Rękopis Bohdana Murija, poświęcony ostatnim latom życia byłego hetmana kozackiego Jana Wyhowskiego, ukończony został w 1931 roku. Zarejestrowano go pod pozycją Lp. 123/31, 4 lipca 1931 roku. Było to ukoronowanie prac badawczych młodego historyka, ucznia profesora Stanisława Zakrzewskiego. Rękopis rozprawy doktorskiej Bohdana Murija sporządzony jest wyraźnym pismem, za pomocą długopisu, którego tusz mimo u pływu blisko stu lat nie wyblakł. Tekst pozyskany został w wyniku kwerendy archiwalnej w 2018 roku. Jest jednym z wielu dowodów unikalności badań prowadzonych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Szkoła profesora Stanisława Zakrzewskiego, choć nie przetrwała wojny, do dziś jest ważnym elementem polskiej kultury, tożsamości państwowej i narodowej.
O Autorze:
Bohdan Murij student, a następnie doktorant Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, urodził się prawdopodobnie w Tarnopolu na początku XX wieku. Ustalono, że wielu jego krewnych mieszkało w tym mieście w drugiej połowie XIX wieku. Z zachowanych dokumentów opisujących stan nieruchomości w Tarnopolu można stwierdzić, że większość członków rodziny Murij była wyznania grekokatolickiego, a to dość jednoznacznie pozwala sądzić, że była to rodzina narodowości ukraińskiej. Jednocześnie część rodziny musiała się polonizować lub nawet zmienić wyznanie, skoro znajdują się informacje, że Józef Murij został decyzją wojewody tarnopolskiego Kazimierza Moszyńskiego w sierpniu 1931 roku przeniesiony ze starostwa powiatowego do Urzędu Wojewódzkiego jako referendarz w stanie spoczynku. Jest bardzo prawdopodobne, że Bohdan urodził się w rodzinie Piotra Murija i Stefanii z domu Serediuk. Oprócz syna małżeństwo to doczekało się jeszcze dwóch córek, Marii urodzonej 16 sierpnia 1926 roku i Hałyny, która urodziła się już w 1945 roku. W tym czasie rodzina znajdowała się na terenie III Rzeszy i trafi ła do amerykańskiej strefy okupacyjnej. W 1948 roku wyemigrowała do Kanady. Jedna z sióstr zmarła w 2005 roku, druga w 2011. O losach samego Bohdana Murija niewiele wiadomo. To, co nie budzi żadnej wątpliwości, to fakt, że napisał swój doktorat w języku polskim, piękną polszczyzną, unikając rusycyzmów czy jakichkolwiek naleciałości z języka ukraińskiego. I na pewno warto, by wzbogacił on współczesną historiografię.
“Author clearly understands the historical contradiction – the demise of Yugoslavia as a country and its simultaneous survival within private memory and certain cultural institutions in Serbia. Tijana Vuković’s research encompasses the period between 2003 i 2020, its aim being presentation of proven historical findings about reception and continuity of Yugoslav legacy, which are to help in overcoming cultural trauma, brought about by the breakup of Yugoslavia”
Prof. dr sci. Nenad Makuljević
“Tijana Vuković was eager to describe and illustrate the place and role of the Yugoslav narrative and legacy in different cultural institutions, thus perplexing them with different economic backgrounds, decision-making strategies and sociocultural and production conditions analysis. Among the official institutions depicted here, these are Serbian Pavilion in Venice (Paviljon Republike Srbije u Veneciji), Museum of Contemporary Art in Belgrade (Muzej savremene umetnosti u Beogradu), Museum of Yugoslavia (Muzej Jugoslavije), and among nonofficial (alternative) ones, these are Centre for Cultural Decontamination (Centar za kulturnu dekontaminaciju/ CZKD), squat Inex, and alternative cultural center Catch 22 (Kvaka 22). A broader image of “how things really function”, on the field, which is an anthropological insight, is just an introduction to a more vivid form and more complete map of the institutions in Serbia in the post Yugoslav period. Although this seem to be isolated examples, they can function as a common ground for different interpretations of what once happened (or what could happen) with “the Yugoslav Kulturnation” and/or “Yugoslavism”, or any other disintegrated “Ex-Nationalism”, especially regarding its cultural potential.“
Prof. dr sci. Leo Rafolt
Kronika życiowa Jana Witkowskiego, od początku do 1 stycznia 1939 r.” to przede wszystkim niezwykły pamiętnik świadka wydarzeń na wschodnim Wołyniu w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku, uzupełniony znacznie krótszą już opowieścią o studiach i pracy w Warszawie po 1920 roku. Cechą wyróżniająca spisaną pod koniec życia Kronikę… Jana Witkowskiego, urodzonego w 1899 r. w Połonnem na wschodnim Wołyniu, jest niezwykła dokładność i bogactwo szczegółów, zapisanych i zapamiętanych mi mo młodego wieku – w trakcie wydarzeń wojny światowej, rewolucji i okupacji niemiecko-austriackiej, toczących się na Wołyniu walk między Rosją bolszewicką, tworzącą się Ukrainą, Polską – był nastolatkiem, który uczył się, bawił, zakochiwał i bacznie obserwował zmieniający się świat, nowe wynalazki, technologie, udogodnienia życia codziennego. Ważne wydarzenia historyczne jakich był świadkiem, często zrozumiał po latach i temu też dał świadectwo (z Wstępu wydawcy).
