VIII Ogólnopolska Konferencja Arabistyczna, która odbyła się w Warszawie w dniach 8-9 maja 2009 roku dowiodła, że w Polsce nie brakuje ważnych i interesujących badań nad problematyką świata arabskiego oraz islamu. Badania te niosą ogromny potencjał naukowy, wzbogacający różne dziedziny wiedzy: od humanistyki poprzez politologię i nauki społeczne do gospodarki.
Orientalistyka, a zwłaszcza arabistyka i islamistyka, stały się niezbędne w ramach studiów interdyscyplinarnych, które dzisiaj w pełnym swoim wymiarze odznaczają się trójstopniowym schematem, łącząc teorię, ujęcia empiryczne oraz rzetelną wiedzę o poszczególnych regionach świata. Informacje o nich są niezbędne w możliwie szerokim zakresie, stąd wiedza o krajach Wschodu, w tym arabskich i muzułmańskich obszarach świata, jest dzisiaj tak bardzo potrzebna.
Konferencja, gromadząc specjalistów z tej dziedziny z różnych stron Polski, dowiodła żywotności tych nauk. Dynamika samego wydarzenia, głębokie zaangażowanie referentów w poszczególne dziedziny badań, wywołały głębsze refleksje nad przebiegiem i tematyką konferencji. Stąd narodził się pomysł przekrojowego ujęcia szczególnie ważnych zagadnień z zakresu arabistyki i islamistyki na wybranych przykładach ? już nie w charakterze zapisu wygłoszonych referatów, ale inspirowanych nimi prac z zakresu badań prowadzonych przez poszczególnych autorów. W związku z tym powstał niniejszy zbiór artykułów, ilustrujący ważne, interesujące i nowatorskie problemy badawcze.
Muzułmanie od dawna żyją w krajach Europy Zachodniej. Przynależność do mniejszości religijnej, a najczęściej i etnicznej, stawia przed nimi dodatkowe wyzwanie w trudnym procesie łączenia wielu elementów w jedną spójną tożsamość. Jednocześnie specyfika islamu sprawia, że jawi się on jako bardzo istotny element porządkujący i wartościujący, zatem kluczowy dla samookreślenia wiernych.
Czy wartości islamu i wartości zachodnie da się pogodzić? Czy muzułmanie są gorszymi obywatelami? Czy przynależność do ummy – światowej wspólnoty wiernych – sprawia, że muzułmanie nie są lojalni wobec społeczeństw, w których żyją w Europie? Te i wiele innych tematów obecnych w debacie publicznej dotyczącej islamu często porusza Tariq Ramadan – kontrowersyjny szwajcarski intelektualista muzułmański, którego wypowiedzi autorka analizuje i szeroko komentuje.
Marta Widy-Behiesse – arabistka i islamolog, kierownik Zakładu Islamu Europejskiego na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problematyką islamu w Europie Zachodniej oraz w kontekście globalizacji. Opublikowała m.in. w 2005 roku Życie codzienne w muzułmańskim Paryżu oraz w 2012 roku Islam w Europie. Bogactwo różnorodności czy źródło konfliktów? (red.).
Książka ukazuje oblicze Madrytu, którego próżno szukać w przewodnikach turystycznych. Opowiada o życiu codziennym muzułmanów, którzy przybywając do Hiszpanii przywieźli ze sobą bagaż odmiennych doświadczeń.
Proponujemy wyprawę do Madrytu, gdzie nocne życie, muzeum Prado, stylowe kawiarnie czy stadion Santiago Bernabeu współistnieją z meczetami, arabskimi sklepikami oraz biurami turystycznymi organizującymi pielgrzymki do Mekki.
Magdalena Nowaczek-Walczak - arabistka, doktorantka UW, spędziła dwa lata w Madrycie, gdzie miała okazję poznać bliżej społeczność muzułmańską. Oprócz islamu w kraju flamenco, corridy i wina interesuje się arabskim przekładem Harry'ego Pottera, Mekka Colą, lalką Fulla i innymi przejawami globalizacji świata arabskiego.
