Jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach polskiej myśli filozoficznej Szkoła Lwowsko-Warszawska powstała w końcu XIX w., a jej rozkwit przypadł na okres dwudziestolecia międzywojennego. Przez te wszystkie lata SLW była miejscem debat, wymiany myśli i pracy naukowej obejmującej nie tylko filozofię, ale również dziedziny pokrewne: ontologię, etykę czy logikę. Jan Woleński w swojej monografii przedstawia historię SLW, a także prezentuje poglądy i osiągnięcia jej głównych przedstawicieli i przedstawicielek – Kazimierza Ajdukiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Jan Łukasiewicza, Alfreda Tarskiego i Władysława Tatarkiewicza, którzy znacząco przyczynili się do rozwoju filozofii polskiej światowej. Sporą część publikacji autor poświęca logice, która stała się najbardziej znaną specjalnością SLW i zasadniczo wpłynęła na rozwój tej dyscypliny w świecie. Pierwsze wydanie książki ukazało się w 1985 r., a w kolejnych latach pojawiły się tłumaczenia: na język angielski (1989 r.), rosyjski (2004 r.) oraz francuski (częściowe wydanie w 2011 r.). Obecnie przygotowywany jest przekład na język ukraiński i rumuński. Wydanie, które przekazujemy w ręce Czytelników, jest poprawione i uzupełnione.
Artykuły zebrane w niniejszym tomie zostały opublikowane w latach 2009-2022 z wyjątkiem ostatniego, który ukazuje się po raz pierwszy w druku. Ich tematyka jest różnorodna i stąd tytuł Rozmaitości filozoficzne i inne. Poruszają kwestie klasyczne, jak wolność, sprawiedliwość, stosunek wiary do niewiary, miejsce sztuki w ładzie demokratycznym, zagadnienia literaturoznawcze i estetyczne, praworządność, ale również prawa zwierząt, rozmaite aspekty Holokaustu i problematykę ewaluacji w nauce. Niektóre teksty są na wpół publicystyczne, inne pretendują do rangi akademickich. Autor nie ukrywa swoich poglądów na rozmaite kwestie społeczno-polityczne, w szczególności dotyczące antyklerykalizmu, potrzeby respektowania praw (a nie tylko dobrostanu) zwierząt, uznania oddzielności sfery publicznej i prywatnej jako gwarancji wolności religijnej czy krytycznej oceny stanu praworządności w obecnej Polsce.
Tytuł Fenomen opery wskazuje nie tylko na to, że opera jest zjawiskiem, ale również sugeruje treści wartościujące. Autorzy są wielbicielami sztuki operowej i zgadzają się z opinią, że jeśli muzyka jest dobra, fabuła interesująca, śpiewacy wybitni, ich gra poprawna, a scenografia ciekawa, to spektakl operowy jest wyjątkowym widowiskiem artystycznym. Adaptując w swej analizie koncepcję dzieła literackiego stworzoną przez Romana Ingardena, autorzy pokazują, że opera jest dziełem wielowarstwowym, a jej strukturalna złożoność, np. potrzeba połączenia pięknego śpiewu z tekstem przedstawiającym fabułę, stawia szczególne wymagania kompozytorom i wykonawcom. Główna teza jest taka, że śpiew jest dominujący i jemu podporządkowane są inne elementy czy warstwy dzieła. Książka traktuje także o historii opery, a w szczególności o jej związku z wydarzeniami politycznymi i społecznymi, jak również o narodowych stylach sztuki operowej.
Wybrałem naturalizm jako temat, kierując się tym, że, chociaż kierunek ten jest coraz częściej dyskutowany w filozofii światowej, stosowna problematyka nie znajduje zbyt dużego oddźwięku w Polsce, może poza etyką i filozofią prawa. Prezentowana książka ma także na celu przybliżenie polskiemu czytelnikowi istotnej współczesnej problematyki filozoficznej. Intencja sprawozdawcza nie jest jednak ani jedyną, ani nawet najważniejszą, ponieważ dominuje zamiar merytoryczny, czyli udział w dyskusji wokół naturalizmu. Moje rozważania nad tą orientacją są prowadzone z punktu widzenia kogoś, kto sympatyzuje z naturalistycznym punktem widzenia, dokładniej z jego umiarkowaną wersją, którą uważam za możliwą do obrony. Staram się także przedstawić argumenty przeciwko naturalizmowi i nie ukrywam, że są one bardzo poważne.
Jan Woleński, Wstęp
Niniejszy zbiór zawiera wybór moich artykułów opublikowanych w latach 2004–2015. Przeważają w nim prace dotyczące logiki w szerokim tego słowa znaczeniu, tj. semantyki, logiki formalnej i metodologii nauk. Aby jednak pokazać, że filozof analityczny żyje nie tylko tym, co logiczne, zamieściłem też szkice o Domu Kereta, ontologii ii metodologii krasnoludków (to żaden żart), Brunonie Schulzu i filozoficznych podstawach naszego stosunku do zwierząt.
Jan Woleński
Jan Woleński - filozof analityczny, logik, epistemolog i filozof prawa, emerytowany profesor zwyczajny Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek Institut Internationale de Philosophie, Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.
Autor oraz współautor 1700 publikacji, w tym 600 artykułów naukowych i 25 książek, m.in. Historico-Philosophical Essays vol. I (CCPress, 2012), Jan Woleński. Wierzę w to, co potrafię zrozumieć (CCPress 2014).
Jaka jest natura podejmowania decyzji indywidualnych i zbiorowych?
Czy decyzje podejmujemy w sposób wolny?
Jakie są kryteria racjonalności podejmowania decyzji?
Czy komputery potrafią za nas planować, wybierać, przewidywać i decydować?
Książka jest zbiorem artykułów, w których analizowany jest proces podejmowania decyzji w różnych kontekstach: logicznym, psychologicznym, (neuro-)kognitywistycznym, filozoficznym, społeczno- kulturowym i ekonomicznym. W ramach badań logicznych zaproponowane zostały nowe narzędzia logiczne dla modelowania procesu podejmowania decyzji. W kontekście psychologicznym omawia się podmiotowe (m.in. emocjonalne) uwarunkowania i neurologiczne zasady podejmowania decyzji. W kontekście filozoficznym rozważa się możliwość skonstruowania nowego pojęcia podmiotu w oparciu o współczesne teorie decyzji, zaś społeczno-kulturowym zaprezentowane zostały nowe wzorce koordynacji zbiorowych zachowań – z uwzględnieniem problematyki podejmowania decyzji. Wreszcie w kontekście ekonomicznym zaproponowane zostały nowe techniki w podejmowaniu decyzji biznesowych.
Autorzy artykułów:
Andrzej Dąbrowski, Małgorzata Leśniowska-Gontarz, Bolesław Jaskuła, Tomasz Kwarciński, Arkadiusz Lewicki, Elżbieta Mrozek, Robert Piłat, Andrew Schumann, Andrzej Szelc, Jarosław Szkoła, Konrad Szocik, Jan Woleński.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
