Gdzie znajduje się dziś krakowskie sacrum? Czym może być miejskie genius loci? Jakie przybiera oblicza? Co w praktyce oznacza słowo dziedzictwo i czy związanie konkretnego miejsca z wyobrażeniem dziedzictwa przydaje mu sakralności? Czy z kolei religijne sacrum, kiedy jest łączone ze znanym zabytkiem, banalizuje się i zmienia w kolejną wartą zobaczenia atrakcję? Co wydarza się w przestrzeniach uznawanych za równocześnie święte i odziedziczone? Co do miasta wnoszą, ale i co mu zabierają przybysze i turyści? Gdzie w Krakowie sytuują się współcześni i historyczni mieszkańcy?Te i inne pytania były przedmiotem badań autorów książki. Tytułowe mapy miasta nawiązują do antropologicznych teorii przestrzeni, wskazując, że przestrzeń tworzona jest przede wszystkim poprzez interakcje z ludźmi. Publikacja stanowi opowieść o Krakowie i różnych ludzkich mapach oplatających dzisiejsze miasto i tworzących jego rozmaite warstwy.Książka nawiązuje do wystawy, która była prezentowana w Muzeum Etnograficznym w Krakowie od listopada 2017 do lutego 2018 r. Projekt powstał w ramach międzynarodowego Konsorcjum HERILIGION (The Heritagization of Religion and the Sacralization of Heritage in Contemporary Europe) http://heriligion.eu/ w obrębie programu HERA (Humanities in the European Research Area) Uses of the Past i jest finansowany przez sieć HERA, NCN, AHRC, FCT, DASTI, NWO oraz Komisję Europejską w programie Horyzont 2020 na podstawie umowy nr 649307.

Piotr Mróz Duch jest wolnością i tym, co romantyczne. Namysł nad kulturą epoki XIX stulecia Beata Szymańska Parerga i paralipomena: Artura Schopenhauera myśli o kulturze Olgierd Miedzybłocki Goethe – jedność z chaosu Kacper Kutrzeba Literatura, Bildung, wyobraźnia. Kilka krótkich uwag o literaturze epoki nowoczesnej Piotr Mróz, Jędrzej Skibowski (O)powieść romantyczna Piotr Mróz, Jędrzej Skibowski Z wybranych teorii powieści pierwszych dekad romantyzmu Remigiusz Król Materialistyczna koncepcja alienacji i jej postheglowska dialektyka Jowita Guja Dziewiętnastowieczny ateizm filozoficzny Paulina Tendera Filozofia kultury Georga W.F. Hegla na podstawie wybranych fragmentów Encyklopedii nauk filozoficznych oraz Wykładów z filozofii dziejów Leszek Augustyn Dostojewski i sprzeczności XIX wieku Michał Bohun Przeciw kulturze. Spory z kulturą i o kulturę w myśli rosyjskiej XIX wieku Piotr Mróz Epoka zmierza ku końcowi – poza romantyzmem Alicja Kowalczewska Jednostka wyzwolona, zło i niewinność – Maldoror Lautréamonta Stanisław Łojek Wizja kultury w Narodzinach tragedii Nietzschego Krzysztof Pilarczyk, Gideon Kouts Od emancypacji do autoemancypacji Żydów. Zarys historyczno-kulturowy Anna Tomaszewska Koncepcja wiary Johna Henry’ego Newmana jako przykład dziewiętnastowiecznej krytyki oświeceniowego racjonalizmu Maria Flis Kultura a tożsamość ludzkiej natury Krzysztof Matuszewski Guyau – witalizm u źródeł etyki Bartłomiej Dobroczyński Carl Gustav Carus (1789–1869) – skazany na zapomnienie prekursor psychologii nieświadomości Radosław Stupak Paradoks Wundta. Szkic o filozofii i psychologii twórcy pierwszego laboratorium psychologii eksperymentalnej Anna Małecka Starzejące się szaty kultury. Koncepcja Thomasa Carlyle’a na tle tradycji i epoki Joanna Hańderek Marysia – czyli słów kilka o rozumieniu kobiet i kobiecości w XIX wieku Agnieszka Gralewicz Koncepcja sztuki Johna Ruskina wobec rozważań estetycznych Marcela Prousta