To kolejny tom dokumentujący prace i spotkania Komisji Historii Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk nie sposób nie wspomnieć o szczególnych okolicznościach towarzyszących jego powstaniu. Zespół badaczy polskich i czeskich spotyka się od lat na seminariach i konferencjach, gdzie penetruje jasne i ciemne ścieżki przeszłości obu sąsiadujących krajów w średniowieczu i czasach nowożytnych. Metoda pracy tej ekipy zasadza się na współpracy Komisji z różnymi ośrodkami i instytucjami naukowymi na terenie Polski. W każdym przypadku miejsce odbywania się konferencji powinno wykazywać jakieś ślady przeszłości czeskiej na ziemiach polskich. Okazuje się, że tych miejsc i śladów jest znacznie więcej, niżby się na pierwszy rzut oka wydawało, ale przecież setki lat sąsiedztwa musiały je pozostawić, podobnie do bogatej obecności „poloników” na ziemiach czeskich.
Maria Kazimiera Sobieska, żona Jana III Sobieskiego, jak inne królowe, które śmiały wychodzić poza narzucone im role matek i żon, spotykała się z niezrozumieniem, a jej wizerunek w historiografii i uległ zniekształceniu. Zbudowana wokół niej „czarna legenda” przetrwała przez wieki, pokazując ją jako zimną, wyrachowaną i obcą Polsce. Felicja Weisenfreünd, w napisanej w 1934 roku pracy, jako jedna z pierwszych próbuje zmierzyć się z tym niesprawiedliwym obrazem królowej. Autorka, osadzając losy Marii Kazimiery w kontekście stosunków polsko- -francuskich lat 1674–1696, ukazuje złożoność jej postaci i rolę, jaką odegrała w polityce dawnej Rzeczypospolitej. To nie tylko historia miłości i ambicji, ale także próba zrozumienia wpływu, jaki wywierała na Jana III Sobieskiego oraz na jego rządy. Rękopis Felicji Weisenfreünd, zachowuje wartość źródłową i badawczą, przypominając, że przeszłość to nie tylko „historie męskie”.
