Profesor Andrzej Nadolski w swojej książce, interesującej dla każdego czytelnika oraz inspirującej dla badaczy broni i stroju średniowiecznego rycerstwa polskiego, napisał, że jakkolwiek „właściwym żywiołem rycerza była wojna”, „to było sporo okazji”, kiedy rycerz „nawet w okresie pokoju występował zbrojnie”. Takimi wydarzeniami były m.in. wizytacje własnych dóbr, udział w prestiżowych dla jego stanu wiecach i sądach na szczeblu powiatu i województwa, wyjazdy na targi i jarmarki, pielgrzymki do miejsc kultu świętych itd. Nie zawsze były to przedsięwzięcia łatwe i często mało bezpieczne, toteż niezbędne w tym tomie jest przybliżenie towarzyszącej im atmosfery oraz pokonywanych trudności w różnych porach roku i warunkach atmosferycznych, zanim dotrą do celu podróży. Jest to zresztą konieczne dopełnienie realizowanego od kilku lat cyklu: Rycerz na wojnie, w podróży i na kwaterze. Do tej pory wypełniony treścią został w zasadzie tylko pierwszy człon tego tytułu, mówiący o wojnie, pora zatem najwyższa, aby po pięciu latach przerwy od daty ukazania się ostatniego tomu w 2018 r., kolejny wypełnić dwoma pozostałymi elementami, mieszczącymi się wszakże w ramach jednego problemu, jakim była podróż – i to zarówno w czasach pokoju, jak i podczas wojny. Wiązały się z nią często różne niebezpieczeństwa, spowodowane naturą i aurą, a także zgotowane przez ludzi, jak bandytyzm na drogach, nocleg często w lichej karczmie lub we własnym namiocie, a ostatecznie nawet w szałasie. Zabezpieczenie wyżywienia sobie i swojemu orszakowi, wykonanie obowiązku dostarczenia wozu wojennego, skarbnego lub picznego z prowiantem, wraz z zapewnieniem im ochrony po drodze do wyznaczonego celu, to kolejne elementy problematyki podniesionej w tym tomie. Uzupełniają ją sprawy związane z organizacją zaopatrzenia w żywność załóg w tzw. stałych punktach oporu, ale głównie w grodach i zamkach. Dotyczy to zwłaszcza obiektów położonych w najważniejszych dla państwa Piastów i Jagiellonów regionach kraju i strzegących jego granic w różnych okresach historycznych. W tym tomie będą zatem dominować dwa wątki, ale obydwa związane z podróżami, tj. zakwaterowanie, transport i komunikacja oraz zawsze niezbędne w takich sytuacjach zasoby żywnościowe, czyli pełna do zrealizowania współczesna indywidualna delegacja służbowa. (ze Wstępu)
Rękopis Marii Gruszkiewicz z 1932 roku, napisany pod opieką prof. Stanisława Zakrzewskiego, to unikatowe studium poświęcone Janowi Andrzejowi Morsztynowi – politykowi, dyplomacie i poecie. Autorka, dzięki szeroko zakrojonym kwerendom archiwalnym i imponującej analizie źródeł europejskich, ukazała wpływ polityki francuskiej na losy Rzeczypospolitej w XVII wieku. Gruszkiewicz, rekonstruując karierę Morsztyna, odsłania kulisy rywalizacji między stronnictwem francuskim a Cesarstwem pod rządami Habsburgów. Szczególną uwagę poświęca okresowi panowania Jana III Sobieskiego i kryzysowi, który ostatecznie zmusił Morsztyna do emigracji. Mimo upływu niemal stu lat praca Marii Gruszkiewicz pozostaje inspirującym źródłem do badań nad polityką XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Wzbogacona o współczesny komentarz książka stanowi cenny punkt wyjścia do dalszych badań nad historią polsko-francuskich relacji i rolą stronnictwa francuskiego w dziejach politycznych Europy.
To kolejny tom dokumentujący prace i spotkania Komisji Historii Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk nie sposób nie wspomnieć o szczególnych okolicznościach towarzyszących jego powstaniu. Zespół badaczy polskich i czeskich spotyka się od lat na seminariach i konferencjach, gdzie penetruje jasne i ciemne ścieżki przeszłości obu sąsiadujących krajów w średniowieczu i czasach nowożytnych. Metoda pracy tej ekipy zasadza się na współpracy Komisji z różnymi ośrodkami i instytucjami naukowymi na terenie Polski. W każdym przypadku miejsce odbywania się konferencji powinno wykazywać jakieś ślady przeszłości czeskiej na ziemiach polskich. Okazuje się, że tych miejsc i śladów jest znacznie więcej, niżby się na pierwszy rzut oka wydawało, ale przecież setki lat sąsiedztwa musiały je pozostawić, podobnie do bogatej obecności „poloników” na ziemiach czeskich.