Baskonia to kraj, który niełatwo znaleźć na mapie. Położona na pograniczu Hiszpanii i Francji, została boleśnie doświadczona przez historię jednym z jej najdramatyczniejszych momentów było bombardowanie Guerniki. To region zwykle kojarzony z organizacją terrorystyczną ETA i często nieodróżniany od Hiszpanii.Miłość do Baskonii zaczęła się u Katarzyny Mirgos od euskary języka Basków. Potem objęła kulturę, zwyczaje, kuchnię i przede wszystkim ludzi. Ta miłość jest zapisana w książce. Gure to osobisty przewodnik po historii tego niezwykłego kraju, jego polityce, wierzeniach i współczesnym życiu. Znajdziemy tu między innymi fascynujące opowieści o dawnych mitach i towarzyszącej im religijności, wstrząsające opisy kradzieży dzieci oraz analizę baskijsko-katalońskich relacji i rodzenia się odrębnej tożsamości. Mirgos odczarowuje Baskonię i sprawia, że natychmiast chcemy pakować walizki i wyruszać w podróż, żeby spróbować prawdziwej baskijskiej porrusaldy.

Wprowadzona przez Marianne Hirsch kategoria „postpamięci” bardzo szybko stała się jedną z najważniejszych opisujących kondycję powojennej kultury europejskiej. Hirsch opisuje różne sposoby, za pomocą których pamięć mogła być „przekazywana” – od rozmów, przez zachowanie rodziców, które było konsekwencją przeżyć z przeszłości (depresja, obsesje, milczenie), a także ich wpływ na kolejne pokolenie. Postpamięć zwraca uwagę nie tyle na sam transfer pamięci, choć świadomość jego przebiegu jest kluczowa dla zrozumienia całego procesu, ile sposób, w jaki zostaje ona przyswojona przez odbiorców, którzy cały czas muszą w nim aktywnie uczestniczyć. Postpamięć nie jest procesem jednolitym, ale chaotycznym, rozszczepionym na różne formy i media, poprzez które może odbywać się transmisja „pamięci” między pokoleniami. Jej wewnętrzna dynamika i brak ściśle określonych struktur sprawiają, że jest ona otwarta na modyfikacje i może przyjmować różnorodne formy w zależności od relacji, w jakiej się odbywa. W jaki sposób teatr uczestniczy w procesie transferu pamięci? Jak się do niego ustosunkowuje i z niego korzysta? Czy spektakl może generować doświadczenie postpamięci? Jakie są konsekwencje uruchomienia narracji krytycznych wobec postpamięci? Książka Marty Bryś jest próbą odpowiedzi na te pytania na przykładach spektakli Tadeusza Kantora, Jerzego Grzegorzewskiego, Moniki Strzępki oraz Krzysztofa Warlikowskiego. Proces postpamięci odbywa się w relacji między sceną a widownią. W pewnym sensie najważniejszą cechą całej analizy jest zwrócenie uwagi na ten właśnie fakt „stawania się” postpamięci w teatrze. I w tej kwestii zarówno analiza przedstawień, jak i jej konkluzje są wyjątkowo trafne i odkrywcze. Fragment recenzji prof. Krzysztofa Bielawskiego Szczególnie warte podkreślenia jest krytyczne podejście Autorki do przywołanych prac. W każdym z rozdziałów opiera ona własne interpretacje na wybranej koncepcji teoretycznej, czasem traktując ją jako inspirację dla swoich obserwacji, czasem jako cenne wsparcie metodologiczne, czasem jednak przeformułowując wersję autorską czy wręcz wchodząc z nią w polemikę. Fragment recenzji prof. Ewy Guderian-Czaplińskiej Ważną zdobyczą rozprawy jest pokazanie i dowiedzenie, że specyfika procesu postpamięci sprawia, iż „niezależnie od tego, czy dane medium zawiera komentarz (także krytyczny) do transferu pamięci, to zawsze zostaje przez niego zagarnięte i automatycznie staje się jego częścią”. W ten sposób nazwa „teatr postpamięci” otrzymuje niejako podwójne uzasadnienie: jest to teatr będący częścią procesu postpamięci, a zarazem tematyzujący, wystawiający go. Fragment recenzji prof. Dariusza Kosińskiego MARTA BRYŚ – doktor nauk humanistycznych, absolwentka teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 2011–2013 pracowała w Ośrodku Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”, w latach 2013–2014 koordynatorka programowa festiwalu Krakowskie Reminiscencje Teatralne. Wraz z dr Łucją Iwanczewską współkuratorka projektu „Biografie w teatrze” realizowanego w Cricotece. W latach 2014–2015 oraz 2016–2017 członkini komisji w Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2015 roku koordynowała promocję Teatru POP-UP w Krakowie, realizowanego przez Agencję GAP, w ramach którego była również producentką autorskiego projektu SPI->RA->LA Krystiana Lupy, Piotra Skiby i Igi Gańczarczyk. W latach 2018–2019 koordynowała współpracę z artystami w Krakowskim Salonie Sztuki organizowanym przez Fundację F.A.I.T oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe. Współredaktorka wraz z prof. Katarzyną Fazan i dr hab. Anną R. Burzyńską publikacji Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności (2014). Publikuje na łamach czasopism „Didaskalia”, „Dialog”, „Notatnik Teatralny”, „Opcje”.