Jednym z podstawowych celów tej publikacji, na co wskazano już w poprzednich tomach, jest próba przybliżenia polskiemu Czytelnikowi najważniejszych tekstów judaizmu rabinicznego, nazywanego także talmudycznym, od głównego dzieła – Talmudu, którego pierwszą i podstawową część stanowi Miszna. Pochylenie się nad literaturą rabiniczną, szczególnie w jej początkowej fazie, jest sięgnięciem do istoty judaizmu. Na wyjątkowość tego dzieła oraz jego niezwykłą wagę dla rozwoju studiów judaistycznych w Polsce wskazał już w przedmowie do pierwszego tomu Rabin Stas Wojciechowicz z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Obecna publikacja stanowi piąty tom pierwszego polskiego opracowania naukowego Miszny, głównego dzieła Tory ustnej (Tora szebaealpe). Książka oprócz naukowego opracowania zawiera zarazem polski przekład z języka hebrajskiego piątego działu Miszny, zwanego Kodaszim (Świętości), zajmującego się w głównej mierze ofiarami ze zwierząt, ubojem rytualnym i porządkiem kultu świątynnego oraz uprawnieniami i obowiązkami kapłanów. Kodaszim. Wstęp, przekład z języka hebrajskiego i opracowanie Roman Marcinkowski
Christianisation was not a singular event but rather an extended process marked by its own ups and downs, achievements, and obstacles. Jerzy Kłoczowski elucidated that ‘the Christianisation of the Slavs, Scandinavians (Normans), and Hungarians was a lengthy process spanning hundreds of years’ (…). Other scholars underscored the significance of monitoring shifts in mentality and the consolidation of Christian beliefs and ethics, which was ‘a lengthier process than the mere act of baptism’. (…)
The objective of this publication is to present various studies conducted by Polish and Czech scholars. These studies illuminate specific aspects of the tortuous process of Christianisation, evangelisation, catechisation, debates, and controversies. They analyse these phenomena in the context of the Church’s dual confrontation: on one front with remnants of pagan cults, magic, and superstitions, and on the other front with heretical movements, particularly Hussitism. The focus of these papers is predominantly on the late Middle Ages. Due to the specificity of archaeological sources, we begin the presentation with an earlier phenomenon in the light of material evidence from Wiślica and other towns in Poland, namely with the funeral rite. This is an exemplary starting point on the difficult path of Christianization in the longue durée, especially since in later centuries the memory of the dead was still an area where two traditions clashed. (…)
A comparative analysis of the process of Christianisation in Bohemia and Poland requires little justification, yet it has never been performed in such detail previously. Both neighbouring Slavic nations influenced each other, with Bohemia’s precedence in Christianisation not only providing a reference point for Poland, paved by the efforts of the Czech missionary St. Adalbert but also serving as a model for Christianisation during the initial phase of missionary evangelisation and the subsequent deepening of Christianization in the late Middle Ages. The latter process was shaped by the Prague milieu and the pre-Hussite Reformist movement in the Bohemian Church, along with the exchange of individuals, students, professors, and ideas. (…)
We illuminate this multifaceted process primarily through sources less commonly utilised in medieval studies of both countries. Our focus centres on legal sources, sermons, pastoral writings, and, finally, archaeological sources (catechetical tables, preaching exempla, sermons, consistory sources, synodal resolutions, brotherhood statutes and resolutions (‘Czech Brethren’), chronicles, legal opinions, parliamentary speeches, polemical treatises, biblical commentaries, as well as, more broadly, theological, archaeological, and funerary sources).
Krzysztof Bracha Martin Nodl
From the Introduction
Aleksandra Piekarniak, ur. w Warszawie, italianistka literaturoznawczyni, doktor Uniwersytetu Warszawskiego, były pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jest autorką artykułów naukowych, m.in.: Malaparte – antipolacco? Lo scrittore pratese nei documenti d'archivio del Ministero degli Affari Esteri Polacco; Raccontare l'Olocausto: la visione letteraria polacca dell'Olocausto nella traduzione italiana di Medaliony di Zofia Nałkowska; La letteratura italiana in Polonia negli anni 1945-1989. W latach 2013-2017 przeprowadziła badania w Archiwum MSZ w Warszawie, odkrywając tam w dużej mierze nieznane i niezwykle ciekawe materiały, na podstawie których powstała niniejsza publikacja. Badania uzupełniła w Rzymie, przeprowadzając kwerendę w Bibliotece Senatu Republiki Włoskiej „Giovanni Spadolini”, której wizerunek widnieje na okładce oraz w Stacji Naukowej PAN w Rzymie, inicjując tam również serię wywiadów naukowych ze znanymi osobami, w większości bezpośrednimi uczestnikami opisywanych wydarzeń. Z przyjemnością oddajemy do rąk czytelników książkę o polsko-włoskich kontaktach kulturalnych z lat 1945-1980, które ukazane w świetle dokumentów archiwalnych polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, układają się w zajmującą opowieść, uwidaczniając jednocześnie rolę kultury w stosunkach międzypaństwowych i międzyludzkich.
Cztery eseje zebrane w tym tomie, Emergencja, Pustynia, Cyrkulacja i Topologie, składają się na próbę zakreślenia horyzontu humanistyki transkulturowej. Jest to studium tego, co w aktywności człowieka skłonnego do przekraczania granic wytwarza z jednej strony zupełnie nowy poziom złożoności, przerastający bogactwo kultur wziętych z osobna, a z drugiej pustkę powstałą po załamaniu się sprzecznych wymagań stawianych przez każdą z nich. Opis tej nowej sytuacji wymaga teoretycznej inwencji, a ta z kolei – przemyślenia dziedzictwa ponowoczesnego. Między Miastem i Pustynią, Europą i Śródziemnomorzem, filozofią i erotyzmem, słowem i milczeniem, intelektualistą i mistykiem wyłania się nowy, choć zarazem tak dawny rodzaj cyrkulacji, tworzący przestrzeń symboliczną o szczególnej, wielowymiarowej topologii.
