizmów rządzących tym rynkiem. Ostatni rozdział to swego rodzaju podsumowanie i jednocześnie odpowiedź na pytanie zawarte w tytule książki. Znalazły się tutaj rozważania i uwagi na temat czynników powodzenia fuzji i przejęć, jak również barier uniemożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu. Niniejsza pozycja adresowana jest zarówno do praktyków, jak i teoretyków. Mogą nią być zainteresowani studenci kierunków ekonomicznych, jak też socjologicznych oraz osoby, które na co dzień mają do czynienia z planowaniem i realizacją połączeń firmowych, a w szczególności zarządzaniem integracją pofuzyjną.
Ze wstępu do książki

---

Fuzje i przejęcia
Spis treści

• Wstęp
• 1. Wprowadzenie do tematyki fuzji i przejęć
• 1.1. Fuzje i przejęcia - systematyka pojęć
• 1.2. Fuzja jako strategia rozwoju przedsiębiorstwa
• 1.3. Klasyfikacja rodzajów powiązań między firmami
• 1.4. Cele i motywy połączeń firmowych
• 1.5. Analiza historyczna rynku fuzji i przejęć
• 1.6. Charakterystyka współczesnego rynku fuzji i przejęć
• 2. Przygotowanie transakcji
• 2.l. Fazy fuzji
• 2.2. Uczestnicy procesu transakcyjnego
• 2.3. Rozwiązania organizacyjne dotyczące transakcji
• 2.4. Konsultanci zewnętrzni a fuzja
• 2.5. Klimat przejęcia
• 3. Zarządzanie procesem fuzji
• 3.1. Planowanie strategiczne a fuzja
• 3.2. Modele integracji po fuzji
• 3.3. Transformacja po fuzji
• 3.4. Wprowadzanie zmian w firmie
• 3.5. Pierwsze 100 dni
• Psychologiczne aspekty łączenia firm
• 4.1. Emocje towarzyszące połączeniom firmowym
• 4.2. Merger syndrom
• 4.3. Potrzeby informacyjne pracowników
• 4.4. Ludzie a zmiana
• 4.5. My kontra oni
• 5. Zarządzanie zasobami ludzkimi po połączeniu
• 5.1. Strategia zarządzania zasobami ludzkimi w kontekście fuzji,
• 5.2. Zatrzymanie kluczowych pracowników po fuzji
• 5.3. Obsadzanie stanowisk w nowo powstałej firmie
• 5.4. Zwalnianie pracowników
• 5.5. Rola zarządu i kadry kierowniczej w okresie scalania firm
• 6. Integracja pofuzyjna - planowanie i realizacja
• 6.1. Integracja jako proces
• 6.2. Integracja działalności operacyjnej
• 6.3. Integracja międzyludzka
• 6.4. Integracja w czasie
• 6.5. Rola i zadania menedżera integracji i zespołów integracyjnych
• 7. Komunikacja w czasie fuzji i przejęć
• 7.1. Funkcja i fazy komunikacji w procesie łączenia firm
• 7.2. Analiza otoczenia i grupy docelowe strategii komunikacji
• 7.3. Planowanie i warunki skutecznej komunikacji
• 7.4. Ogłoszenie fuzji
• 7.5. System komunikacji wewnętrznej po fuzji
• 8. Kultura organizacyjna po połączeniu
• 8.1. Istota i elementy składowe kultury organizacyjnej
• 8.2. Klasyfikacja i metody identyfikacji kultury organizacyjnej
• 8.3. Dynamika kultury organizacyjnej
• 8.4. Zarządzanie kulturą organizacyjną połączonych przedsiębiorstw
• 8.5. Zmiana kultury organizacyjnej po fuzji - metody i narzędzia
• 8.6. Różnice kulturowe jako bariera integracji i przyczyna niepowodzenia fuzji
• 9. Warunki (nie)powodzenia fuzji i przejęć
• 9.1. Kryteria oceny fuzji i przejęć
• 9.2. Bariery powodzenia
• 9.3. Czynniki sukcesu
• Bibliografia

---