Książka „Wśród polskich syren, rusałek, meluzyn, świtezianek i innych wodnych panien” Bartłomieja Grzegorza Sali to bogato ilustrowane kompendium przedstawiające 63 najsłynniejsze polskie syreny, nimfy i rusałki, które znane są z dzieł literackich i ludowych podań. Autor poświęca każdej bohaterce jeden rozdział – oprócz opisu i analizy postaci podaje jej pochodzenie, ewolucję i wpływ, jaki wywarła na kulturę. Dzięki lekturze możemy szczegółowo prześledzić losy Goplany, Juraty, Meluzyny czy też najpopularniejszej w Polsce wodnej panny – syrenki warszawskiej. To doskonała pozycja dla wszystkich amatorów legend i klasyki polskiej literatury.

Ayahuasca to święty psychoaktywny napój przygotowywany z południowoamerykańskich pnączy i liści krzewów. Rdzenne społeczności w Amazonii od dawna używają go w celach rytualnych, ale w ostatnim czasie cieszy się rosnącym zainteresowaniem na całym świecie jako potężne narzędzie osobistej transformacji, a coraz więcej ludzi z Zachodu sięga po niego z intencją lepszego poznania siebie, aby doświadczyć uzdrowienia albo odzyskać połączenie ze światem przyrody.Jeszcze do niedawna ayahuasca była mało znana, lecz obecnie stanowi jeden z najważniejszych elementów ogólnoświatowego renesansu psychodelicznego. Dlaczego? W niniejszej książce Daniel Pinchbeck i Sophia Rokhlin zgłębiają kulturowe i historyczne pochodzenie tego wywaru, rozważając rolę szamana lub curandero w kulturze amazońskiej i kulturze zachodniej. Analizują zaskakujący proces rozprzestrzeniania się ayahuaski po całym świecie, a także jej obecny status prawny i najnowsze badania naukowe dotyczące jej właściwości. Uważnie przyglądają się temu, jak współcześni ludzie postrzegają ten wywar i jak z niego korzystają.W jaki sposób ayahuasca wpływa na naszą kulturę? Czy stanowi antidotum na problemy konsumpcyjnych społeczeństw zachodnich? Pinchbeck i Rokhlin pochylają się nad ekonomicznym, społecznym, politycznym i ekologicznym wpływem tego wywaru na mieszkańców Amazonii i innych części zglobalizowanego świata. Dokąd może zaprowadzić ludzkość coraz większa popularność tajemniczego indiańskiego lekarstwa?Gdy rośliny śnią to lektura obowiązkowa dla każdej osoby zainteresowanej trwającym właśnie renesansem badań nad psychodelikami, dodająca do niego cenny, antropologiczny kontekst. Jest jednocześnie najobszerniejszą i najbardziej wyczerpującą obecnie pozycją na temat ayahuaski na polskim rynku.

Książka Karen Blixen Pożegnanie z Afryką (Out of Africa) i nakręcony na jej podstawie film o tym samym tytule z Meryl Streep i RobertemRedfordem w rolach głównych, u bardzo wielu ludzi wytworzyły sugestywny,nostalgiczny obraz Czarnej Afryki z początku ubiegłego stulecia. Czy ten obraz jest prawdziwy? Ta niewielka książka zawierająca esej o Kenii autorstwa znakomitego erudyty, wybitnego historyka sztuki, prof. Jana K. Ostrowskiego przybliży nas do odpowiedzi na to pytanie.

Prowokująca książka podważająca przyjętą narrację o początkach ludzkiej cywilizacji. Choć życie w obrębie państw uznajemy dziś za coś oczywistego, ten model organizacji społeczeństwa pojawił się dopiero w okresie obejmującym ostatnie pięć procent historii Homo sapiens. Jak do tego doszło? Wbrew powszechnie przyjętej interpretacji historii, powstanie pierwszych państw rolniczych nie było jednoznacznym sukcesem ludzkiej współpracy i wielkim cywilizacyjnym krokiem naprzód. Autor niniejszej książki dowodzi, iż początkowo było wręcz odwrotnie. Opierając się na najnowszej wiedzy archeologicznej i historycznej, James C. Scott szkicuje autorską interpretację historii powstania społeczeństw państwowych jako opartych na mechanizmach przymusu, zawłaszczania i kontroli. Przekonuje, że proces analogiczny do udomowienia roślin i zwierząt przez człowieka dokonał się również na nim samym za sprawą instytucji pierwszych państw – i z reguły nie był to proces dobrowolny. Choć książka świadomie nie wyczerpuje tematu, będąc raczej próbą wskazania nowych wątków dyskusji niż definitywnego opracowania zagadnienia, skutecznie kwestionuje powszechnie przyjętą narrację o początkach państwowości, prowokując do refleksji także nad naturą dzisiejszych instytucji państwowych.

