Jerzy Pleśniarowicz (1920 – 1978) – poeta, tłumacz literatury białoruskiej, czeskiej, słowackiej, rosyjskiej, ukraińskiej, reżyser teatralny i radiowy, dramaturg, animator kultury.
Autor Ballady o ułanach i innych wierszy (1987), antologii Wiersze z Rzeszowskiego (1974), monografii Kartki z dziejów rzeszowskiego teatru (1985), współautor Antologii poezji ukraińskiej (1978), autor Wierszy i przekładów wierszy (2018), Przekładów prozy (2019), Przekładów dramatów cz, 1 – 3 (2020 – 2021), tomu O poezji i recytacji, o dramacie i teatrze (2021).
Kolejny tom Pism Jerzego Pleśniarowicza: Teatr w Rzeszowie gromadzi wszystkie teksty napisane przez kierownika literackiego Teatru Ziemi Rzeszowskiej, następnie Teatru im. Siemaszkowej (w latach 1952 – 1974) na temat tradycji teatralnych Rzeszowa (cykle: O czym mówią stare afisze, Kartki z dziejów rzeszowskiego teatru, Wanda Siemaszkowa) oraz opracowane na podstawie materiałów zebranych przez Jerzego Pleśniarowicza: Kalendarium: Życie teatralne w Rzeszowie w latach 1830 – 1939 i Słownik teatrów amatorskich Rzeszowa 1845 – 1918. Są tu także teksty poświęcone pierwszemu zawodowemu teatrowi Podkarpacia, powstałemu po II wojnie światowej (cykle: Pierwsze dwudziestolecie, Świadectwa, Ludzie rzeszowskiego teatru oraz Od „Wesela” do „Wesela”. Repertuar Teatru w Rzeszowie 1944 – 1964).
Tworzący książkę zbiór wypowiedzi o polskim teatrze lat 70.i dramacie lat 80., w innej postaci już wcześniej publikowanych, został skomponowany w sposób tak przemyślany i konsekwentny, że kompozycja tomu współdecyduje o znaczeniach całej pracy. Nie tylko bowiem wyznacza pole obserwacji autora, mieszczące się pomiędzy teatrem śmierci a śmiercią teatru, ale także pozwala wydobyć rzecz najważniejszą — diagnozę kondycji teatru (i rzeczywistości) schyłku XX wieku.
Z krakowskiego punktu obserwacyjnego ujawniają się trzy podstawowe właściwości naszego życia teatralnego. Dwie z nich uderzają na pierwszy rzut oka: to dominacja przestrzeni międzytekstowej, w której toczy się wszechogarniający dialog dramatów i spektakli oraz zabsolutyzowanie awangardowego nakazu wolności tworzenia, usprawiedliwiającego wszelkie działania artystyczne. Nie dziwi więc, że śmierć Kantora, ostatniego wcielenia prawdziwego awangardzisty, symbolicznie zamyka historię teatru nie tylko lat 70. i 80., ale i całej, napiętnowanej wymogiem awangardowości współczesnej formacji kulturowej, wziętej w „nawias” przez dwóch wielkich twórców krakowskich: Wyspiańskiego i Kantora.
Ostatnia, trzecia cecha naszego życia teatralnego, kształtowanego przez mijającą na naszych oczach formację, to przeczucie a następnie wiedza o tym, że ludzki dramat został w XX wieku zmiażdżony przez nie-ludzką (zatem i nie-boską) formę, będącą wieloodmianową postacią śmierci.
To najważniejszy problem tej doskonałej książki, w której sztuka teatru mówi głosem Kasandry — nigdy, jak wiadomo, niewysłuchanej.
z recenzji profesor Dobrochny Ratajczakowej
Krzysztof Pleśniarowicz: profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciel i kierownik Katedry Kultury Współczesnej UJ, współtwórca Instytutu Kultury UJ. W latach 1994-2000 dyrektor Cricoteki, Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora, w latach 2008-2016 prodziekan Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ. Od 5 XI 1977 do 13 XII 1981 recenzent teatralny „Dziennika Polskiego”.
Autor m. in. książek: Teatr Śmierci Tadeusza Kantora (1990); Kantor. Artysta końca wieku (1997); Dylemat jedynego wyjścia. Absurd w dramacie u schyłku realnego socjalizmu (2000); The Dead Memory Machine. Tadeusz Kantor’s Theatre of Death (2004); Pogodzić Mrożka z Grottgerem. Ostatnie chwile przed Dwustuleciem Sceny Narodowej w Krakowie (2005); A Halott Emlékek Gépezete. Tadeusz Kantor Halálalszínháza (2007); Kantor (2018); Przestrzenie deziluzji. Dwudziestowieczne modele dzieła teatralnego (2020), Wschodni dramat absurdu u schyłku sowieckiego bloku (2021). Edytor pism Maurice’a Maeterlincka, Tadeusza Kantora i Jerzego Pleśniarowicza.
