Gatunki cyfrowe 2 to historie mówione gatunków i praktyk cyfrowych. Bohaterami i bohaterkami są osoby programujące, projektujące, hakujące, tworzące muzykę, grafikę i literaturę w obszarze mediów cyfrowych. Są to Sebastian „Seban” Igielski, Magdalena „Corny” Krawczyk, Mateusz „Jakim” Szymański, Mateusz „Jokov” Osajda, PikkuMyy, Monika Górska-Olesińska, Bartek „V0yager” Dramczyk, Jan K. Argasiński oraz Natalia Balska. Czytelnik ma okazję poznać zestaw siedmiu praktyk cyfrowej kultury, które skoncentrowane są wokół cracksceny (cracktra), modułów, pixel artu, literatury grywalnej, poezji demosceny, wirtualnej rzeczywistości oraz sztucznych sieci neuronowych. Rozmowy zwrócone są w kierunku platform, jakich używają osoby praktykujące do produkcji utworów cyfrowych (Atari, Amiga, Atari ST, Xbox Kinect, Vive, Arduino). Książka zrealizowana w UBU labie na Uniwersytecie Jagiellońskim w oparciu o metodologię badań nad platformami Nicka Montforta i Iana Bogosta. Jest kontynuacją projektu Gatunki cyfrowe z 2018 roku. „Projektując tę książkę, chciałem opowiedzieć o bliskim mi rozumieniu kultury cyfrowej. Takim, w którym na równi przyglądamy się zjawiskom cyfrowym sprzed paru dekad, jak i współczesnym platformom i artefaktom. W projekcie tym docenione są mniej obecne fenomeny cyfrowego świata, inne od tych najbardziej obecnych i komercyjnych (jak na przykład gry cyfrowe). Faworyzowane są za to z kolei gatunki i praktyki graniczne, hybrydy, krzyżówki, jak literatura grywalna czy poezja demosceny, przy czym gatunki cyfrowe badane są w ścisłym połączeniu z platformą, na którą powstają. Wspólnie z bohaterkami i bohaterami rekonstruujemy lokalny kontekst, wernakularną cyfrowość (vernacular digitality), znajdujemy sposoby, jak afirmatywnie opowiedzieć o zjawiskach wsobnych, endemicznych i odrębnych”. Ze wstępu Piotra Mareckiego „Książka jest doskonałym przewodnikiem po niejednorodnym środowisku komputerowej kultury, kroniką jej początków i rozwoju nakreśloną przez jej uczestników i świadków owych przemian. Co istotne, przyjmując jako wyjściową perspektywę praktyka i uczestnika, przekonujemy się po raz kolejny o znaczeniu platformy technologicznej, gdyż to jej zmiany i modyfikacje określają zasadniczą dynamikę historycznych ewolucji cyfrowych gatunków. Owa tytułowa kategoria odsłania szereg paradoksów badania złożonej rzeczywistości postmedialnej. Z jednej bowiem strony przyjęcie dystynktywnego i dzielącego zjawiska pojęcia gatunku wydaje się dyskusyjne wobec płynności i hybrydyczności kultury technologicznej. Stale podsuwane rozmówcom Piotra Mareckiego pytanie o definicję i różnicę gatunkową nastręcza im wiele trudności, wymusza nakładanie na intuicyjnie przez nich wyodrębniane fenomeny jakiejś zewnętrznej oraz nazbyt sztywnej kategoryzacji. Z drugiej jednak strony w niemal każdym przypadku ten wysiłek przynosi istotne zrozumienie omawianych zjawisk. Mówiąc wprost, wyłaniająca się w trakcie rozmów gatunkowość jest określana przez ową adekwatną dla badań współczesnej cyfrowej kultury formułę elastycznej, płynnej, perspektywicznej, opartej na podobieństwach rodzinnych, transwersalnej matrycy mapowania krajobrazu dynamicznych praktyk społecznych. Dzięki temu czytelnik zaopatrywany jest każdorazowo w być może nierzadko ledwo uchwytne i opatrzone dziwnym neologizmem, ale jednak efektywne i niezbędne narzędzie nawigacji po skomplikowanych przestrzeniach demosceny czy meandrycznych terytoriach technologicznych subkultur”. Z recenzji dr. hab. Marcina Składanka, prof. UŁ Piotr Marecki – wydawca, producent i wytwórca utworów cyfrowych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Kultury UJ, gdzie kieruje UBU labem (ubulab.edu.pl). Współtwórca i szef wydawnictwa Ha!art (ha.art.pl). Postdoc w Massachusetts Institute of Technology (2013–2014), był także profesorem wizytującym w Media Archaeology Lab na Uniwersytecie Kolorado w Boulder (USA), na Uniwersytecie w Rochester (USA), Uniwersytecie w Bergen (Norwegia)