Opracowanie autorstwa dr Joanny Zagórskiej-Telegi stanowi niezwykle rzetelne, wieloaspektowe studium obrzędowości pogrzebowej społeczności kultury przeworskiej osiadłych w dorzeczu Liswarty w młodszym i późnym okresie rzymskim oraz we wczesnej fazie okresy wędrówek ludów.W kompleksowej analizie uwzględnione zostały zróżnicowane kategorii źródeł archeologicznych i przyrodniczych, a w niektórych wypadkach odwołano się także do wzmianek zawartych w antycznych źródłach pisanych. Autorka nakreśliła spójny obraz przemian rytuałów funeralnych wspomianych społeczności i zaproponowała nową, przekonująca interpretację funkcji niektórych obiektów sepulkralnych, określanych jako obiekty rowkowe typu żabienieckiego, obiekty warstwowe czy warstwy ciałopalenia. Ustalenia te mają niewątpliwie znaczenie ponadregionalne. Praca ta rzuca nowe światło na wiele zagadnień, co pozwala mieć nadzieje, że zainspiruje ona innych badaczy do podjęcia dalszych studiów nad obrzędowością pogrzebowa kultury przeworskiej.Z recenzji wydawniczej dr hab. Judyty Rodzińskiej-Nowak, prof. UJ

Paryż był ulubionym celem wędrówek polskich muzyków juz od czasów Chopina, ale w okresie międzywojennym stał się wręcz drugą, muzyczną stolicą Polski. Artyści jeździli tam masowo, szukali nauki, pracy i natchnienia. [...] Najlepszym tego świadectwem są zachowane źródła: francuska prasa, dokumenty zycia społecznego (programy koncertowe) i materiały archiwalne. [...] pozwalaja one spojrzeć na polskich muzyków poprzez pryzmat wielokulturowego Paryża. [...] Wnikliwa analiza, doprawiona odrobina heurystycznej wyobraźni, otwiera nowe przestrzenie do refleksji. [...] rodzi sie z niej fascynująca opowieść o muzycznym Paryżu a la polonaise w okresie międzywojennym.

Słownik ze swadą i humorem przybliża urodę i odrębność językową Śląska. Zabawnie brzmiące w uszach Goroli śląskie słowa obrazują dowcipne ilustracje. Książka otwiera wyobraźnię i ułatwia dialog z niezwykle barwną społecznością Hanysów. Przygotowany z myślą o czytelnikach wrażliwych na polską kulturę, którym w sercach grają nuty "małych ojczyzn" i jak przyznaje sama autorka, z pochodzenia Ślązaczka, napisany przede wszystkim dla kamratów. Słownik "Ślónsko godka dla Hanysów i Goroli" powstał z tęsknoty. Z tęsknoty za klimatami dzieciństwa, za światem, którego już nie ma, za smakiem babcinego kołocza z posypką i zapachem hodowanych przez dziadka róż, za podsłuchanymi przypadkiem rozmowami babcinych sąsiadek, toczących się przy kuchennym stole, który był sercem domu, za snutymi przez dziadkowych kamratów od skata przerażającymi opowieściami o pracy pod ziemią. Ze Wstępu autorki Słownik nie tylko rejestruje bogatą i już trochę zanikającą tradycję językową, ilustruje i opowiada również o ciekawych obyczajach Hanysów. Obyczajach, które swoje źródło mają często w górniczej tradycji. Dzięki niemu poznajemy słowa używane w różnych okolicznościach, bo treść ułożono tematycznie: Familio; Miana; Żywobycie; Niymoc i zdrowie; Klamory; Hausfrau, królowo chałpy; Boroki, brzidoki i gupileloki; Gody i inksze fajery; Fachmany i geszefciarze. Na stronach słownika rysuje się obraz społeczeństwa zżytego, niezwykle gościnnego, kultywującego życie rodzinne i tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie. My Gorole możemy im tego tylko pozazdrościć. Możemy też spróbować zabawy językowej na styku kultur. Gorol; Gorolka; Gorole to nie-Ślązak; nie-Ślązaczka; nie-Ślązacy (nie mylić z gorole = górale, i to właśnie małą); Hanys; Hanyska; Hanysy to Ślązak; Ślązaczka; Ślązacy (według osób spoza Śląska). kamrat; kamratka - kolega; koleżanka.