Kronika życiowa Jana Witkowskiego, od początku do 1 stycznia 1939 r.” to przede wszystkim niezwykły pamiętnik świadka wydarzeń na wschodnim Wołyniu w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku, uzupełniony znacznie krótszą już opowieścią o studiach i pracy w Warszawie po 1920 roku. Cechą wyróżniająca spisaną pod koniec życia Kronikę… Jana Witkowskiego, urodzonego w 1899 r. w Połonnem na wschodnim Wołyniu, jest niezwykła dokładność i bogactwo szczegółów, zapisanych i zapamiętanych mi mo młodego wieku – w trakcie wydarzeń wojny światowej, rewolucji i okupacji niemiecko-austriackiej, toczących się na Wołyniu walk między Rosją bolszewicką, tworzącą się Ukrainą, Polską – był nastolatkiem, który uczył się, bawił, zakochiwał i bacznie obserwował zmieniający się świat, nowe wynalazki, technologie, udogodnienia życia codziennego. Ważne wydarzenia historyczne jakich był świadkiem, często zrozumiał po latach i temu też dał świadectwo (z Wstępu wydawcy).
“Author clearly understands the historical contradiction – the demise of Yugoslavia as a country and its simultaneous survival within private memory and certain cultural institutions in Serbia. Tijana Vuković’s research encompasses the period between 2003 i 2020, its aim being presentation of proven historical findings about reception and continuity of Yugoslav legacy, which are to help in overcoming cultural trauma, brought about by the breakup of Yugoslavia”
Prof. dr sci. Nenad Makuljević
“Tijana Vuković was eager to describe and illustrate the place and role of the Yugoslav narrative and legacy in different cultural institutions, thus perplexing them with different economic backgrounds, decision-making strategies and sociocultural and production conditions analysis. Among the official institutions depicted here, these are Serbian Pavilion in Venice (Paviljon Republike Srbije u Veneciji), Museum of Contemporary Art in Belgrade (Muzej savremene umetnosti u Beogradu), Museum of Yugoslavia (Muzej Jugoslavije), and among nonofficial (alternative) ones, these are Centre for Cultural Decontamination (Centar za kulturnu dekontaminaciju/ CZKD), squat Inex, and alternative cultural center Catch 22 (Kvaka 22). A broader image of “how things really function”, on the field, which is an anthropological insight, is just an introduction to a more vivid form and more complete map of the institutions in Serbia in the post Yugoslav period. Although this seem to be isolated examples, they can function as a common ground for different interpretations of what once happened (or what could happen) with “the Yugoslav Kulturnation” and/or “Yugoslavism”, or any other disintegrated “Ex-Nationalism”, especially regarding its cultural potential.“
Prof. dr sci. Leo Rafolt
Rękopis Bohdana Murija, poświęcony ostatnim latom życia byłego hetmana kozackiego Jana Wyhowskiego, ukończony został w 1931 roku. Zarejestrowano go pod pozycją Lp. 123/31, 4 lipca 1931 roku. Było to ukoronowanie prac badawczych młodego historyka, ucznia profesora Stanisława Zakrzewskiego. Rękopis rozprawy doktorskiej Bohdana Murija sporządzony jest wyraźnym pismem, za pomocą długopisu, którego tusz mimo u pływu blisko stu lat nie wyblakł. Tekst pozyskany został w wyniku kwerendy archiwalnej w 2018 roku. Jest jednym z wielu dowodów unikalności badań prowadzonych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Szkoła profesora Stanisława Zakrzewskiego, choć nie przetrwała wojny, do dziś jest ważnym elementem polskiej kultury, tożsamości państwowej i narodowej.
O Autorze:
Bohdan Murij student, a następnie doktorant Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, urodził się prawdopodobnie w Tarnopolu na początku XX wieku. Ustalono, że wielu jego krewnych mieszkało w tym mieście w drugiej połowie XIX wieku. Z zachowanych dokumentów opisujących stan nieruchomości w Tarnopolu można stwierdzić, że większość członków rodziny Murij była wyznania grekokatolickiego, a to dość jednoznacznie pozwala sądzić, że była to rodzina narodowości ukraińskiej. Jednocześnie część rodziny musiała się polonizować lub nawet zmienić wyznanie, skoro znajdują się informacje, że Józef Murij został decyzją wojewody tarnopolskiego Kazimierza Moszyńskiego w sierpniu 1931 roku przeniesiony ze starostwa powiatowego do Urzędu Wojewódzkiego jako referendarz w stanie spoczynku. Jest bardzo prawdopodobne, że Bohdan urodził się w rodzinie Piotra Murija i Stefanii z domu Serediuk. Oprócz syna małżeństwo to doczekało się jeszcze dwóch córek, Marii urodzonej 16 sierpnia 1926 roku i Hałyny, która urodziła się już w 1945 roku. W tym czasie rodzina znajdowała się na terenie III Rzeszy i trafi ła do amerykańskiej strefy okupacyjnej. W 1948 roku wyemigrowała do Kanady. Jedna z sióstr zmarła w 2005 roku, druga w 2011. O losach samego Bohdana Murija niewiele wiadomo. To, co nie budzi żadnej wątpliwości, to fakt, że napisał swój doktorat w języku polskim, piękną polszczyzną, unikając rusycyzmów czy jakichkolwiek naleciałości z języka ukraińskiego. I na pewno warto, by wzbogacił on współczesną historiografię.