Jerzy Pleśniarowicz (1920 – 1978) – poeta, tłumacz literatury białoruskiej, czeskiej, słowackiej, rosyjskiej, ukraińskiej, reżyser teatralny i radiowy, dramaturg, animator kultury.
Autor Ballady o ułanach i innych wierszy (1987), antologii Wiersze z Rzeszowskiego (1974), monografii Kartki z dziejów rzeszowskiego teatru (1985), współautor Antologii poezji ukraińskiej (1978), autor Wierszy i przekładów wierszy (2018), Przekładów prozy (2019), Przekładów dramatów cz. 1 – 3 (2020 – 2021), tomów O poezji i recytacji, o dramacie i teatrze (2021) oraz Teatr w Rzeszowie (2023).
Kolejny tom Pism Jerzego Pleśniarowicza: Adaptacje teatralne, radiowe i telewizyjne gromadzi scenariusze i opracowania dramaturgiczne dla teatru w Rzeszowie (m. in. sztuka poświęcona patronce tej sceny: Panna Młoda z „Wesela”. Wanda Siemaszkowa, 1974) oraz słuchowiska dla Rzeszowskiej Rozgłośni Polskiego Radia z lat 1962 – 1977, często nadawane w programie ogólnopolskim, oparte na twórczości m. in. Antoniego Czechowa, Maksima Gorkiego, Wasilija Szukszyna, Aleksandra Wołodina, Iryny Wilde, Jewhena Hucały, Jerzego Andrzejewskiego, Jana Parandowskiego, Stanisława Piętaka, Ludwika Hieronima Morstina, Zbigniewa Dominy, Kazimierza Boska. Zamieszczono tu także scenariusz dla Teatru Telewizji Polskiej poświęcony poezji Juliana Przybosia pt. „Nie list, raczej płatek lotu w kopercie…” (1977) oraz tekst widowiska Świt nad Afryką, opartego na francuskojęzycznej poezji afrykańskiej w przekładach Jerzego Pleśniarowicza (1962).
Odnotowując konwencyjny charakter absurdu i postępujący proces „gatunkowienia” pojęcia, Krzysztof Pleśniarowicz rysuje różnice między absurdem zachodnio- i wschodnioeuropejskim, wskazuje na podobieństwa i przyległości. Kolejne rozdziały ujawniają umiejętność modelowego myślenia autora, którą zademonstrował już w książce „Przestrzenie deziluzji”.
Teraz ukazuje preabsurdalny model Czechowowski, który jest zarazem wyjściowym modelem dla naszej współczesności, pokazuje funkcję, spełnianą przez absurd na wchodzie Europy, pozwalający na przedstawienie dramatu człowieka pozbawionego wolności.
Dokonując przeglądu zawartości tej ważnej książki, pragnę podkreślić, że jej autor dążył do pokazania specyficznej roli absurdu w dramatach lat osiemdziesiątych jako jedynej możliwości dramatyczno-teatralnego „wcielenia” realizmu. Absurd bowiem wydaje się wtedy posiadać wymiar sfunkcjonalizowanego realizmu i walor metafory rzeczywistości.
Z recenzji profesor Dobrochny Ratajczakowej
Pojęcie „teatru absurdu", spopularyzowane niegdyś przez Martina Esslina, do dziś jest przedmiotem sporów pomiędzy uczonymi. Książka Krzysztofa Pleśniarowicza włącza się w
tę dyskusję nader interesująco. Autor najpierw relacjonuje dotychczasowe spory, aby w kilku rozdziałach tworzących zasadniczy zrąb dzieła opisać szczegółowo wybrane teksty dramatyczne pochodzące z kilku postkomunistycznych krajów, a napisane w przeważającej mierze w ostatnim dziesięcioleciu trwania politycznego systemu.
Te dramaty, pióra dwunastu pisarzy: Erdmana, Jerofiejewa, Gubariewa, Pitínskiego, Kohouta, Havla, Mrożka, Słobodzianka, Koterskiego, Spiró, Kornisa i Göncza, służą autorowi książki do wykazania, że tak zwany „absurd wschodnioeuropejski” jest przede wszystkim zjawiskiem wywodzącym się bezpośrednio z politycznej rzeczywistości.
Z recenzji profesora Jerzego Jarzębskiego
Krzysztof Pleśniarowicz: profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciel i kierownik Katedry Kultury Współczesnej UJ, współtwórca Instytutu Kultury UJ. W latach 1994-2000 dyrektor Cricoteki, Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora, w latach 2008-2016 prodziekan Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ.