Fascynująca i oryginalna analiza ludzkiej przemocy. Nowe hipotezy poparte dowodami z badań nad naszymimałpimi kuzynami oraz ludzkimi i przedludzkimi przodkami (i ludźmi żyjącymi współcześnie).STEVEN PINKERŚwietna analiza roli agresji w naszej historii ewolucyjnej.JANE GOODALLWrangham zawsze był jednym z najoryginalniejszych i najbardziej przy tym wpływowych badaczy czynnikówekologicznych i ewolucyjnych kształtujących historię naszego gatunku. W Paradoksie dobra rozszerza swojeanalizy na kolejną z fundamentalnych składowych kondycji ludzkiej.EDWARD O. WILSONNikt chyba nie wie więcej o ewolucji człowieka niż Wrangham i nikt chyba nie potrafi na ten tematpowiedzieć tak wielu ważnych rzeczy i to w tak ciekawy sposób. Tym razem dostajemy od Wranghamafascynującą opowieść o samoudomowieniu człowieka.MATT RIDLEYO AUTORZERICHARD WRANGHAM zajmuje katedrę Ruth B. Moore Professor of Biological Anthropology na HarvardUniversity. Jest autorem między innymi Walki o ogień oraz (wspólnie z Dale'em Petersonem) Demonicznychsamców. Wieloletnie badania nad życiem szympansów rozpoczął w Ugandzie w roku 1987. Jest członkiemAmerican Academy of Arts and Sciences oraz British Academy.

Prawie pięćdziesięcioletni pobyt w Danii spowodował, że Włodzimierz Herman zapuścił głęboko korzenie w kulturze skandynawskiej, stając się swoistym pomostem między literaturą polską i duńską.Autor książki tłumaczy zarówno z, jak i na język duński. Wydobywa z zapomnienia starych duńskich autorów, czym wpisuje się trwale do historii literatury obu krajów, zwłaszcza, że Herman nie zerwał więzi z krajem swojego urodzenia i artystycznego startu. To godne odnotowania, co uwzględniły w obu krajach czynniki odpowiedzialne za wymianę kulturalną (). Cieszymy się, że w osobie Włodzimierza Hermana znaleźliśmy niezwykle kompetentną osobę, która wnosi wkład w poszerzanie horyzontów polskiej i duńskiej humanistyki na wielu polach: literatury, teatrologii i filozofii, głównie za sprawą przekładów oraz opracowań scenicznych sztuk i dzieł choćby Szymona Anskiego, Srena Kierkegaarda czy Ludviga Holberga.() dla mnie najdawniejszym wspomnieniem z dalekiego ukraińskiego dzieciństwa jest księga bajek Andersena (). Andersen sprawił, że kochałem Danię, zanim ją jeszcze poznałem () Jarosław Iwaszkiewicz.Nie, ja takiego uczucia nie doznałem. Mój świat baśniowy roztaczał się z wierzchołków wysokich drzew syberyjskich, na które wspinaliśmy się jako chłopcy, by wykradać ptakom jajka z gniazd. Wówczas i długo jeszcze później ani o Danii, ani o Andersenie nie słyszałem. Odkryłem go dopiero jako dojrzały człowiek. Czytałem go w oryginale, po duńsku, tłumacząc się sobie samemu dorosłemu mężczyźnie że ten genialny pisarz tworzył swoje baśnie tylko pozornie dla dzieci. Parafrazując Iwaszkiewicza i wyrażając się nieco górnolotnie, mogę powiedzieć: poznałem i pokochałem Danię zanim poznałem i pokochałem baśnie Hansa Christiana Andersena Włodzimierz Herman.Duńska Fundacja Velux (The Velux Foundation) dofinansowała wydanie publikacji, w ramach wspierania aktywności osób starszych, tworzących zdaniem autora i oceną wydawcy dzieła ważne i pożyteczne.

