Muzykofilia. Opowieści o muzyce i mózgu Zysk i Sk-

W Muzykofilii Oliver Sacks bada potęgę muzyki, analizując doświadczenia pacjentów, muzyków i zwykłych ludzi, a znajdą się między nimi: chirurg, który po porażeniu piorunem dostaje obsesji na punkcie muzyki Chopina, osoby z amuzją, dla których symfonia brzmi jak brzęk rondli i pokrywek, oraz człowiek, którego pamięć nie obejmuje więcej niż siedem sekund – chyba że chodzi o muzykę. Doktor Sacks opisuje, jak muzyka potrafi ożywić zastygłych w bezruchu parkinsonistów, pozwala przemówić niemym ludziom po zawale, a także uspokaja i organizuje życie cierpiących na chorobę Alzheimera czy schizofreników. Muzyka potrafi inspirować, porywać na szczyty emocji i rzucać w ich głębie, bywa też czasami najlepszym lekarstwem. W Muzykofilii Oliver Sacks tłumaczy dlaczego.

Tony Cicoria miał 42 lata, kiedy uderzył w niego piorun i stanęło mu serce. Odratowany ze śmierci klinicznej wrócił do swojej pracy chirurga ortopedy. Minęło półtora miesiąca i poczuł, że musi teraz, natychmiast usłyszeć dźwięk pianina. Zachwycił się Chopinem, zakupił pianino, wziął lekcje gry. Dotychczas fan muzyki rockowej - po wypadku uznał, że nie ma nic istotniejszego na świecie niż muzyka klasyczna. Zaczął komponować. Słyszał muzykę dobiegającą go z samego środka siebie, musiał ją tylko zapisać. Uważa, że przeżył, by doznać muzyki. To była reinkarnacja, po której stał się inną osobą, muzycznie, emocjonalnie, duchowo. Zatrzymanie serca i ustanie funkcji organizmu - stwierdza Oliver Sacks - musiało doprowadzić do reorganizacji struktur mózgowych i wyzwolić nadaktywność płatów czołowych odpowiedzialnych za powiązanie naszych emocji z muzyką.

Gdy Oliver Sacks, wybitny neurolog i wybitny pisarz zarazem, miał w Nowym Jorku jesienią ubiegłego roku kilka spotkań autorskich wokół swojej najnowszej książki "Musicophilia. The Tales of Music and the Brain" (Alfred Knopf, New York 2007), pół godziny przed rozpoczęciem wszystkie siedzące miejsca były zajęte i kilkaset osób stało, żeby go posłuchać.

- Każdy człowiek od dziecka - opowiadał w księgarni Barnes & Noble na Manhattanie - ma naturalną, spontaniczną potrzebę reagowania na muzykę. Świadczy o tym najpełniej nieprzebrana liczba osób rozsianych po całym świecie, które fałszują, a mają potrzebę śpiewania. Jak wieloletni kantor w synagodze na City Island, do której zwykłem chodzić, choć nie jestem osobą religijną. Nasz mózg pozwala na postrzeganie muzyki, jej tonów i interwałów, jej brzmienia, harmonii i rytmu, na integrowanie tych wszystkich elementów i jeszcze łączenie z nimi silnych emocji. Gatunek ludzki jest w tym unikalny. Ten zachwycający mechanizm może jednak łatwo ulec mniejszym lub większym uszkodzeniom.

"Musicophilia" to opowieść o ludziach, których neurologiczna kondycja w sposób specjalny uczula na muzykę. Staje się ich nadzieją, jak w przypadku pacjentów dotkniętych demencją, którzy poprzez muzykę są w stanie choćby na chwilę nawiązać jakiś kontakt z zewnętrznym światem. Staje się ich przekleństwem, jak to się zdarza chorym, którzy na jakiś określony rodzaj muzyki reagują atakami epilepsji.