Francesco Algarotti, urodzony w Wenecji koneser sztuki, propagator nauki, literat i erudyta, szeroko znany oraz doceniany w XVIII-wiecznych kręgach intelektualnych i arystokratycznych Europy. Dużą część życia spędził poza Italią, nie tylko podróżując po Europie (m.in. do Rosji), lecz także służąc na dworach, m.in. Augusta III, któremu doradzał przy zakupach dzieł sztuki do Galerii Drezdeńskiej. Pisał rozprawy i eseje, będące świadectwem zarówno jego wszechstronnych zainteresowań, jak i intelektualnego klimatu Oświecenia, który współtworzył. Prezentowany wybór pism po raz pierwszy pozwala polskiemu czytelnikowi zapoznać się szerzej z dorobkiem pisarskim Algarottiego.
W drugiej połowie XX wieku, głównie dzięki pracom prof. Jana Białostockiego, powstała w Uniwersytecie Warszawskim tradycja udostępniania w języku polskim klasycznych tekstów o sztuce, pióra wielkich artystów, myślicieli, pisarzy i krytyków. Niniejsza seria – prezentująca dzieła, których większości dotychczas nie przetłumaczono, o niepodważalnym znaczeniu dla nauk o sztuce i historii kultury, mądre, atrakcyjne literacko, piękne – stanowi kontynuację tej tradycji.
******
Selected papers
A selection of papers by Francesco Algarotti, a Venetian art connoisseur, propagator of the sciences, a man of letters and learning, widely known and recognised in the 18th-century intellectual and aristocratic milieus of Europe. His treatises and essays are proof of both the author’s versatile interests and of the intellectual setting of the Enlightenment of which he was part of. The present volume is the first opportunity for the Polish reader to become acquainted with Algarotti’s literary oeuvre.
Epistolografia Burckhardta odsłania mniej znane oblicze wielkiego uczonego – wnikliwego obserwatora rzeczywistości politycznej i klasycznego krytyka „wynaturzeń” kultury świata nowoczesnego, człowieka o wyraźnie konserwatywnych poglądach polityczno-społecznych. Pozwala wejrzeć w jego skomplikowaną i niejednoznaczną osobowość – humanisty i uczonego, wyczulonego w równym stopniu na formalne i tematyczne aspekty oraz funkcje sztuki dawnej, jak i na współczesną sobie poezję czy muzykę. Stanowi niepowtarzalny dokument atmosfery intelektualnej i politycznej kilku dekad XIX stulecia, w której Burckhardt kształtował swoje poglądy na historię i jej znaczenie w świecie nowoczesnego kryzysu. Prezentowany tom jest wyjątkowym uzupełnieniem Wykładów o sztuce (WUW, 2016), wzbogacając je o niezwykły rys formowania się osobowości uczonego od wczesnych lat studenckich po ostatni etap życia.
Jacob Burckhardt (1818-1897), jeden z największych historyków sztuki i kultury XIX wieku, przez całe życie prowadził bogatą korespondencję. Dziś pamiętany przede wszystkim jako autor Kultury Odrodzenia we Włoszech i Griechische Kulturgeschichte, w swoich listach zawarł fascynujący obraz epoki, w której przyszło mu żyć.
W drugiej połowie XX wieku, głównie dzięki pracom prof. Jana Białostockiego, powstała w Uniwersytecie Warszawskim tradycja udostępniania w języku polskim klasycznych tekstów o sztuce, pióra wielkich artystów, myślicieli, pisarzy i krytyków. Niniejsza seria – prezentująca dzieła, których większości dotychczas nie przetłumaczono, o niepodważalnym znaczeniu dla nauk o sztuce i historii kultury, mądre, atrakcyjne literacko, piękne – stanowi kontynuację tej tradycji.
Esej o malarstwie Diderota jest jednym z najgłośniejszych tekstów o sztuce w pisarstwie francuskim. Był podsumowaniem kilkuletniego okresu życia Diderota, w dużej mierze poświęconego sztukom pięknym, poprzedzonego z kolei latami rozważań nad fizjologicznymi uwarunkowaniami odbioru i studiami nad psychologią twórczości.
Bardzo szybko po ukazaniu się (1795) wszedł do międzynarodowego obiegu myśli o sztuce i już u progu romantyzmu należał do kanonu wypowiedzi o malarstwie.
Esej… stanowi wyjątkowe zjawisko w XVIII-wiecznym pisarstwie o sztuce, wyprzedzając wielkie realizacje eseistyki XIX w.
Esej o malarstwie pojawił się w przełomowym momencie dziejów sztuki francuskiej. Apogeum popularności osiągnęli właśnie ulubieni malarze Diderota: Chardin, Jean-Baptiste Greuze i Claude-Joseph Vernet, a także najbardziej przezeń zwalczany artysta francuski, François Boucher. Sztuka rokokowa powoli dożywała swoich dni, pojawiały się już pierwsze zapowiedzi przemian w kierunku klasycyzmu, skłonność do dzieł bardziej surowych, antycznej „prostoty” i „spokojnej wielkości”. Coraz silniejszy dyktat rynku kolekcjonerskiego sprzyjał też przyspieszeniu rozkładu tradycyjnej hierarchii tematów i gatunków w sztukach przedstawiających, gorliwie zresztą podważanej przez Diderota, m.in. właśnie w Eseju.
Specyfika postawy Diderota wynikała z faktu, że rozważania natury estetycznej, koncepcje fizycznych uwarunkowań tworzenia i odbioru sztuki pisarz łączył z osobistym doświadczeniem zdobywanym w pracowniach i na wystawach. Sprawy techniki malarskiej czy np. specyfiki percepcji rzeźb nie dawały się oddzielić od spekulacji teoretycznych. Oczytany w starożytnej literaturze odnoszącej się do sztuk oraz dziełach brytyjskich i francuskich estetyków i artystów, Diderot nie przestawał patrzeć. Znajdziemy więc w jego Eseju o malarstwie wiele passusów dowodzących zachwytu nad dziełem często nieznanym albo zniechęcenia wytworem pędzla uznanej sławy.
W wielu wypowiedziach zawartych w Eseju o malarstwie Diderot jawi się jako znawca różnych tradycji pisarstwa o sztuce oraz tradycyjnych poglądów, ale także jako ich wyznawca. Niekiedy zajmuje stanowisko zdeklarowanego klasycysty, w sumie jednak można czytać Esej… jako tekst pisany z pozycji juste milieu, w kilku tylko miejscach iskrzący na styku z konwencjami teorii sztuki.
Książka zawiera listy do wydawcy "Idlera" z 1759 roku, piętnaście rozpraw o sztuce z lat 1769-1790, stanowiących główny dorobek teoretyczny Reynoldsa, oraz dwa teksty, z których jeden przynależy do głównego nurtu jego wywodów zawartych w rozprawach, zaś drugi wskazuje na obecność innych jeszcze, poza rozprawami, wątków i tekstów w pisarskim oeuvre tego autora. Reynolds, wybitny angielski malarz i teoretyk sztuki, należał do grona najważniejszych postaci osiemnastowiecznej kultury brytyjskiej, a jego dokonania w dziedzinie malarstwa i myśli o sztuce sytuują go w pierwszym szeregu artystycznej Europy. W Polsce o Reynoldsie wciąż niewiele wiadomo i polski przekład książki wypełni jedną z najdotkliwszych luk w naszej literaturze dotyczącej teorii sztuki i estetyki.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