Ten album ma dwie ogromne zalety: z jednej strony pokazuje nam w oszałamiającej jakości i w dużych rozmiarach ponad 300 reprodukcji dzieł malarskich Caravaggia, powiększonych detali jego obrazów oraz prac innych artystów, z drugiej strony jest obszerną i pisaną przez wybitnego europejskiego historyka sztuki analizą twórczości geniusza, który na przełomie XVI i XVII wieku zrewolucjonizował swą stylistyką malarstwo. Refleksja obejmuje kilka kluczowych problemów tej twórczości: uwikłania w erotyzm, obecności przemocy czy skłonności do prowokacyjnej autoprezentacji. Przynosi analizę spojrzeń bohaterów, gestów i motywu dotyku, porusza kwestię relacji artysty z modelem, ukazuje proces „tworzenia” widza i przejawy jego wirtualnej obecności w dziele, interpretuje grę lustrzanych odbić w obrazach oraz ujawnia strukturę napięcia budowanego między materialnością płótna i realizmem obrazu. Obszerne fragmenty poświęcone są analizie jego malarstwa religijnego i zagadnieniu najistotniejszemu – chrześcijańskiemu realizmowi Caravaggia. Rzecz nie tylko dla konesera i historyka sztuki, ale dla każdego miłośnika malarstwa. „Niewiele obrazów z tamtej epoki posunęło tak daleko refleksję o dwuznaczności wpisanej w akt patrzenia, kiedy to patrzenie jest zarazem ranieniem i upokarzaniem. Widzowi schwytanemu przez obraz w pułapkę nie pozostaje nic innego jak tylko otworzyć usta ze zdumienia, podobnie jak oprawca, który trzyma płaszcz i w samym środku szyderstwa zdaje się nagle uświadamiać sobie, że ten upokorzony człowiek jest Synem Bożym”.

Książka pokazuje powojenne kino czechosłowackie od zupełnie nieznanej strony prof. Tadeusz Lubelski.Stosunek kina czechosłowackiego do męskiej nagości i seksualności w tym zwłaszcza sposób, w jaki przenoszono na ekran (i sublimowano) fantazmaty homoseksualne nieintencjonalnie odkrywa odwrotną stronę społeczeństwa realnego socjalizmu i zdradza ukryte strategie władzy totalitarnej w zakresie urządzenia seksualności.W książce Karola Szymańskiego na przykładzie dwóch filmów czeskich: Krawiec i książę Vclava Krki (1956) oraz Chłopaki z brązu Stanislava Strnada (1980) śledzimy przemianę i degenerację ekranowych fantazmatów homoseksualnych między drugą połową lat pięćdziesiątych a latami siedemdziesiątymi osiemdziesiątymi XX wieku. W utworze Krki powstałym w czasach wychodzenia ze stalinizmu i socrealizmu fantazmaty te stanowiły dla twórcy i odbiorców ucieczkę i schronienie oraz rodzaj obrony przed opresywnymi praktykami politycznymi. Natomiast film Strnada którego kluczowym elementem było zobrazowanie i propagandowe wsparcie czechosłowackich spartakiad ujawnia, w jaki sposób imaginarium homoseksualne zostało w czasach normalizacji zmanipulowane, zawłaszczone i zaprzęgnięte na użytek dyktatury komunistycznej.Między tymi filmami rozpościera się osobna epoka złotych lat sześćdziesiątych, znaczona rozkwitem czechosłowackiego kina nowofalowego bądź szerzej modernistycznego. Dzieła z tego okresu, jak Pierwszy dzień mego syna Ladislava Helgego, Dolina pszczół Frantika Vlila czy Raduz i Mahulena Petra Weigla, pokazują, że zasadniczym polem działania homotekstualności staje się wówczas nie tyle kompleks cielesności oraz różne strategie sublimacyjne i stylizacyjne (znane wcześniej choćby z filmów Krki), co przede wszystkim osobliwość autorskiego głosu, specyficzność filmowego dyskursu i oryginalność formy. Wieloznaczność realizowanych w latach sześćdziesiątych utworów i programowana przez samych twórców swoboda ich odczytywania, a zarazem wpisane w nie sygnały, maski i tajne znaki homoseksualności, prowokują do testowania różnych metod interpretacji homotekstualnej w poszukiwaniu głębokiej a ukrytej tożsamości filmów. Możliwość tego rodzaju lektury świadczy zaś o dojrzałości i normalności czechosłowackiej kultury (filmowej) w siódmej dekadzie XX stulecia.Karol Szymański filmoznawca, absolwent historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz rachunkowości i finansów na Uniwersytecie Gdańskim. Z zawodu redaktor, wydawca i print manager. Członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Opublikował artykuły w książkach (Krl umavy: komunistick thriller, Syndrom Pogorelicia, Aleksander Jackiewicz i Spojrzenie spektakl wstyd) oraz czasopismach naukowych (między innymi w Kwartalniku Filmowym, Rocznikach Humanistycznych, Studiach z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, Soudobych Djinach, Przeglądzie Humanistycznym). Autor, producent i wykonawca portalu NaEkranachPRL.pl poświęconego rozpowszechnianiu i recepcji filmów w Polsce w latach 1944-1989. Miłośnik sztuki piosenki Marty Kubiovej, Anny Prucnal i Marianne Faithfull. Za najlepszy film uważa od zawsze Piknik pod Wiszącą Skałą Petera Weira.