Wydarzenia 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych, zamachy we Francji, Madrycie, Londynie i dramatyczne wydarzenia wojen domowych związane z rozpadem Jugosławii wstrząsnęły światową opinią publiczną. Te godne potępienia zdarzenia, a także wypowiedzi niektórych polityków utożsamiające islam z terroryzmem umacniały niekorzystny obraz muzułmanów. W tej sytuacji pojawiła się potrzeba naukowej dyskusji, opartej na głębokiej analizie i badaniach, która dałaby odpowiedź na pytanie, czy islam zagraża Europie, czy raczej ją wzbogaca. Zakład Islamu Europejskiego Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego w listopadzie 2010 roku zorganizował ogólnopolską konferencję naukową zatytułowaną ?Muzułmanie w Europie. Bogactwo różnorodności czy źródło konfliktów ??. W konferencji wzięli udział naukowcy z różnych dziedzin: orientalistyki, historii, socjologii, antropologii, stosunków międzynarodowych i literaturoznawstwa. Ich referaty, zebrane w niniejszej książce, opisują zróżnicowaną pod względem kulturowym, społecznym, politycznym i artystycznym europejską mniejszość muzułmańską, której obecność wpływa na kształt społeczeństw starego kontynentu.
Zakład Islamu Europejskiego na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego od 1994 roku zajmuje się badaniem mniejszości muzułmańskich w Europie. Badania dotyczą przede wszystkim historii obecności muzułmańskiej w Europie, zagadnień integracji, rozwój ruchów społecznych, politycznych i kulturalnych europejskich muzułmanów oraz organizacji życia religijnego tej grupy.
Książka ukazała się pod honorowym patronatem Polskiego Komitetu do spraw UNESCO, Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundacji Uniwersytetu Warszawskiego.
W książce opisano między innymi takie zagadnienia, jak:
- historia powstania i rozwój odłamów islamu, ich twórcy i ideolodzy
- pojawienie się muzułmańskich organizacji i grup radykalnych, ich przywódcy i zaplecze polityczne, społeczne, ekonomiczne
- organizacja komórek zbrojnych, globalna sieć powiązań, rekrutacja, finansowanie, szkolenie
- ośrodki dowodzenia, zamachy, porwania, ataki samobójcze i ich wykonawcy.
Korea Północna to zagadka. Z jednej strony reżim nieprzystający do współczesnych czasów i jeden z najbiedniejszych krajów na świecie, który nie przetrwałby bez międzynarodowej pomocy humanitarnej. Z drugiej – państwo igrające z bronią masowego rażenia, pretendujące do miana atomowej potęgi, z którą muszą negocjować największe mocarstwa. Choć wycieńczona i odcięta od świata, Korea Północna zdaje się budzić lęk społeczności międzynarodowej, a to dzięki konsekwencji, z jaką prowadzi swą paradoksalną politykę. Blokada informacyjna, nieprzejrzysty system sprawowania władzy i balansowanie między skrajnie ostrym tonem a deklaracjami otwarcia – wszystko to służy zręcznej, choć niebezpiecznej, strategii szantażu, której stawką jest przetrwanie. Czy Korea Północna pozostanie przypadkiem odosobnionym, czy też stworzy groźny precedens i stanie się źródłem inspiracji dla tzw. państw bandyckich?
Muzułmanie są często postrzegani przez Zachód jako obca, całkowicie odrębna społeczność. Tymczasem pod wpływem globalnych trendów przyswajają i przetwarzają zachodnie wzorce kulturowe, zachowując jednak własną specyfikę i nie wyrzekając się ani swojej religii, ani obyczajów. W ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy szybki rozwój muzułmańskiej kultury konsumpcyjnej, spowodowany migracją i obecnością na Zachodzie coraz większej liczby muzułmanów. Cechą charakterystyczną tej kultury jest z jednej strony malejący wpływ tradycji muzułmańskiej, z drugiej jednak sprzeciw wobec negatywnego wizerunku islamu w opinii publicznej społeczeństw zachodnich.
