Fakty z tużpowojennej biografii Zbigniewa Herberta, najpierw studia w krakowskiej Wyższej Szkole Handlowej, a potem kilkumiesięczna praca w gdyńskim oddziale Narodowego Banku Polskiego, zainspirowały Józefa Marię Ruszara do postawienia zasadnego, a przy okazji oryginalnego pytania o znaczenie ekonomii w twórczości i życiu autora Pana Cogito.
Niniejsza publikacja podejmuje szereg zagadnień związanych z ekonomicznym i praktycznym aspektem biografii Herberta. Źródłem informacji stały się przede wszystkim korespondencja, wypowiedzi wyjęte z wywiadów oraz wiedza na temat realiów życia w PRL. Ruszar zarówno omawia postawę poety wobec dwóch systemów gospodarczych – socjalizmu i kapitalizmu – w obrębie których i pomiędzy którymi dokonywały się jego życiowe wybory, „zapasy ze światem”, jak i przedstawia finansowe konsekwencje jego działalności literackiej.
Książka ma jeden podstawowy walor – urealnia i zarazem rewiduje legendę o Herbercie jako „chudym literacie”. Obraz młodego, niedożywionego pisarza, „cierpiącego nędzę” i zmuszonego do pracy poniżej swoich kwalifikacji, utrwalił w świadomości czytelników Leopold Tyrmand w Dzienniku 1954. Ruszar dowodzi, że sytuacji finansowa poety, w latach 40. i 50. nieustabilizowana, zmieniła się wyraźnie na korzyść, gdy po wyjeździe na zachód Europy został odkryty przez tłumaczy, wydawców i czytelników – przede wszystkim niemieckich, w dalszej kolejności angielskich, holenderskich i francuskich, a potem amerykańskich. Wzrost popularności pomnażał zasób zagranicznych walut. Nigdy co prawda nie stał się literackim krezusem, ale dochody z tłumaczeń, kolejnych emisji słuchowisk, publicznych wystąpień w ramach promocyjnych tournées, licznych stypendiów i nagród pozwalały mu żyć tak, jak chciał – nomadycznie, w ciągłych podróżach, bez ograniczeń narzucanych przez stałą pracę zarobkową, jako freelancer (określenie badacza).
(z recenzji wydawniczej dr. hab. Tomasza Tomasika)
Temat „Herbert i sztuka” frapuje mimo upływu lat. „Prywatna” historia sztuki wysoko oceniana przez miłośników eseistyki, a często i przez historyków sztuki, powraca w badaniach herbertologicznych co pewien czas.
Niniejszy tom, w skład którego wchodzi spory segment tekstów napisanych przez historyków sztuki, zajmuje się głównie problemem „oka” poety, który – przede wszystkim w celach zarobkowych, ale również z pasji nałogowego bywalca muzeów i galerii sztuki współczesnej – namiętnie pisywał recenzje z wystaw malarskich oraz eseje poświęcone źródłom europejskiej kultury. Chronologicznie rzecz biorąc, recenzje z wystaw były pierwsze, zaczęły się jeszcze w latach 50., w czasach sztuki poddanej rygorom socrealizmu, ale też pozostał im wierny tak długo, jak długo pozwoliła na nie biologia schorowanego ciała. Natomiast czytelnicy zachwycający się kolejnymi tomami esejów „apostoła w podróży służbowej” (a wcześniej czytający pojedyncze szkice publikowane w czasopismach) mieli pełne prawo uważać, że Zbigniew Herbert był przede wszystkim miłośnikiem starożytności, średniowiecza i sztuki włoskiego renesansu, aż po niespotykany rozkwit holenderskiego „złotego wieku”.
(z wstępu Józefa Marii Ruszara)
Józef Maria Ruszar wybrał dla swojej książki tytuł naznaczony wielopiętrową symbolika. Któż to liczy, waży i dzieli (rozdziela) Bóg czy poeta? W swoim czasie czy w czasie kultury?
Ale ważniejszy jest w tej monografii podtytuł. "Obrazy Boga w twórczości Tadeusza Różewicza" - to bardzo odważne wyzwanie. Jak tego Boga szukać, jak o niego pytać?
prof. zw. dr hab. Marian Kisiel
Przygotowanie do druku książki naukowej , poświęconej "obrazom Boga" w literaturze przełomu XX i XXI wieku w epoce postnietzscheańskiej "śmierci Boga" i w samym środku taylorowskiego "wieku seksualnego" okazało się przedsięwzięciem trafionym, potrzebnym i nader płodnym pod względem poznawczym. Przedstawione w tomie analizy oraz interpretacje tekstów współczesnych pisarzy polskich, których można jednoznacznie przypisać do nurtu literatury religijnej, występują obok interpretacji utworów o proweniencji metafizycznej, wyraźnie obecnej w twórczości klasyków dwudziestowiecznej poezji. Ponadto czytelnik, który sięgnie po niniejszy zbiór, dowie się, jak o fenomenie Boga (boskości) myśleli i pisali autorzy, po których nie spodziewalibyśmy się tego typu refleksji. Na szczególne wyróżnienie zasługują także znakomite rozdziały poświ9econe daoizmowi w twórczości Edwarda Stachury oraz wątkom buddyjsko-daoistycznym w poezji Ryszarda Krynickiego. Ciekawy, wielowątkowy i ważny tom skłaniający do pogłębionej refleksji o tym
co najważniejsze.
dr hab.prof.ATH Marek Bernacki
Pełne zbadanie różnorodnej wyobraźni odpowiedzialnej za obrazy Boga w polskiej literaturze ostatnich stu lat jest - co oczywiste - niemożliwe. Nie tylko dlatego, że indywidualne przeżycie egzystencjalne, nawet we wspólnocie języka i kultury od stuleci judeochrześcijańskiej, musi być z natury zindywidualizowane, a kształt wypowiedzi różny, choćby z powodu wyznawanej poetyki. Jeszcze większy wpływ na rozmaitość postaw mają burzliwe dzieje polityczne Europy, zarówno dwie wojny światowe i groza totalitarnych systemów, jak i przygody intelektu powodujące gwałtowne zmiany mentalne, w tym stosunek do Transcendencji. Przy tak rozległym materiale możliwe są wyłącznie badania punktowe, prowadzone z troskę o różnorodność przypadków, aby rozpostarty wachlarz prezentował w miarę kompletną panoramę.
dr Józef Maria Ruszar
W kolejnym, trzecim już tomie z cyklu "Obrazy Boga w literaturze polskiej XX i XXI wieku", zatytułowanym Przełom XX i XXI wieku, badacze podejmują namysł nad literackimi sposobami mówienia zarówno o Bogu, jak i o kwestiach - w szerokim sensie - metafizycznych, teologicznych czy związanych z problematyką niewyrażalnego, zwłaszcza w poezji najnowszej. Poruszając tematykę centralną dla humanistyki, autorzy nie tylko dowodzą swojej znajomości literatury i jej różnorodnych kontekstów, ale i udanie zmagają się z problemami natury metodologicznej i ogólnohumanistycznej. Jestem przekonany, że książka ta zainteresuje znawców i studentów, a także innych pasjonatów literatury oraz zagadnień dla humanistyki pogranicznych.
dr hab., prof. UAM Michał Januszkiewicz
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