Aleksandra Piekarniak, ur. w Warszawie, italianistka literaturoznawczyni, doktor Uniwersytetu Warszawskiego, były pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jest autorką artykułów naukowych, m.in.: Malaparte – antipolacco? Lo scrittore pratese nei documenti d'archivio del Ministero degli Affari Esteri Polacco; Raccontare l'Olocausto: la visione letteraria polacca dell'Olocausto nella traduzione italiana di Medaliony di Zofia Nałkowska; La letteratura italiana in Polonia negli anni 1945-1989. W latach 2013-2017 przeprowadziła badania w Archiwum MSZ w Warszawie, odkrywając tam w dużej mierze nieznane i niezwykle ciekawe materiały, na podstawie których powstała niniejsza publikacja. Badania uzupełniła w Rzymie, przeprowadzając kwerendę w Bibliotece Senatu Republiki Włoskiej „Giovanni Spadolini”, której wizerunek widnieje na okładce oraz w Stacji Naukowej PAN w Rzymie, inicjując tam również serię wywiadów naukowych ze znanymi osobami, w większości bezpośrednimi uczestnikami opisywanych wydarzeń. Z przyjemnością oddajemy do rąk czytelników książkę o polsko-włoskich kontaktach kulturalnych z lat 1945-1980, które ukazane w świetle dokumentów archiwalnych polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, układają się w zajmującą opowieść, uwidaczniając jednocześnie rolę kultury w stosunkach międzypaństwowych i międzyludzkich.
Cztery eseje zebrane w tym tomie, Emergencja, Pustynia, Cyrkulacja i Topologie, składają się na próbę zakreślenia horyzontu humanistyki transkulturowej. Jest to studium tego, co w aktywności człowieka skłonnego do przekraczania granic wytwarza z jednej strony zupełnie nowy poziom złożoności, przerastający bogactwo kultur wziętych z osobna, a z drugiej pustkę powstałą po załamaniu się sprzecznych wymagań stawianych przez każdą z nich. Opis tej nowej sytuacji wymaga teoretycznej inwencji, a ta z kolei – przemyślenia dziedzictwa ponowoczesnego. Między Miastem i Pustynią, Europą i Śródziemnomorzem, filozofią i erotyzmem, słowem i milczeniem, intelektualistą i mistykiem wyłania się nowy, choć zarazem tak dawny rodzaj cyrkulacji, tworzący przestrzeń symboliczną o szczególnej, wielowymiarowej topologii.
Ewa Łukaszyk (1972), komparatysta, profesor Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, łączy kompetencje romanistyczne i orientalistyczne. Autorka ponad 200 publikacji, w tym kilku książek o tematyce luzytanistycznej, takich jak Imperium i nostalgia. „Styl późny” w kulturze portugalskiej (Warszawa, DiG, 2015), kontynuuje zarysowane już poprzednio rozważania nad kondycją transkulturową, tym razem za główną oś tematyczną obierając relacje między Europą i światem orientalnym.
To rzeczywiście silva rerum. „Spotkania dawnych kultur" muszą mieć taki charakter, ale nie są pretekstem do uprawiania dyletantyzmu. Wszyscy bowiem dzisiaj jesteśmy świadomi, że istnieje strukturalne podobieństwo zachowań człowieka w różnych kulturach. Czym innym jednak jest ogólna świadomość, czym innym — możliwość przyglądania się szczegółowym sytuacjom komentowanym przez fachowców i czerpanie satysfakcji z odkrywania, że tak jest rzeczywiście. To coś jak wakacje dla zmęczonego specjalisty: wycieczka w czasie i przestrzeni.