Książka przedstawia rozwój i funkcjonowanie muzułmańskiej kultury konsumpcyjnej na Zachodzie z odniesieniami do państw muzułmańskich. Zawiera omówienie produktów kultury masowej, które czerpiąc z konsumpcyjnych wzorów Zachodu zachowują jednak muzułmański charakter. Omówiono między innymi: modę (w tym hidżaby i T-shirty), lalki typu Barbie, napoje orzeźwiające, żywność halal, muzyka (hip-hop, heavy metal i punk rock), programy i gry komputerowe, beletrystykę, ale też bankowość. Dzięki tym produktom muzułmanie, zwłaszcza młodzi, uczestniczą w globalnej kulturze na własnych zasadach i otwarcie wyrażają ważne dla nich wartości religijne, społeczne i polityczne.
Katarzyna Górak-Sosnowska, adiunkt w Katedrze Socjologii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Katedrze Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problemami społeczno-gospodarczymi świata arabskiego oraz społecznościami muzułmańskimi na Zachodzie. Opublikowała m.in. Świat arabski wobec globalizacji (2007), Perspektywy świata arabskiego w kontekście Milenijnych Celów Rozwoju (2007) oraz liczne materiały dydaktyczne z zakresu edukacji rozwojowej i międzykulturowej.
Jest to pierwsza próba przybliżenia i wyjaśnienia symbolicznych treści i języka, jakim posługują się współcześni artyści chińscy. Książka pokazuje metamorfozę chińskiej kultury symbolicznej na przykładzie wybranych dzieł. Pośród analizowanych tekstów kultury są powieści i opowiadania Gao Xingjiana, Mo Yana i Su Tonga, a także obrazy Hu Yongkaia oraz najwybitniejszych przedstawicieli chińskiej awangardy końca XX i początków XXI wieku. Twórczość teatralną reprezentuje monumentalna opera o buddyzmie chan ? Śnieg w sierpniu (Bayue xue) napisana i wyreżyserowana przez Gao Xingjiana.
Poszukiwaniom symboli, metafor i aluzji towarzyszy refleksja na temat roli tradycji, chroniącej podstawowe struktury znaczeniowe, pojęcia, znaki i obrazy. Chodzi tu o proces kształtowania symboli głębokich, zakorzenionych m.in. w korelatywnej kosmologii chińskiej i uniwersyzmie, a także o kulturę dobrowróżbną, przechowującą model myślenia symbolicznego.
Współczesny twórca chiński czerpie z tradycji kulturowej i doświadczenia społecznego, w których pamięć wspólnoty splata się z indywidualną pamięcią i wyobraźnią artystyczną. Jego wypowiedzi, nasycone symbolami, aluzjami i alegoriami nie tylko pozostają w dialogu ze współczesną kulturą i sztuką na świecie, ale przede wszystkim odgrywają ważną rolę w poszukiwaniu własnej tożsamości kulturowej.
Wbrew powszechnym dziś tendencjom do kompromisu i rezygnacji, autorzy postanowili napisać książkę zaangażowaną, która nie byłaby utopią, lecz ich wkładem w walkę rozgrywającą się na progu nowego stulecia.
Odbudowa. Marks stworzył wielką utopię dwudziestego wieku. Choć doznała ona wielu porażek, Marksowskie wyzwanie pozostaje aktualne. Autorzy starają się je zrekonstruować i oprzeć na stabilniejszych podstawach. Proponowana przez nich gruntowna przebudowa teoretyczna korzysta jednocześnie z narzędzi filozofii i ekonomii, czerpie z historii i socjologii.
