Książka o „Kulturze” to wybór, przejrzanych i ponownie zredagowanych, najważniejszych tekstów Andrzeja Mencwela napisanych w ostatnich dekadach o fenomenie miesięcznika „Kultura” i jego znaczeniu w kulturze polskiej i światowej. Publikacja składa się z trzech części: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956), Świadectwa (tu m.in. listy Jerzego Giedroycia i wywiad z nim), Nadal aktualne. Tom opatrzył przedmową Krzysztof Pomian.
Rozpoczynałem tę pracę ponad trzydzieści lat temu, świadectwem pierwszy list Jerzego Giedroycia do mnie, tutaj zamieszczony. Nie mogę obiecać, że książką tą zamykam już temat „Kultury”, ponieważ pobudzeń ciągle przybywa, co potwierdza korespondencja Jerzego Giedroycia z Józefem Czapskim, o której napisałem zeszłego lata. Jakiekolwiek rzetelne rozważania o Polsce, Polakach, Europie i świecie nowoczesnym nie mogą pominąć dzieła „Kultury”. Nic zresztą, niestety, nie czyni go bardziej aktualnym niż wojna w Ukrainie, więc na terytorium należącym do ULB. Idee Jerzego Giedroycia potrzebują wielu dekad pokoju, aby zostać dopełnione. Nadzieja na to spełnienie nigdy mnie nie opuszcza i staram się do niego przyczyniać.
Od autora (fragment)
******
The Book about Kultura
The book about Kultura (Culture) is a selection of the most important texts of Andrzej Mencwel, about the phenomenon of the Kultura monthly and its significance in Polish and world’s culture. The texts, written in the last decades, have been reviewed and re-edited. The publication consists of three parts: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956) (Study of Success. An Example of Kultura, 1946–1956), Świadectwa (Testimonies) (here, among others, the letters of Jerzy Giedroyc and an interview with him), Nadal aktualne (Still Up-to-date). The foreword was written by Krzysztof Pomian.
Książka wspomnieniowa jednego z najwybitniejszych polskich badaczy kultury, poświęcona osobom, które go ukształtowały. Jest to zbiór osobistych relacji ze spotkań Andrzeja Mencwela z życiem i dziełem twórców współczesnej kultury polskiej, większość opisywanych biografii i wydarzeń łączy się z Uniwersytetem Warszawskim.
******
Teachers and Friends
A book of recollections by one of the most prominent Polish cultural studies scholar, devoted to the persons who have shaped him. It offers a series of personal accounts of Andrzej Mencwel’s encounters with the lives and works of creators of modern Polish culture, most of the biographies and events described are associated with the University of Warsaw.
Pierwszy z planowanych trzech tomów autobiograficznej prozy wybitego krytyka i historyk kultury. Bardzo osobista, zarazem głęboko refleksyjna, pokazująca szeroki kulturowo-historyczny horyzont opowieść o powojennym dzieciństwie na Ziemiach Zachodnich. FRAGMENT Dom, który przejęliśmy dość wcześnie, zastaliśmy już opuszczony, dzięki czemu uniknęliśmy, ojciec za nas wszystkich, bezpośredniego udziału w wysiedlaniu poprzedników i wypowiadaniu lodowatej formuły: Sie fahren nach Altreich, ihr Vaterland1. Niemieccy mieszkańcy Kotliny uważali ją na pewno za swój Vaterland, może nawet za Altreich, choć do Rzeszy włączeni zostali dopiero przez Bismarcka. Mieszkanie nie było jeszcze zrabowane i pozostało częściowo umeblowane, podobnie zakład krawiecki na parterze, wyposażony w maszyny, stoły i żelazka, a nawet w stojące lustro krawieckie z bocznymi skrzydłami na zawiasach, pozwalające klientce obejrzeć się nie tylko od stóp do głowy, ale też z boków i z tyłu. Chroniliśmy to lustro przez wszystkie perypetie, aż w końcu, jako prawowity spadkobierca, oddałem je przyjacielowi do garderoby teatralnej. Ojciec przybył do Kotliny wczesnym latem 1945 roku, kiedy tylko przekonał się, że w rodzimym Rawiczu nie ma już do czego wracać, i on, ten człowiek śródpolskich nizin, który przez całe poprzednie życie żadnych chyba gór nie widział, bo nawet podczas pierwszej wielkiej wojny stacjonował nad morzem, udał się na wyprawę cokolwiek awanturniczą, tym bardziej że podjął ją sam, gdyż jego dorosłe już córki, a moje siostry odmówiły współdziałania i udały się również na Zachód, ale do Żar i na własną rękę. W Jeleniej Górze znalazł się na przełomie czerwca i lipca, nie tylko postarał się o swój przydział, ale też zaczął działać społecznie, skoro już w sierpniu zarejestrował wraz z kolegami cech krawców, którego starszym, czyli cechmistrzem, go wybrano. Było to już po pierwszej, dzikiej, jak się ją określa nawet w oficjalnych opracowaniach, akcji wypędzania Niemców przeprowadzonej w czerwcu przez wojsko, milicję i zwyczajnych rabusiów ze skrytego poduszczenia tworzących fakty dokonane przed rozpoczęciem poczdamskiej konferencji pokojowej, na której miały zapaść rozstrzygnięcia graniczne. Andrzej Mencwel - krytyk, eseista, historyk literatury i kultury polskiej, prozaik. Urodzony (1940) w Tarnobrzegu, do szkół chodził w Jeleniej Górze i w Żarach, studiował w Uniwersytecie Warszawskim, gdzie następnie wykładał (z przerwą 1968-1975) kilkadziesiąt lat. Profesor nauk humanistycznych, wypromował sporo magistrów i ponad dwudziestu doktorów. Jest ojcem dwóch synów oraz dziadkiem siedmiorga wnucząt. Wydał m. in. Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego,1990, 2009; Przedwiośnie czy potop, t. I 1997, t. II 2019; Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, 2006; Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX, 2014; Toast na progu, 2017.
