Drugi tom Studiów nad strukturą społeczną wiejskiej Polski poświęcony jest relacjom między strukturą społeczną a przestrzenią: przestrzennemu zróżnicowaniu struktury społecznej z jednej strony i problemowi struktury społecznej jako cechy różnicującej przestrzeń z drugiej. Za kanwę rozważań autorom posłużyły pojęcia „przestrzeni przyswojonej” oraz „przestrzeni naznaczonej”. Struktura społeczna zostaje tu umieszczona w pewnej przestrzeni znanej, przyswojonej, którą można opisać za pomocą wielu znanych skądinąd cech. Struktura społeczna, a ściślej konkretny jej typ, określony przez specyficzny układ grup społeczno-zawodowych, potraktowana zostaje jako cecha przestrzeni, która ową przestrzeń definiuje i naznacza. Wskazuje tym samym obszary wiejskie zdominowane przez robotników, rolników oraz te, w których znaczący udział ma nowa klasa średnia. Wyróżnione typy struktury społecznej: rolniczy, robotniczy, inteligencko-robotniczy oraz mieszany są skorelowane z dynamiką procesów zmian opisanych w tomie pierwszym: dezagraryzacją, proletaryzacją oraz gentryfikacją. Typy struktury społecznej nie tylko są warunkowane przez dynamikę zmian, lecz również same tę dynamikę warunkują.
Warto podkreślić, że autorzy, stawiając problem zmian polskiej wsi, szukają równocześnie oceny stanu obecnego. (…) Każą zadać sobie pytanie, czy stan ten to stan przejściowy, czy też pewna nowa jakość i sposób obecności polskiej wsi w Polsce, w Europie. Książka przynosi ciekawe i nietrywialne wyniki – podane przy tym w kontekście porównawczym.
z recenzji prof. Jerzego Bartkowskiego
Inspiracją do przygotowania tej monografii była przypadająca w tym roku setna rocznica odzyskania przez nasz kraj niepodległości. Minione stulecie to dla badaczy społecznych fascynujący okres zmian we wszystkich dziedzinach życia, w tym fundamentalnych przemian systemowych. Wieś i rolnictwo odegrały w tych przemianach bardzo ważną rolę. Oddawana do rąk czytelników monografia to podstawowa publikacja, powstała w wyniku realizacji interdyscyplinarnego projektu badawczego.
Projekt ten realizowany jest w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk od 2015 r., a jego zakończenie przewidziane jest na rok 2019. Wykonawcami projektu są przede wszystkim pracownicy Instytutu, ale udało się pozyskać do współpracy wybitnych uczonych, w roli autorów i recenzentów, z innych środowisk naukowych, także spoza Warszawy. Ta monografia jest dowodem owej współpracy. Wszystkie rozdziały zawarte w tej publikacji mają charakter autorski, ale ich dobór, zakres analiz i usytuowanie wynikają z idei i celów badawczych przyjętych przez inicjatorów i redaktorów tego przedsięwzięcia badawczego.
Celem tego projektu był wielowymiarowy opis procesów, prawidłowości rozwojowych i ich efektów dla zmieniającej się roli wsi w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym kraju, w okresie stu lat od odzyskania przez Polskę niepodległości, a więc w latach 1918–2018 oraz rozwinięcie dialogu wokół ujawnionych problemów społeczno-gospodarczych ważnych nie tylko dla mieszkańców wsi, ale i dla całego społeczeństwa.
Kilkadziesiąt opracowań zawartych w tej publikacji książkowej składa się na obraz i znaczenie szczególnie ważnego i, liczbowo ujmując, największego aktora dziejów naszego kraju w ubiegłym stuleciu, jakim była ludność wiejska, wśród której dominowała ludność chłopska. Znaczenie historyczne i jej rola w rozwoju zasługuje na dowartościowanie. Liczymy, że nasza publikacja spełni to zadanie.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