Jerzy Axer
Niektóre tereny Europy Środkowo-Wschodniej opanowane po 1944 r przez komunistów są dla polskiego czytelnika zupełnie nieznane, bądź wiedza o nich zatrzymała się nam na poziomie bardzo dobrej skądinąd pracy prof. B. Cywińskiego. Stąd, ze szczególnym zainteresowaniem przeczytałem artykuły na temat losów sióstr Urszulanek w Rumunii, czy też Zgromadzenia Córek Bożej Miłości - głównie - na terenach Jugosławii. Ten ostatni przykład jest może szczególnie ciekawy, gdyż dopiero powoli dociera do odbiorców prawda o wyjątkowo represyjnych działaniach antykościelnych ekipy J.Broz-Tito, na którą patrzono zbyt jednostronnie z racji jej oporu wobec Stalina. Prof. dr hab. Jan Żaryn (Warszawa)...
W moim przekonaniu, rok 2013 to bardzo dobry moment, żeby humanistom polskim zwrócić uwagę na debatę Węgrów nad własną tożsamością kulturową i na ich szczególny los w Europie Środkowo-Wschodniej. Czytelnik polski znajdzie tutaj nie tylko całą sieć odniesień do znanych sobie realiów i postaci, lecz przede wszystkim - w wyostrzonej formie - napięcia, nadzieje i iluzje żywe dzisiaj w polskiej debacie o relacjach między dawną Rzecząpospolitą a współczesną Polską.
W tomie zebrano 16 studiów i szkiców Anny Żarnowskiej publikowanych w latach 1969?2008. Są one plonem jej wieloletnich badań nad rodziną, kulturą robotniczą i przemianami społecznej pozycji kobiet u schyłku XIX i w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku. Ze względu na rozległość problematyki i wszechstronność ujęcia książka może być traktowana jako zarys opracowania o charakterze syntetycznym. Zawiera również pełną bibliografię prac autorki i studium poświęcone jej pisarstwu historycznemu.
Niniejsze opracowanie jest kontynuacją badań autorki nad dziejami granicy mazowiecko–krzyżackiej, tym razem między Pisą a źródłami Biebrzy. Jego podstawą są źródła pisane, materialne, toponomastyczne i kartograficzne. Umożliwiły one zweryfikowanie dotychczasowych poglądów na badane zagadnienie i ustalenie, że czynniki kształtujące ten odcinek granicy były bardziej złożone niż to dotąd przyjmowano w literaturze przedmiotu.
W tomie zebrane zostały artykuły ukazujące przemiany, jakie zachodziły w rodzinach w ciągu ostatnich sześciuset lat. Najwięcej uwagi poświęcono rodzinie staropolskiej i miejscu w niej poszczególnych członków, a także takim problemom, jak podstawy majątkowe funkcjonowania rodziny w dobie preindustrialnej i industrialnej czy pozycja służby domowej w różnych środowiskach społecznych, a nawet szerzej — w całej Europie. Analiza obejmuje różne grupy i środowiska społeczne: zamożnych chłopów, mieszczaństwo dużych i małych miast, duchownych unickich, drobnej i średniej szlachty, nowogródzkich Żydów. W pracach znanych historyków, ale też i badaczy młodszego pokolenia, które znalazły się w tomie, wykorzystano różne źródła rękopiśmienne i drukowane, zastosowano różne metody badawcze.
Książka stanowi uzupełnienie analiz poświęconych stereotypom i wzorcom kobiecości. W tym tomie badaniom poddano kulturową kategorię męskości, przedstawiając ją w szerokiej perspektywie porównawczej, sięgającej starożytności i wybiegającej poza horyzont kultury europejskiej. W każdej z omawianych społeczności męskość definiowana bywała w sposób zróżnicowany, inaczej wyznaczano też jej atrybucje. Biologiczna natura mężczyzny bywała w opisywanych społecznościach w rozmaity sposób ograniczana przez kulturę, która wyznaczała pożądane społecznie wzorce męskich zachowań i określała zarazem sankcje dotykające jednostkę niezdolną im się podporządkować lub w sposób otwarty kontestującą wyznaczane przez kulturę normy.
Próba usystematyzowania specyficznej działalności aktotwórczej – wszelkich dokumentów powstałych w ramach zgromadzeń zakonnych. Autor przygotował ją w konsultacji ze specjalistami archiwistyki polskiej.
Choć w oficjalnych wypowiedziach średniowiecznego Kościoła postać Szatana nie zajmuje wiele miejsca, to jednak zarówno literatura, jak i sztuka tego wieku często niesie ze sobą wyobrażenie "siewcy zła". Autorka podąża ich tropem.
W niniejszej publikacji zostało podjęte zagadnienie symboliki japońskich netsuke, czyli miniaturowych rzeźb, spełniających praktyczną funkcję, ale także o podłożu znaczeniowym.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