Wiele książek o Krakowie nadużywa w podtytułach określeń „mistyczny”,„magiczny”, jednak ta praca w pełni na nie zasługuje. W części pierwszej, o charakterze literackim, uczestniczymy w duchowej podróży, tropiąc różne konteksty tak mocno wpisanej w dzieje chrześcijaństwa tradycji bożonarodzeniowej. Wyłaniają się symbole i archetypy sięgającedo fundamentów chrześcijaństwa, ale także te odsłaniające korzenie przedchrześcijańskie. Zwieńczeniem tych poszukiwań jest część ostatnia poświęcona fenomenowi szopki krakowskiej, gdzie z niespotykaną wnikliwościąi precyzją została dokonana – na podstawie obszernego zebranego materiału faktograficznego – duchowa rekonstrukcja tego sięgającego XVIII wieku zwyczaju. Środkowa i niejako kluczowa część książki przybliża mityczny przekaz o zmaganiach ze smokiem – św. Michałana poziomie eschatologicznym i Kraka na poziomie ludzkim. Spojrzenie na pozornie niewinną legendę o Kraku i Smoku Wawelskim, jako interpolację duchowego przeobrażenia władcy i przebudzenia jego ludu awansującego do poziomu zorganizowanego organizmu państwowego, prowadzi do daleko idących wniosków i pobudza do refleksji. Herbert Oleschko jest autorem książek i artykułów o tematyce angelologicznej,zastępcą redaktora naczelnego dwumiesięcznika „Któż jak Bóg”, jedynego polskojęzycznego periodyku w całości poświęconego aniołom. Od lat pozostaje on w głębokim przekonaniu o funkcjonowaniu aniołów miejsc, zgodnie z nauką biblijną oraz z pismami Ojców Kościoła. Nawet, jeżeli we współczesnych badaniach nad genius loci akcent położony jest na aspekty urbanistyczne i socjologiczne, to nic nie stoi naprzeszkodzie, aby niewidzialne opiekuńcze anioły naszych „miejsc magicznych” istniały rzeczywiście i spełniały dyskretnie swe misje.

Transformacja, której doświadczamy, nie jest jedynie skutkiem rewolucji technologicznej z jej nowymi urządzeniami cyfrowymi. Spowodowała ją rewolucja mentalna. Ci co ją zapoczątkowali – od pionierów internetu po konstruktorów iPhone’a – nie mieli precyzyjnego planu na przyszłość, mieli tylko jeden cel: uniemożliwić powtórzenie się tragedii, do jakich doszło w XX wieku. Znieść granice, zbojkotować elity, odsunąć na boczny tor kasty mentorów, polityków, inteligentów... Jednocześnie jedna z najwyżej cenionych przez cywilizację analogową wartości: prawda nagle stała się nieostra, płynna, nietrwała. Problemy do rozwiązania są traktowane jak gry, które trzeba wygrać, zabawy dla dorosłych dzieci. To jest świat Game. „W The Game. Rewolucja cyfrowa Baricco stawia na sukces człowieka nowego tysiąclecia. Przedstawia tezy błyskotliwe i odważne, które zasługują na głębszą refleksję i otwartą dyskusję”. La Repubblica

"Książka prof. W. Pomykało jest zainteresowania tematem, który już dziś i w nadchodzących dziesięcioleciach odegra dominującą rolę. Tym tematem jest miejsce człowieka w naszej ziemskiej rzeczywistości w najbliższych dziesięcioleciach na wszystkich kontynentach. Przełamanie braku zainteresowania tą wschodzącą problematyką, zarówno filozoficzną jak i pedagogiczną, od rozwiązania której tak bardzo zależy los wszystkich i każdego z osobna, daleka droga. (...) Książka ta raczej otwiera cykl publikacji, które powinny podejmować tę złożoną problematykę, niż podsumowuje bogatą literaturę na temat przejścia z epoki elektryczności do epoki sztucznej inteligencji". Z recenzji prof. dr. hab. Stefana Opary "Wojciech Pomykało pragnie odrodzić humanizm w relacjach międzyludzkich, czego nie gwarantują wystarczająco tzw. prawa człowieka. Odkrywcze jest ustalenie przez prof. Pomykało przedmiotu badań pedagogiki w XXI wieku. Należy podkreślić, że prof. Pomykało podejmuje (...) wiele nieporuszanych dotąd w literaturze naukowej problemów, a są one istotne dla pedagogiki. O wyjątkowej aktualności tej pracy świadczy zawarta w niej analiza zagrożeń płynących z epidemii wywołanej koronawirusem. Przewidywane przez Autora w związku z tym zmiany w świecie powinny także być brane pod uwagę przez pedagogów. W konsekwencji szczególnym zadaniem staję się opracowanie nowych podręczników z zakresu pedagogiki". Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Szyszkowskiej