Opel załadowany po brzegi. W bagażniku czekają już torby z ubraniami na dwutygodniową podróż poślubną, aparaty fotograficzne i kawa w termosie z napisem „Thirsty”. Po kawalerskiej wyprawie przez „Polskę przydrożną” Piotr Marecki rusza w podróż z żoną Olą, by wspólnie świętować zawarcie małżeństwa. Pierwszy przystanek – Beskid Niski. Ekowesele, progresywne disco polo, całonocne maratony na atari i wiersze czytane dla przyrody. Kolejny – Huculszczyzna, drewniana chata w górach i ukraińskie bezdroża. Marecki z żoną rejestrują mijany krajobraz i zwracają uwagę na lokalną architekturę. Tarnopol, Strusów, Monasterzyska, Tyśmienica, Kołomyja, Szepit, Czerniowce, Zaleszczyki, Stryj. Podróż jest długa, drogi dziurawe. Ale ważne, że jadą razem. Piją huculski samogon, zagryzają go bryndzą i śpiewają pieśni o zbójniku Doboszu. Obserwują, jak wschodnia prowincja opiera się zachodniemu turbokapitalizmowi. A Hucuł Misza na to: „Wszystko jasne. Romantika”.
Monografia na temat brytyjskiego komputera 8-bitowego ZX Spectrum została napisana z perspektywy demosceny, czyli użytkowników i twórców, którzy skupiają się na możliwościach platformy. Demoscena ZX Spectrum rozwinęła się głównie w Rosji, Polsce, Czechach i Słowacji, stąd zaprezentowany w książce punkt widzenia nie obejmuje oficjalnej historii komputera, ale narrację lokalną. Badaniu zostały poddane procesy „przejęcia” zachodniej platformy głównie przez rosyjskich użytkowników, czyli jej masowe klonowanie.
ZX Spectrum to platforma znana z wielu ograniczeń sprzętowych, pokonywanych przez twórców. Autorzy omawiają wytwory specyficzne dla sceny ZX Spectrum (np. poezję demosceny, muzykę 1-bitową czy gry homebrew). Szczegółowo przyglądają się możliwościom komputera w zakresie tworzenia grafiki, muzyki, dem i gier.
Autorzy zastosowali metodę etnograficzną oraz badania nad platformami i archeologię mediów.
Demoscena ZX Spectrum to inicjatywa o fundamentalnym znaczeniu dla badań nad historią kultury cyfrowej w Polsce i Europie Środkowej. Autorzy (…) oferują wnikliwy wgląd w środowisko, estetyki i historie przyswojenia platformy w zmiennych społecznie i historycznie warunkach.
Z recenzji dr hab. Anny Nacher, prof. UJ
Piotr Marecki – kulturoznawca, prowadzi UBU lab na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Yerzmyey – demoscener, twórca muzyki chiptune, artysta lo-fi.
Robert „Hellboj” Straka – matematyk, programista, współtwórca dem; pracuje w Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
ę książkę pisałem w okresie projektowania laboratorium twórczego programowania UBU lab ze świadomością, że tekst nie jest formą docelową. Stanowi jedynie komentarz i powinien być traktowany jako część większego projektu, czyli laboratorium, wykonanych w nim prac, współpracy, zebranego sprzętu, doświadczeń dzieł cyfrowych na natywnych platformach, a zatem aspektów trudnych do opisania jedynie słowami – elementów, które w myśl założeń laboratoryjnego modelu humanistyki pełnią istotne funkcje. Opisuję model uprawiania humanistyki, w którym to nie praca z tekstem przy biurku w bibliotece odgrywa główną rolę. Skupiam się na laboratorium, rodzimej kulturze cyfrowej i demonstruję pewien sposób jej badania i tworzenia.