Fascynująca opowieść o zanikaniu polskiej kultury chłopskiej.
Najnowsza książka cenionego historyka literatury i kultury.
Toast na progu Andrzeja Mencwela to współczesna opowieść biograficzna. Jej głównym bohaterem jest zmarły przed kilku laty przyjaciel autora, który był światłym rolnikiem, dumnym ze swej zawodowej sprawności i gospodarczych osiągnięć. Był też jednym z ostatnich prawdziwych chłopów, uosobieniem stanowej godności i cnoty obywatelskiej. Wspomnienie o nim uprzytamnia autorowi, że w niedawno minionym czasie zeszli z tego świata inni jego sąsiedzi i sąsiadki, autentyczni w chłopskim człowieczeństwie, oryginalni w osobowych rysopisach, wypełniających kolejne rozdziały tej opowieści. Zaczynali samodzielnie gospodarzyć jeszcze przed wojną, przetrwali dzielnie i mądrze prawie półwiecze, w tym wojnę i okupację, oparli się presjom kolektywizacji i sprostali pierwszym wyzwaniom modernizacji. Wraz z ich odejściem w ostatnich dekadach zanikło też tradycyjne, wielofunkcyjne, rodzinne gospodarstwo chłopskie, będące materialną ostoją chłopstwa jako klasy społecznej. Była to w Polsce klasa najstarsza i najliczniejsza, odwiecznie wyzyskiwana, a utrzymująca swą pracą byt zbiorowy. „Żywią i bronią” - jak głosiło tradycyjne hasło demokratyczne.
Czy osamotnienie i śmierć przyjaciela, równoznaczne z końcem jego świetnego gospodarstwa, były nieuchronne? Czy zanik takiego sposobu istnienia, jaki stanowiło rodzinne gospodarstwo chłopskie, jest tożsamy z zanikiem chłopstwa jako wyraźnego stanu społecznego, zatem z końcem odrębnej kultury chłopskiej? Czy kultura polska musi ciągle opierać się na tradycji szlacheckiej, czy też winna oprzeć się na dziedzictwie chłopskim, będącym kulturą pracy i współpracy?
Oto pytania, które skrycie i jawnie, pośrednio i bezpośrednio inspirują tę opowieść, nasycając ją eseistyczną refleksją autora.
Andrzej Mencwel - historyk literatury i kultury polskiej, krytyk, eseista, publicysta. Autor m.in. Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego (1990, 2006, Nagroda Ministra Edukacji Narodowej); Przedwiośnie czy potop. Studium postaw polskich w XX wieku (1996, Nagroda Pen Clubu Polskiego im. Jana Strzeleckiego); Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia (2006, nominacja do Nagrody Nike, Nagroda im. Jana Baudouina de Courtenay); Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX (2014, Książka roku Magazynu „Nowe Książki”, Nagroda im. Kazimierza Wyki, nominacja do Nagrody Gdynia w dziedzinie eseistyki, nominacja do Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego za wybitne dzieło humanistyczne, nominacja do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego).
Książka Wyobraźnia antropologiczna: próby i studia ujmuje kulturę zarówno w perspektywie historycznej, jak i antropologicznej; kultura w tym ujęciu składa się z systemów komunikacyjnych współtworzących konfiguracje osobowości i więzi międzyludzkich. Jest to książka wielodyscyplinarna i wielotematyczna, ale odniesiona przede wszystkim do przeszłości i przyszłości kultury polskiej. Formalnie należy do kulturoznawstwa (wiedzy o kulturze) i antropologii kultury, do historii literatury i kultury polskiej, do medioznawstwa i socjologii, do historii idei i filozofii kultury. Naprawdę jednak ustanawia swój własny projekt wiedzy o kulturze, określa go teoretycznie i wykorzystuje praktycznie, umieszcza we współczesnym kontekście intelektualnym i ideowym oraz ugruntowuje filozoficznie.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