Nowy marksizm. Współczesne społeczeństwa są podporządkowane dwóm społecznym siłom ? jedna z nich wiąże się z własnością kapitału, druga z organizacyjnymi i kulturowymi kompetencjami specjalistów. Autorzy wzywają do zawiązania sojuszu klas podporządkowanych ze specjalistami i wyeliminowania siły związanej z własnością kapitału. Walka powinna toczyć się równolegle na dwóch frontach i doprowadzić do zniesienia wszystkich przywilejów.
Dla nowego świata. Neoliberalizm doprowadził do końca proces tworzenia się systemu państw narodowych uporządkowanego według hierarchii imperialistycznej. Stopniowo zaczyna się w nim jednak pojawiać nowa logika rodzącego się państwa światowego, w którym dochodzi do globalnej symbiozy walki klas, walki o równość narodów oraz równość płci.
Książka stanowi doskonałe, bogato ilustrowane fotografiami wprowadzenie do historii, topografii i kultury współczesnego Delhi. Opowiada o najróżniejszych aspektach życia codziennego jego mieszkańców i problemach, z którymi się borykają. Autorka, znająca Delhi od podszewki, kreśli fascynująca panoramę jego różnorodności społecznej, wyznaniowej i obyczajowej, starając się pokazać, jak wszechobecność wielu religii wpływa na charakter miasta i światopogląd delhijczyków. Barwny język, w którym pobrzmiewają osobiste nuty, sprawia, że Życie codzienne w Delhi to lektura, od której trudno się oderwać.
Hinduizm fascynuje Europejczyka bogactwem i różnorodnością form, głęboką uczuciowością przejawiającą się w praktykach religijnych oraz głębią teologiczno-filozoficznej refleksji nad istotą człowieka i świata. Książka daje przegląda liczącej 3000 lat tradycji religijnej, od religii wedyjskiej do nowoczesnego hinduizmu. Objaśnia też różne pisma święte i prezentuje najważniejszych bogów z ogromnego wręcz panteonu. Szczególną uwagę zwraca na współcześnie praktykowany hinduizm i na jego aspekty, ukształtowane pod wpływem doświadczeń z okresu kolonialnego i walki o niepodległość.
W książce omówiono podstawowe etapy kształtowania się judaizmu od starożytności po czasy współczesne. Opisano praktyki religijne starożytnego Izraela przed niewolą babilońską, okres krystalizowania się tej religii w okresie perskim, hellenistycznym i rzymskim. Znajdziemy tu także podstawowe dokumenty religijno-prawne judaizmu, którym towarzyszą objaśnienia dotyczące kalendarza świąt i praktyk religijnych. Autorka omawia też znaczący wpływ judaizmu na historyczne uwarunkowania narodzin chrześcijaństwa.
Dominique de La Maisonneuve, mieszkająca w Paryżu zakonnica Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Syjonu, wiele lat spędziła w Izraelu, gdzie obroniła doktorat na Uniwersytecie Hebrajskim. Pracę wykładowcy języka hebrajskiego na Uniwersytecie Katolickim w Paryżu łączy z wykładami organizowanym we Francji i w Izraelu w ramach działalności SIDIC (Centrum Informacji i Dokumentacji Żydów i Chrześcijan). Jest autorką podręcznika akademickiego do nauki języka hebrajskiego oraz książek na temat judaizmu.
"Chrestomatia monastycznych tekstów koptyjskich" to zbiór krótkich utworów piśmiennictwa koptyjskiego o charakterze religijnym, zwanych apoftegmatami. Utwory te składają się zazwyczaj z pytania młodego adepta stanu mniszego i odpowiedzi doświadczonego ojca duchowego. Uważa się, że ich autorami byli charyzmatyczni pustelnicy, wykazujący potrzebę przekazania swoich przeżyć i przemyśleń, by pomóc człowiekowi na drodze do zbawienia.