Od autora
W monografii omówione zostaje laboratorium jako narzędzie pracy badawczej w humanistyce. Autor skupia się przede wszystkim na aspekcie przestrzeni, tworzenia zespołu badawczego oraz użytych narzędzi, a także wskazuje na aspekty praktyki i eksperymentowania jako istotne dla pracy laboratoryjnej. To nie teoretyczne rozważania, ale relacja z budowania laboratorium cyfrowego UBU lab, w którym badana jest kultura cyfrowa z użyciem metody platform studies i archeologii mediów. (…)
Przedstawione w książce tezy w środowisku naukowym niewątpliwie mogą wydawać się kontrowersyjne, przełamujące stereotypy i tradycyjne metody nauczania oraz prowadzenia badań naukowych. Dla innych autor jest wizjonerem, który naukowo, dzięki laboratorium, rejestruje zmieniający się cyfrowy świat.
Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Głowackiego
Piotr Marecki – kulturoznawca, wydawca, producent utworów cyfrowych. Pracuje na stanowisku profesora na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 2013–2014 pracował jako postdoc na Massachusetts Institute of Technology. Mieszka w Krakowie.
Wywiad-rzeka o „kosmosie Żuławskiego” – rozmowa o uniwersum sztuki utkanym z setek przeczytanych książek, obejrzanych filmów i wysłuchanych oper, a takż˙e o traumatycznych doświadczeniach życiowych, które ukształtowały filmowy i pisarski warsztat artysty. Sam Peckinpah obok Fiodora Dostojewskiego, Sergiej Eisenstein obok Kena Russella, XIX-wieczna proza obok sztuki komiksu – to wszystko staje się inspiracją do stworzenia dzieła poruszającego najbardziej dotkliwe problemy – w sferze indywidualnej i społecznej. Dramatyczne opowieści o filmie w czasach PRL-u. O dwukrotnym przymusie opuszczenia Polski i o cenzurze. O kobietach... Małgorzacie Braunek, Romy Schneider, Isabelle Adjani, Valérie Kaprisky, Iwonie Petry, Sophie Marceau. O robienieu języka lewicowego w telewizji “pampersów”. O pracy z filmowcami z Polski, Francji i Ameryki – przewodnik po praktycznej stronie sztuki filmowej Nowe wydanie wzbogacone zdjęciami i nowym wstępem Piotra Kletowskiego.
To opowieść o cywilizacyjnym procesie przemiany książki pod wpływem mediów cyfrowych. Do skonstruowania narracji wybrano sześć polskich utworów powstałych od 1975 do 2013 roku, które potraktowano jako dzieła charakterystyczne dla opisywanej doby późnego druku. Wszystkie one mają jedną wspólną cechę: są hybrydami rozpiętymi między medium analogowym i cyfrowym, kartką i ekranem. Wychodząc z założenia, że do badania tych utworów niewystarczająca jest lektura filologiczna, literaturoznawcza, uwzględniająca jedynie treść, autor wykorzystał również analizę opartą na medium (media-specific analysis), a przywołane prace nazwał za N.K. Hayles techno-tekstami. Swój wywód skonstruował na bazie wielu słowników (autorstwa m.in. J.D. Boltera, H. Kittlera, E. Aarsetha, J. Pressman, N. Montforta, K. Bazarnik), zaś narrację oparł głównie na dwóch metodologiach: badaniach nad platformami i archeologii mediów.Piotr Marecki, w pełni respektując rygory naukowego wywodu, napisał książkę do czytania, rzec by się chciało ogólnohumanistyczną, w której jak w zwierciadle przeglądają się przemiany współczesnej kultury. Pozostając w sferze (ekranowej) piśmienności, zdołał przyjrzeć się skomplikowanemu procesowi cywilizacyjnemu, który tak bardzo odmienił współczesne kultury mediów.prof. dr hab. Andrzej GwóźdźPiotr Marecki proponuje swego rodzaju kanon, wskazując omawiane dzieła jako punkty kardynalne krajobrazu kultury późnego druku.dr hab. Katarzyna BazarnikPiotr Marecki kulturoznawca, wydawca, producent utworów cyfrowych. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Postdok na Massachusetts Institute of Technology (20132014). Mieszka w Krakowie.
