Ja jestem Ok Ty jesteś Ok

Pionierskie dzieło Thomasa A. Harrisa na polu analizy transakcyjnej ma fundamentalny wpływ na nasze rozumienie zachowań interpersonalnych.

Analiza transakcyjna jest koncepcją opartą na idei trzech stanów ego - Rodzic, Dorosły, Dziecko - stanowiących podstawę treści i jakości komunikacji interpersonalnej. Zdaniem Harrisa, niezależnie od "szczęśliwego dzieciństwa", większość z nas doświadcza negatywnych uczuć bezbronnego dziecka, całkowicie zależnego od tego, czy uda mu się zadowolić innych ludzi (rodziców) w zamian za "głaski" i opiekę.

Książka ta jest nie tylko znakomitym przeglądem podstawowych pojęć analizy transakcyjnej, ale także praktycznym poradnikiem umożliwiającym zastosowanie ich w życiu, pokazuje bowiem, jak rozumieć własne zachowania i jak dzięki temu podejmować świadome decyzje.

Jej pierwsze polskie wydanie ukazało się pod tytułem W zgodzie z sobą i z tobą.

Thomas A. Harris (1910-1995) był praktykującym psychiatrą oraz długoletnim współpracownikiem i przyjacielem Erica Berne'a, twórcy analizy transakcyjnej. Bestsellerowy poradnik Ja jestem OK - Ty jesteś OK pomógł milionom ludzi odzyskać swobodę dokonywania zmian, wyzwalania dorosłej skuteczności i osiągania radosnej intymności w kontaktach z innymi ludźmi. Obecne wydanie, zmienione wg wydania amerykańskiego z 2004 roku, jest drugim na polskim rynku.

Z zakresu analizy transakcyjnej REBIS opublikował także Erica Berne'a Dzień dobry... i co dalej? oraz Muriel James i Dorothy Jongeward Narodzić się, by wygrać.

Fragment Książki Ja jestem OK – Ty jesteś OK

2. RODZIC, DOROSŁY I DZIECKOM

Pasja poszukiwania prawdy wygasa, gdy znajdujemy odpowiedzi niemożliwe do zakwestionowania.
Paul Tillich

W początkowym okresie swojej pracy nad rozwojem analizy transakcyjnej Berne zaobserwował, że jeśli ktoś przygląda się i przysłuchuje ludziom, może spostrzec szereg zmian dokonujących się w nich na jego oczach. Są to równoczesne zmiany w wyrazie twarzy, słownictwie, gestach, postawie i funkcjach ciała, które mogą powodować zaczerwienienie twarzy, gwałtowne bicie serca i przyspieszenie oddechu. Tego rodzaju nagłe zmiany możemy zaobserwować u każdego: u małego chłopca, który wybucha płaczem, gdy nie może uruchomić zabawki, u nastolatki, której pełną smutku twarz ogarnia podniecenie na dźwięk oczekiwanego telefonu, u mężczyzny, który blednie i drży w chwili otrzymania wiadomości o niepowodzeniu w interesach, u ojca, którego twarz kamienieje, gdy syn mu się przeciwstawia. Osobnik, który podlega tym wszystkim zmianom, jest w dalszym ciągu tą samą osobą co do budowy anatomicznej i stroju. Cóż więc takiego zmienia się wewnątrz niego? Z czego w co zmienia się on? To właśnie pytanie fascynowało Berne'a w początkowym okresie pracy nad analizą transakcyjną. Leczony przez niego trzydziestopięcioletni prawnik powiedział kiedyś: „Nie jestem naprawdę prawnikiem, w tej chwili jestem małym chłopcem". Poza gabinetem psychiatry był wziętym prawnikiem, ale w czasie leczenia czuł się i zachowywał jak mały chłopiec. Czasami w trakcie godzinnej sesji zapytywał: „Czy mówi pan teraz do prawnika, czy do małego chłopca?" Zarówno Berne, jak i jego pacjent byli coraz bardziej zaintrygowani istnieniem i pojawianiem się tych dwóch realnych ludzi czy sposobów istnienia i zaczęli o nich mówić jako o „dorosłym" i „dziecku". Leczenie skierowane było na rozdzielenie tych dwóch stanów. Nieco później stało się oczywiste, że należy wyodrębnić jeszcze jeden, trzeci stan, różniący się od „dorosłego" i „dziecka". Był to „rodzic", którego typowe zachowanie stanowiło reprodukcję tego, co pacjent widział u swoich rodziców i co od nich usłyszał, będąc małym chłopcem.
Przechodzenie od jednego stanu do drugiego uwidacznia się w sposobie bycia, wyglądzie, słowach i gestach. Trzydziestoczteroletnia kobieta zwróciła się do mnie 0 pomoc, skarżąc się na bezsenność, nieustanny niepokój wyrażany przez nią słowami: „Co ja takiego robię moim dzieciom?" i wzrastającą nerwowość. W trakcie pierwszej godziny naszej rozmowy kobieta zaczęła nagle płakać 1 powiedziała: „Doprowadził pan do tego, że czuję się, jakbym miała trzy lata". Jej głos i zachowanie były takie jak u małego dziecka. Zapytałem ją: „Co sprawiło, że poczuła się pani jak dziecko?" „Nie wiem" - odpowiedziała i dodała: „Poczułam się nagle przegrana". Powiedziałem: „W porządku, porozmawiajmy w takim razie o dzieciach, 0 rodzinie. Być może odkryjemy coś w pani, co wywołuje uczucie porażki i rozpacz". W innym momencie jej głos 1 zachowanie znów nagle się zmieniły. Stała się krytyczna i dogmatyczna: „Mimo wszystko jednak rodzice mają także rację. Dzieciom należy pokazać ich właściwe miejsce". W ciągu jednej godziny matka ta trzykrotnie ujawniała zupełnie różne i odrębne osobowości: małego dziecka zdominowanego przez uczucia, pewnego siebie rodzica i rozsądnej, logicznie myślącej, dojrzałej kobiety, matki trojga dzieci.

ja jestem ok - ty jesteś ok
Spis Treści:

• Od autora
• Przedmowa
• 1. Freud, Penfield i Berne
• 2. Rodzic, Dorosły i Dziecko
• 3. Cztery pozycje życiowe
• 4. Możemy się zmienić
• 5. Analiza transakcji
• 6. Czym się różnimy?
• 7. Jak wykorzystujemy czas?
• 8. R-D-Dz a małżeństwo
• 9. R-D-Dz a dzieci
• 10. R-D-Dz a młodzież w wieku dojrzewania
• 11. Kiedy leczenie jest niezbędne?
• 12. R-D-Dz a wartości moralne
• 13. Społeczne implikacje pojęcia R-D-Dz
• Indeks osobowy