Albertyna Dembska ? egiptolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, nauczyciel akademicki i autorka wielu publikacji naukowych oraz podręczników. Jej zainteresowania naukowe związane są także z językiem koptyjskim, którym mówiono w Egipcie w I tysiącleciu naszej ery. Obecnie jest on tylko językiem liturgicznym Kościoła koptyjskiego. Językowi temu autorka poświęciła m.in. prace: "Gramatyka koptyjska" (1985) i wspólnie z W. Myszorem "Podręczny słownik języka koptyjskiego" (1966). Przełożyła na język polski wiele utworów koptyjskich, a wśród nich teksty "NCH VI, 52,1-63,32" (2010), wspólnie z W. Godlewskim "Legendę o św. Onufrym" (1971), a wraz z W. Myszorem także niektóre teksty gnostyckie: "Ewangelię Tomasza" (1992) i "Ewangelię Filipa" (1979), zaś z B. M. Toczydłowską "Postrzeganie rozumu" (2006).
Książka Régisa Debraya pod nieco przewrotnym tytułem Sceptyk w Ziemi Świętej jest pozycją bardzo szczególną, z uwagi na sposób traktowania wędrówki po Ziemi Świętej, jako możliwości obserwacji wydarzeń bieżących, ale wynikających z wielowiekowej i niezwykle skomplikowanej historii tego regionu. Zderzenie trzech wielkich religii monoteistycznych, wpływ nakładających się warstw dziejowych na teraźniejszość, toczące się do dziś konflikty, a także zderzenie przeszłości z relacjami osób stojących po różnych stronach ? wszystko to sprawia, że książka Debraya będąc próbą ukazania tego, co obecnie dzieje się na obszarze zwanym Ziemią Świętą, w wielu punktach burzy utrwalane zarówno przez hierarchię kościelną jak i historyków poglądy.
Bruno Frappat
W 1979 w Iranie obalono monarchię i większość społeczeństwa opowiedziała się za ustrojem opartym na prawie islamu. Powstała Islamska Republika Iranu i świat z zainteresowaniem, ale i z wielką nieufnością obserwował teokratyczne państwo rządzone przez mułłów, jego ambicje polityczne i wpływ na sąsiednie kraje oraz zajmowaną pozycję w bardzo ważnym dla gospodarki światowej regionie. Po wpisaniu Iranu przez Georga W. Busha do państw ?osi zła?, republika ponownie znalazła się w centrum zainteresowania opinii światowej, a ogłoszenie przez irański rząd programu rozwoju nuklearnego odebrano jako zagrożenie dla światowego pokoju.
Thierry Coville przedstawia uwarunkowania historyczne i polityczne, które doprowadziły do zwycięstwa rewolucji Chomejniego. Bezstronnie i obiektywnie stara się opisać jej wielorakie skutki oraz wpływ na wszystkie dziedziny życia ? od kwestii społecznych i obyczajowych po ekonomiczne i gospodarcze. Interesuje go punkt widzenia samych Irańczyków, ich charakter i przekonania oparte na silnym poczuciu tożsamości narodowej i dumie z własnej historii, trwającej kilka tysięcy lat. Jednocześnie autor wykazuje, jak w religijnym, rządzonym autorytarnie społeczeństwie, nieustannie, choć wydawałoby się niezauważalnie, postępuje proces demokratyzacji i modernizacji oraz emancypacji kobiet.
Thierry Coville jest iranistą i ekonomistą, uznanym ekspertem od spraw Iranu, prowadził wieloletnie badania naukowe w różnych ośrodkach akademickich Iranu, wykłada ekonomię na akademii Negocia w Paryżu.
Madryt, 11 marca to opowieść o tragedii, która dosięgnęła hiszpańską stolicę wiosną 2004 roku, gdy terroryści islamscy zaatakowali pociągi podmiejskie Madrytu. Omówiono prawdopodobne przyczyny zamachu, jego dramatyczne konsekwencje oraz śledztwo, które podjęto, by wykryć sprawców. Autorce udało się połączyć rzetelność bogatych i wiarygodnych informacji z pasją kogoś, kogo żywo obchodzą opisywane miejsca i zdarzenia.