Gatunki cyfrowe. Instrukcja obsługi to dogłębny i poparty wieloma przykładami przewodnik po praktycznej stronie tworzenia cyfrowych dzieł kultury podany przez ich twórców. O tym, jak zrobić i czym się charakteryzuje demo, gra tekstowa, chiptune, magazyn dyskowy, dankowy mem, fejsbuczany status, generator, hipertekst, gra czy conditional arts, Piotrowi Mareckiemu opowiadają Jakub Argasek Argasiński, Zenon Fajfer, Paweł Janicki, Leszek Onak, Łukasz Podgórni, Michał Bonzaj Staniszewski, Łukasz Zenial Szalankiewicz, Wiesławiec deluxe, Yerzmyey oraz Krzysztof A. Ziembik.Powiesz, że serce kultury cyfrowej bije na Zachodzie, głównie w Stanach Zjednoczonych, gdzie najmocniej rozwinęła się technologia informatyczna. Z jednej strony rzeczywiście tak jest, ale istnieją też lokalne podejścia, nierzadko bardzo oryginalne i niespotykane w hegemonicznym centrum. Taka kultura cyfrowa nas interesuje i taką właśnie lokalną narrację obraliśmy.Posługując się historią mówioną, Gatunki cyfrowe oferują znakomity wgląd w konkretny wycinek praktyk zlokalizowanych w dosyć precyzyjnie wyznaczonym miejscu i czasie a często związanych także z konkretnymi platformami (Commodore, Atari, Amiga ZX Spectrum), które są dzisiaj przedmiotem kulturowej nostalgii i przeżywają swoisty renesans.Z recenzji dr hab. Anny NacherPiotr Marecki kulturoznawca, wydawca, producent i wytwórca utworów cyfrowych. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego i wykładowca na łódzkiej Filmówce. Postdok na Massachusetts Institute of Technology (20132014). Wspólnie z autorami i autorkami z kilku krajów opublikował ostatnio tomik literatury generatywnej 2X6 (2016). Jest ponadto twórcą Wierszy za sto dolarów (2017) napisanych przez Mechaniczne Turki Amazona oraz Sezonu grzewczego (2018) napisanego razem z mieszkańcami Krakowa. Obecnie pracuje nad monografią komputera ZX Spectrum (wspólnie z demoscenerami Yerzmyeyem i Hellbojem). Prowadzi UBU lab na UJ.
1. Amazon Mechanical Turk to amerykańska platforma crowdsourcingowa, dzięki której różne organizacje outsourcują pracę. Jej użytkownicy nazywani są Mechanicznymi Turkami.2. Na AMT zachodzi stosunek pracy między zamawiającym (requester) a pracownikiem (worker).3. Mechaniczne Turki wykonują HIT-y (Human Intelligence Task), czyli niskopłatne zadania, których nie da się zrealizować automatycznie.4. Mechaniczny Turek to ucieleśnienie klęski człowieka, który najpierw budował maszyny, aby wykorzystywać je do własnych celów, a ostatecznie sam stał się ich wyrobnikiem.5. Zleconym HIT-em było w niniejszym przypadku napisanie wierszy współczesnych w języku polskim. Za wiersze te płacono w dolarach amerykańskich. Na Amazon Mechanical Turk nie można płacić w złotówkach, a polska wersja platformy nie istnieje.6. Układ książki warunkują kwoty zapłacone za wiersze.7. Ta książka jest projektem literackim, ale też zapisem eksperymentu społecznego.8. Ta książka mówi o wirtualnych ekonomiach, digitalnej reprodukcji, wyzysku na cyfrowych rynkach pracy i wycenie pracy artystycznej. Ponadto komentuje ona sytuację materialną polskich poetów i poetek.9. Ta książka mówi przede wszystkim o nieświadomości internetu.10. Ta książka jest przykładem pisarstwa cyfrowego. Do tej pory powstało wiele dzieł zrealizowanych przez Mechaniczne Turki, a ten jest pierwszym w języku polskim.Tak brzmi poezja tworzona w ramach wyzysku, nieopłacanej bądź skrajnie niskopłatnej pracy, skazana na decyzje bawiącego się swoją władzą pana od poezji, który wydaje ją w książce pod własnym nazwiskiem w swoim wydawnictwie. Tak brzmi polska poezja współczesna. A tak brzmi nieopłacany blurb.Maja Staśko