Ewa Łukaszyk (1972), komparatysta, profesor Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, łączy kompetencje romanistyczne i orientalistyczne. Autorka ponad 200 publikacji, w tym kilku książek o tematyce luzytanistycznej, takich jak Imperium i nostalgia. „Styl późny” w kulturze portugalskiej (Warszawa, DiG, 2015), kontynuuje zarysowane już poprzednio rozważania nad kondycją transkulturową, tym razem za główną oś tematyczną obierając relacje między Europą i światem orientalnym.
To rzeczywiście silva rerum. „Spotkania dawnych kultur" muszą mieć taki charakter, ale nie są pretekstem do uprawiania dyletantyzmu. Wszyscy bowiem dzisiaj jesteśmy świadomi, że istnieje strukturalne podobieństwo zachowań człowieka w różnych kulturach. Czym innym jednak jest ogólna świadomość, czym innym — możliwość przyglądania się szczegółowym sytuacjom komentowanym przez fachowców i czerpanie satysfakcji z odkrywania, że tak jest rzeczywiście. To coś jak wakacje dla zmęczonego specjalisty: wycieczka w czasie i przestrzeni.
Jerzy Axer
Zasadniczym celem moich poszukiwań jest określenie wzorca osobowego kobiety ukształtowanego przez literaturę parenetyczną reprezentowaną przez polskie drukowane oracje pogrzebowe oraz próba jego weryfikacji w zderzeniu z możliwą do określenia przez historyka rzeczywistością społeczną baroku w Rzeczypospolitej.
Bohaterkami niniejszego studium są siedemnastowieczne szlachcianki, o których pamięć przetrwała na kartach polskich drukowanych mów pogrzebowych; często są to jedyne źródła, z których czerpiemy wiedzę na ich temat.
z Wprowadzenia
Służba domowa, choć jeszcze sto lat temu powszechnie zatrudniana, nie budziła jak dotąd dużego zainteresowania polskich historyków, którzy jeśli już o niej pisali, to sporadycznie i raczej w odniesieniu do domów arystokracji lub bogatej burżuazji. Prezentowana tu książka stanowi pierwszą monografię poświęconą służbie funkcjonującej w polskich miastach w XVIII i XIX wieku. Jej podstawę źródłową stanowią spisy ludności, akty normatywne, materiały sądowe, poradniki i publicystyka, dzięki którym przedstawiono liczebność służby domowej w dawnych populacjach miejskich, jej strukturę demograficzną, rolę odgrywaną w funkcjonowaniu gospodarstw domowych. Praca służącego została zanalizowana w kontekście wieku wykonujących ją jednostek, kwestii takich, jak: podejmowanie i opuszczanie zawodu, zmiany miejsca zatrudnienia, migracje. Wiele uwagi poświęcono przemianom zachodzącym w omawianym okresie, nowym regulacjom prawnym, feminizacji, kształtowaniu się nowego sposobu postrzegania służby domowej. Otrzymane wyniki zostały porównane z danymi dotyczącymi innych państw europejskich.
Książka stanowi uzupełnienie analiz poświęconych stereotypom i wzorcom kobiecości. W tym tomie badaniom poddano kulturową kategorię męskości, przedstawiając ją w szerokiej perspektywie porównawczej, sięgającej starożytności i wybiegającej poza horyzont kultury europejskiej. W każdej z omawianych społeczności męskość definiowana bywała w sposób zróżnicowany, inaczej wyznaczano też jej atrybucje. Biologiczna natura mężczyzny bywała w opisywanych społecznościach w rozmaity sposób ograniczana przez kulturę, która wyznaczała pożądane społecznie wzorce męskich zachowań i określała zarazem sankcje dotykające jednostkę niezdolną im się podporządkować lub w sposób otwarty kontestującą wyznaczane przez kulturę normy.