Aby dać czytelnikom pełniejszy obraz hiszpańskiej rzeczywistości, opisano w książce sytuację społeczno-polityczną w Kraju Basków oraz okres muzułmański w historii Hiszpanii
Książka przedstawia dzieje Tybetu, począwszy do czasów imperium tybetańskiego i wprowadzenia buddyzmu, przez epokę dalajlamów i chińską okupację, aż po czasy współczesne. Autorka po mistrzowsku łączy opis religii i kultury tego kraju z rozważaniami na temat jego historii politycznej. Podkreśla przy tym fakt, że Tybet przez długi czas nie pozostawał krajem izolowanym przez swoje otoczenie od reszty świata, lecz wprost przeciwnie – łączyły go różnego rodzaju związki z Chinami, Azją Środkową i Indiami. Tybet. Zarys historii stanowi lekturę obowiązkową dla wszystkich tych, których interesuje fascynujący kraj położony na Dachu Świata.
Karénina Kollmar-Paulenz jest profesorem religioznawstwa Uniwersytetu w Bernie i autorką licznych publikacji z zakresu historii kultury i religii Tybetu oraz Mongolii.
Nie wiemy, czy Hodża Nasreddin istniał naprawdę. Anegdoty, facecje i żartobliwe historyjki o tej wesołej postaci krążyły, począwszy od XIII wieku, po Bliskim i Środkowym Wschodzie, a później także na Bałkanach. Hodżę Nareddina - choć pod różnymi imionami - zna cały muzułmański świat. Nie wiadomo, kim był - wieśniakiem czy wędrownym filozofem? Jest uosobieniem mądrości, przebiegłości i sprytu ludzi Wschodu, a jego najcelniejsza broń to śmiech.
Książka zawiera trafne obserwacje muzułmańskich obyczajów i zachowań, zaskakuje mądrością i dowcipem, a jej język skrzy się aforyzmami i humorem.
Henry Corbin (zm. 1978), wybitny arabista i iranista, doskonały znawca islamu, jako pierwszy badacz uwzględnił w swojej pracy nie tylko znaną już sunnicką falsafę, czyli filozofię muzułmańską powstałą pod wpływem myśli greckiej, lecz także filozofię szyicką i prądów wywodzących się z szyizmu. Czytelnik znajdzie tu przegląd najważniejszych nurtów filozofii muzułmańskiej: falsafy, filozofii szyickiej i isma?ilickiej, filozofii przyrody, filozofii mistycznej z okresu przed Ibn Ruszdem (Awerroesem) oraz po jego śmierci (1198) aż do XX wieku ? tu Autor koncentruje się przede wszystkim na szyizmie.
Corbin omawia kolejno sylwetki czołowych twórców i ich najważniejsze dzieła. Wspomina źródła inspiracji myślicieli muzułmańskich oraz wpływ, jaki wywarli oni na filozofię łacińskiej Europy.
Historia filozofii muzułmańskiej pozostaje jednym z najlepszych opracowań w tej dziedzinie.
W ?Życiu codziennym w Johannesburgu? czytelnik znajdzie szereg informacji na temat historii miasta, jego architektury, a także specyficznego charakteru. Autor ze swadą i humorem opisuje miejscowe obyczaje, tak te świąteczne, jak i codzienne, którym mogą przyjrzeć się przyjeżdżający na krótko turyści. Podaje też wiele rzetelnych informacji na temat sytuacji gospodarczej RPA, uwarunkowań społecznych i kulturowych.
Piękne fotografie, w większości również autorstwa Dobka Patera, pozwalają poczuć niesamowitą atmosferę tego miasta, tygla wielu ras, kultur i tradycji.
Dobek Pater, z pochodzenia Polak, od wielu lat mieszkający w RPA jest dyrektorem i analitykiem w instytucie badawczym Africa Analysis. Wiedzę i doświadczenie znawcy tego kraju wykorzystał do napisania książki ciekawej, w pewnym sensie nawet osobistej, choć pełnej ?twardych? danych, zaczerpniętych z zawodowego doświadczenia.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