Cenzobot to bot zrealizowany na platformie Twitter. Program tweetuje fragmenty tekstów z prawdziwych recenzji cenzorskich z okresu komunizmu. Obecnie dokumenty te znajdują się w Archiwum Akt Nowych.Twitter uznawany jest za jedną z najbardziej cenzurujących współczesnych platform cyfrowych. Dlatego to medium społecznościowe wydało się idealnym narzędziem do publikacji autentycznych wypowiedzi cenzorów i cenzorek. Pomysł na tweetowanie cenzury powstał po czystce botów na Twitterze w lutym 2018 roku.Każdy tweet (na wzór recenzji cenzorskich) składa się ze streszczenia, oceny i decyzji.Program działa regularnie od czerwca 2018 roku. Automat co 30 minut publikuje nowy tweet. Teksty zgromadzone w książce stanowią wybór z ponad 20 tysięcy tweetów.Do realizacji bota użyto narzędzia Cheap Bots, Done Quick.Bot był prezentowany na:Electronic Literature Organization Conference 13-17.08.2018, MontrealHa!wangarda / Noc Poezji, 3-6.10.2018, KrakówCopernicus Festival, 25.05.2019, Kraków
This monograph was written from the perspective of the demoscene, i.e. users and creators whose interests are focused on the capabilities of the British 8-bit computer ZX Spectrum. The book does not include the official history of the computer, but the local narrative. The authors examine the processes of taking over the western platform, e.g. mass cloning of the hardware. They investigate creative artifacts specific to the ZX Spectrum scene and discuss the computer's capabilities for creating graphics, music, demos and games, applying the ethnographic method as well as platform studies and media archeology.The ZX Spectrum Demoscene is an initiative of fundamental importance for the study of the history of digital culture in Central Europe. The authors offer insight into the environment, aesthetics and histories of the platform's assimilation in varying social and historical conditions.Dr hab. Anna Nacher, professor of the Jagiellonian UniversityPiotr Marecki, writer, publisher, translator, digital culture scholar. Associate professor in the Institute of Culture at the Jagiellonian University in Krakow, also the head of a creative computing lab. In 201314 he did a postdoc at Massachusetts Institute of Technology at the Trope Tank lab.Yerzmyey, lo-fi artist: demoscener, musician, graphic artist, photographer, writer, creator of the Hooy-Program. Author and co-author of numerous demos, intros, graphics, chiptune songs, interactive fiction, games, collection of photos. He works mostly with ZX Spectrum, but also with Atari and Amiga computers, Commodore 264 series, the Raspberry Pi and many others. Co-author of a creative computing lab at the Jagiellonian University.Robert Hellboy Straka, z80 & x86 programmer, mathematician, AGH UST lecturer. Author and coauthor of several demos, intros and games on the ZX Spectrum. His academic career is linked to advanced numerical methods in science and engineering with emphasis on GPU computations and Lattice Boltzmann Method.
Kultura niezależna w Polsce 1989?2009 to raport z dziejów rodzimego entuzjazmu ostatnich dwudziestu lat. Subiektywny przewodnik dziewięciorga autorów i autorek po obszarach kultury kreowanej oddolnie, nastawionej na innowacyjność, kreatywność, eksperyment, debiut, rebelię i walkę z Babilonem. Przykłady progresywnych wytworów kultury, nieprzewidywalnych, autentycznych, nieoczywistych, subwersywnych pól rodzimej muzyki, literatury, kina, teatru, komiksu, sztuk wizualnych ? nienastawionych na medialne patronaty i fajerwerki, pomoc grantów i promocję urzędników-donatorów. Nowe słowniki, nowe myślenie w kategoriach instytucjonalnych i parainsytucjonalnych, przeformatowanie pola kultury w zakresie rynku i dyskursu. Niezależność jako forma działania i kategoria estetyczna.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