Historia Zakonu Maltańskiego na ziemiach polskich od średniowiecza do współczesności. Udział Polaków w pracach Zakonu w XIX w. i po jego reaktywowaniu w okresie międzywojennym po dzień dzisiejszy (pełna lista kawalerów). Publikacja bogato ilustrowana.
Autorzy zawartych w tym tomie tekstów zwracają uwagę iż sama ideologia tubylczości jest w znacznym stopniu zależna od tendencji panujących w kulturze zachodniej i uzmysławiają nam, jak w istocie bliskie sobie i wzajemnie od siebie zależne są współcześnie takie wytwory wyobraźni i ideologii, jak europejski wizerunek "tubylca" i "rdzenna" idea tubylczości. W tym zapętleniu kodów i przetworzeniach obrazów i wyobrażeń ujawniają się przesądy jednych i dążenia drugich.
Praca będąca rezultatem badań nad stosunkami interetnicznymi, stanem zachowania kultury tradycyjnej i nową świadomością etniczną, prowadzonych na obszarze byłego ZSRR.
"Regestr Diecezjów" powstał w związku z ankietą rozesłaną do proboszczów kilku diecezji na polecenie arcybiskupa gnieźnieńskiego Michała Poniatowskiego. Jest to wykaz miejscowości należących do poszczególnych parafii z podaniem nazwisk i ich właścicieli lub nazw instytucji - posesorów. Ponieważ rejestry podatkowe z czasów Stanisława Augusta uległy zagładzie w 1944 r. jest jedynym źródłem o charakterze masowym dostarczającym informacji o własności osad w końcu XVIII w., wyjątkowym ze względu na wiarygodność, szczegółowość i masowość. Wszechstronna przydatność badawcza czyni "Regestr" bardzo atrakcyjnym dla historyków zajmujących się własnością ziemską oraz innymi zagadnieniami społecznymi i gospodarczymi, geografią historyczną, biografistyką, dla językoznawców, regionalistów i badaczy przeszłości rodzin może stać się swoistym przewodnikiem po dawnych majątkach.
Choć w oficjalnych wypowiedziach średniowiecznego Kościoła postać Szatana nie zajmuje wiele miejsca, to jednak zarówno literatura, jak i sztuka tego wieku często niesie ze sobą wyobrażenie "siewcy zła". Autorka podąża ich tropem.
(...) Jest swoistym, ale jakże wymownym paradoksem, że to wyjazdy na wschód stały się klamrą wcześniejszych działań i pasji Mariana Pokropka. Łączą one najgłębiej sens i konsekwencje wszystkiego, czym zajmował się wcześniej, tropowi pasji, badań Mazowsza i Podlasia, Kurpiów i Suwalszczyzny, aktywności muzealniczo-skansenologi-cznej, tworzenia katalogów sztuki ludowej, gromadzenia dzieł sztuki nieprofesjonalnej, tworzenia własnego muzeum, a także badania pograniczy kulturowych. To wszystko zbiegło się teraz w jego niezwykłej ruchliwości, w zapamiętaniu naukowo-badawczym, dokumentacyjno-kolek-cjonerskim i muzealniczo-wystawienniczym na styku kultur i etnosów. Dlatego też ten tom tekstów poświęconych profesorowi Marianowi Pokropkowi jest tak rozmaity. Jego uczniowie, współpracownicy, przyjaciele, naśladowcy, czasami realizujący wspólne z nim przedsięwzięcia, czasami zainspirowani jego pracami (...) przygotowali dla niego teksty. Tak rozmaite, tak wielu wątków dotyczące, jak wielowątkowa jest działalność, jak rozmaita aktywność profesora Mariana Pokropka.
Lech Mróz
O różnorodnych problemach rodzących się w relacji między pacjentem a jego terapeutą, ukazanych w szerokiej perspektywie historycznej. Przedstawione zostały relacje nawiązywane z osobą leczoną (uzdrawianą) przez księdza, egzorcystę, szamana, hipnotyzera i lekarza, od epoki średniowiecznej i nowożytnej aż po czasy współczesne, także refleksje teoretyczne dotyczące tej problematyki, ujmowane z perspektywy filozofii, etnologii i nauki o komunikacji społecznej. Książka dostarcza też dokumentację praktycznych działań podejmowanych przez reprezentantów XX-wiecznej medycyny akademickiej, zmierzających do zapewnienia osobie leczonej poczucia bezpieczeństwa i godności osobistej.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