Autor m. in. książek: Teatr Śmierci Tadeusza Kantora (1990); Teatr Nie-Ludzkiej Formy (1994); Kantor. Artysta końca wieku (1997); Dylemat jedynego wyjścia. Absurd w dramacie u schyłku realnego socjalizmu (2000); The Dead Memory Machine. Tadeusz Kantor’s Theatre of Death (2004); Pogodzić Mrożka z Grottgerem. Ostatnie chwile przed Dwustuleciem Sceny Narodowej w Krakowie (2005); A Halott Emlékek Gépezete. Tadeusz Kantor Halálalszínháza (2007); Kantor (2018); Przestrzenie deziluzji. Dwudziestowieczne modele dzieła teatralnego (2020). Edytor pism Maurice’a Maeterlincka, Tadeusza Kantora i Jerzego Pleśniarowicza.
Jerzy Pleśniarowicz (1920 – 1978) – poeta, tłumacz literatury białoruskiej, czeskiej, słowackiej, rosyjskiej, ukraińskiej, reżyser teatralny i radiowy, dramaturg, animator kultury. Autor Ballady o ułanach i innych wierszy (1987), antologii Wiersze z Rzeszowskiego (1974), monografii Kartki z dziejów rzeszowskiego teatru (1985), współautor Antologii poezji ukraińskiej (1978), autor Wierszy i przekładów wierszy (2018) oraz Przekładów prozy (2019).
Tom Przekłady dramatów 1 gromadzi siedem dramatów słowackich, przełożonych przez Jerzego Pleśniarowicza w Rzeszowie, w latach 1968—1977, autorstwa Júliusa Barča—Ivana (1909—1953); Ivana Bukovčana (1921—1975); Osvalda Zahradníka (1932—2017) i Jána Soloviča (1934). Cztery dramaty tych słowackich autorów w tłumaczeniu Jerzego Pleśniarowicza miały swoje premiery w latach 1968—1986 na ośmiu polskich scenach teatralnych i dwukrotnie w Teatrze Telewizji Polskiej.
Nowe, zmienione wydanie.
Książka proponuje czytelnikowi klarowny model refleksji nad dziełem sztuki teatru, jest podsumowaniem dwudziestowiecznej wiedzy na ten temat, swoistą syntezą konsekwencji i osiągnięć współczesnego autonomizmu teatralnego.
„Krzysztof Pleśniarowicz wyznacza antynomię mieszczącą się wyłącznie w ramach dzieła teatralnego: iluzja/deziluzja ? zamiast opozycji dziś już generalnie zdezaktualizowanej: pomiędzy dziełem literackim (dramatem) a aliterackim dziełem teatralnym (spektaklem). Oferuje czytelnikowi pozycję dojrzałą, przemyślaną, doskonale i prosto napisaną, a w naszej teatrologii ? nowatorską.”
Z recenzji profesor Dobrochny Ratajczakowej
„Autor przeprowadza czytelnika przez prawie wiek teatralnych eksperymentów, po których pozostały tylko cząstkowe świadectwa. Książka odznacza się doskonałym opanowaniem wyjątkowo trudnej problematyki, formułowanej na dobitkę w rozmaitych i niezgodnych stylach i ujęciach.”
Z recenzji profesora Jana Błońskiego
„Wyraźnie hołubiona przez Autora metateatralna modelowość okazała się znakomitym wędzidłem dla «bluszczowatej» zupełnie, porastającej wszystkie prace o teatrze refleksji ontologicznej, której nie ma końca. Rozmach intelektualny Pleśniarowicza, głęboka świadomość metody (ale i jej ograniczeń), imponujący zamysł syntetyczny całości, wprost nieprawdopodobny indeks lektur i zjawisk konstruujących owe «przestrzenie deziluzji» ? wszystko to wystawia Autorowi jak najlepsze świadectwo.”
Z recenzji profesora Jana Ciechowicza
Krzysztof Pleśniarowicz ? profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciel i kierownik Katedry Kultury Współczesnej UJ, współtwórca Instytutu Kultury UJ. W latach 1994-2000 dyrektor Cricoteki – Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora, w latach 2008-2016 prodziekan Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ.
Nowe, poszerzone wydanie kontrowersyjnej powieści Edwarda Pasewicza „Śmierć w Darkroomie”, głośnego prozatorskiego debiutu wielokrotnie nagradzanego poety.
Listopad 2005. Poznań. Policja rozpędza nielegalną Paradę Równości. W manifie uczestniczy młody gej - Igor. Podobnie jak wielu innych, zostaje przewieziony na przesłuchanie. Ciało Igora znajdą tego dnia w darkroomie jednej z gejowskich knajp w centrum miasta.
Kiedy śledztwo zostaje umorzone, komisarz Marcin Zielony przyjeżdża do Poznania. Zamierza odnaleźć mordercę brata...
"Śmierć w darkroomie" to książka bezkompromisowa. Edward Pasewicz nie waha się pisać o środowisku gejowskim z fotograficzną bezczelnością.
Nie boi się ujawniania podziałów i różnic wewnątrz homoseksualnego świata. Równie bezwzględny jest, kiedy ukazuje hipokryzję i uprzedzenia współczesnych Polaków. I wrażliwy, gdy obserwuje rodzinne dramaty. I czuły, kiedy pisze o miłości.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