Opowieść o wojnie, odwadze i miłości do książekNa Darajję syryjskie miasto niedaleko Damaszku od samego początku konfliktu spadał grad bomb i pocisków. Wszystko wokół zamieniło się w morze ruin. Głęboko pod gruzami kryło się jednak pewne sekretne miejsce. Podziemna biblioteka była oazą spokoju, podczas gdy na ulicach rozlegały się wystrzały i dochodziło do eksplozji. Wzdłuż ścian ciągnęły się długie rzędy książek syryjska poezja, teksty religijne, kryminały Agaty Christie i encyklopedie.Ryzykując życiem, mieszkańcy Darajji szukali książek w ruinach i przynosili je do biblioteki. Katalogowali tytuły, układali tomy na półkach, organizowali czytelnicze kluby dyskusyjne, a nawet szorowali podłogi. Tajny księgozbiór stał się dla nich symbolem nadziei i wiary w wartość kultury.Reportaż Thomsona to nie tylko historia niezwykłej biblioteki i wspaniałych ludzi, którzy doprowadzili do jej powstania. To także świadectwo nieprzemijającej potęgi literatury, która inspiruje i daje siłę do zmiany świata.Biblioteka w oblężonym mieście pokazuje, że czytanie to przywilej, który należy docenić. Udowadnia, że książki mają moc zmieniania świata i człowieka, nawet w najbardziej tragicznych okolicznościach. Że dają nadzieję i realnie budują lepsze jutro.Diana Chmiel ""Bardziej lubię książki niż ludzi""Przepełniona współczuciem i inspirująca.New York TimesTo poruszające świadectwo pasji czytelnictwa kierującej grupką syryjskich studentów przekonanych o dobroczynnym wpływie literaturyThe Times Literary SupplementNiewiarygodna historia, która pokazuje, jak w kraju targanym wojną rozkwitła pewna biblioteka.Woman & HomeInspirująca książka o tym, jak ludzie wznoszą się na szczyty człowieczeństwa i w ogniu walki przezwyciężają wrogość dzięki pasji i miłości do tajnej biblioteki.David NottNiesamowicie porywająca.Daily MailMike Thomson wielokrotnie nagradzany korespondent BBC zajmujący się sprawami międzynarodowymi. W swojej pracy podróżował do targanych konfliktami regionów na całym świecie. Był w Syrii, Iraku, Afganistanie, Somalii, Korei Północnej, Darfurze, Demokratycznej Republice Konga, Sierra Leone, Republice Środkowoafrykańskiej i Synaju Północnym. Potajemnie pracował w takich miejscach, jak Libia, Zimbabwe czy Mjanma, relacjonował także najważniejsze wydarzenia z całego świata, między innymi wojnę w Syrii, wybory kilku amerykańskich prezydentów, niszczycielskie trzęsienie ziemi na Haiti, upadek Mu'ammara al-Kaddafiego i pogrzeb Nelsona Mandeli.

Prezentowany tom zawiera wyniki badań historycznych oraz historyczno-artystycznych nad problematyką śmierci, pochówków i upamiętnienia władców oraz władczyń (nie tylko polskich) od późnego średniowiecza do początku XX wieku. Publikowane artykuły dotyczą, z jednej strony, prywatnej sfery życia monarchów, ich religijności i stosunku do śmierci, z drugiej zaś – organizacyjnego, politycznego i symbolicznego wymiaru ich zgonów oraz pogrzebów. Prace o charakterze syntetycznym przedstawiają tytułowy problem w międzynarodowym kontekście, a studia przypadku włączają do obiegu naukowego dotychczas nieznane, zapomniane lub niedostatecznie wykorzystane materiały źródłowe. Zgromadzenie rozproszonych wiadomości oraz interdyscyplinarne podejście pozwoliły rzucić nowe światło na słabo dotąd rozpoznane zagadnienie śmierci i upamiętnienia władców w dawnej Polsce. Publikacja kierowana jest do wszystkich zainteresowanych historią, historią sztuki, literatury oraz muzyki. ****** Death, Funeral and Commemoration of Rulers in Old Poland The book examines the problem of death, burials and commemoration of male and female rulers (not only Polish ones) since the late Middle Ages until the beginnings of the 20th century. The articles concern, on the one hand, the private sphere of monarchs’ lives, their religiousness and attitude to death and, on the other, the organisational, political and symbolic aspects of their deaths and funerals.