Pierwszy rok życia dziecka

      Kiedy około piętnastu lat temu autorki popularnego W oczekiwani w na dziecko postanowiły odważyć się na dalszy krok i stworzyć książkę dla młodych rodziców, musiały liczyć się z liczną i trudną konkurencją. Od czasu pierwszego wydania książki Benjamina Spocka Dziecko. Pielęgnowanie i wychowanie w 1946 roku wielu autorów próbowało napisać książkę mającą na celu pomóc nam wychować szczęśliwsze, zdrowsze dzieci. Wśród autorów podążających śladem doktora Spocka nie zabrakło ekspertów: pediatrów, specjalistów psychologi dziecięcej, nauczycieli akademickich czy innych specjalistów. O ironio, autorzy ci szli śladem osoby, która wielokrotnie przypominała rodzicom, że w opiece nad dzieckiem nie należy przesadnie polegać na opinii ekspertów, że zwykle lepiej zaufać własnemu instynktowi.
      Pierwszy rok życia dziecka jest inną książką. Jest dziełem odważnym pod względem zakresu tematów, jak i wyjątkowym w podejściu do wielu problemów. Obiecuje wyjaśnić „wszystko, co rodzice muszą wiedzieć o pierwszym roku życia". Nie napisali jej eksperci, lecz grupa doświadczonych autorek, których jedyną zaletą w naszych oczach było, że również miały dzieci. Postanowiły innym rodzicom odpowiedzieć na pytania, z którymi same się zetknęły - lub mogłyby się zetknąć podczas wychowywania własnych dzieci.
      Pierwszy rok życia dziecka został doskonale przyjęty i stał się niezwykłym sukcesem. Ukazało się ponad 7 milionów egzemplarzy, a czytelnicy docenić to, że książka Pierwszy rok życia dziecka została napisana z punktu widzenia rodziców. Jednak moim zdaniem powodzenie książki Pierwszy rok życia dziecka - także tego nowego wydania - nie wynika jedynie z szerokiego zasięgu tematów czy wyjątkowego podejścia, lecz także ze starannych badań nad każdym zagadnieniem oraz rozsądnych i przemyślanych dyskusji dotyczących codziennych problemów oraz niezwykłego poświęcenia uwagi szczegółom.
      Pierwszy rok życia dziecka jest napisany z punktu widzenia rodziców i udziela takich porad, jakich rodzice zwykle potrzebują, a o jakich profesjonaliści często zapominają. Heidi Murkoff, która wpadła na pomysł napisania książki W oczekiwaniu na dziecko, gdy sama była w ciąży ze swoją córką Emmą, niewątpliwie dostarczyła wielu wątków w książce Pierwszy rok życia dziecka, kiedy zastanawiała się, jak najlepiej karmić Emmę, radzić sobie z jej płaczem czy zastanawiała się nad rozwojem oraz postępami swej córki w pierwszym roku życia. Gdyby Heidi i jej współautorki były lekarzami i rodzicami, mogłyby się oprzeć na doświadczeniach klinicznych czy lekarskim sposobie myślenia, jednak prawdopodobnie za cenę doświadczeń rodzicielskich i rodzicielskiego sposobu myślenia. Pewnie też wymieniłyby wszystkie zalety karmienia piersią lub racjonalnie uzasadniłyby konieczność podawania pokarmów stałych w chwili, gdy malec już do nich dorośnie. Ale czy napisałyby o zaletach wyboru takiego imienia dla dziecka, które łatwo się wymawia i pisze, o unikaniu imion modnych czy znanych z życia politycznego? Zamieściłyby informacje o daniach spełniających wymagania „codziennej dwunastki" malucha, która zapewnia odpowiednie odżywianie, lecz czy napisałyby o zachowaniu pustych słoiczków po daniach dla dzieci, w których można podgrzewać i podawać małe porcyjki? Z przeświadczeniem lekarza pediatry podkreślają, jak ważne jest podawanie pełnej dawki przepisanych lekarstw, a przy tym dodają, że można schłodzić lekarstwo, dzięki czemu staje się ono bardziej „zjadliwe", nie tracąc swych właściwości. I żeby używać płaskiej łyżeczki... sami przeczytacie, dlaczego. Zakres tematów poruszanych w Pierwszym roku życia dziecka sprawia, że książka ta nie ma sobie równych. Podczas gdy niektórzy autorzy dość dobrze radzą sobie z poradami medycznymi, to nie są wiarygodni przy opisywaniu rozwoju albo nie udaje się im wyjść poza podstawy żywienia. Inni, którzy podkreślają rozwój dziecka, są nieprzekonujący - a zatem nie uspokajają - w sprawach zdrowia i zapobiegania chorobom. W książce Pierwszy rok życia dziecka natomiast znajduje się niemal wszystko to, co rodzice mogliby chcieć wiedzieć o wychowywaniu niemowlęcia. Znajdziesz w niej pomoc w przygotowywaniu odżywek, wyciąganiu drzazg, rozważania, czy nauczyć dziecko języka migowego, bądź prawdziwy skarbiec informacji o wysypkach i ich ocenie. Być może nie zawsze - choć nie jest to wykluczone - zastąpi bardziej autorytatywne lub specjalistyczne źródło informacji, jednak ważniejsze jest to, że pomoże ci przetrwać do rana!
      Czytelnicy z pewnością docenią uwagę, jaką autorki poświęcają drobiazgom. Na liście zagrożeń środowiskowych znajdują się, na przykład, przybory do szycia i robótek,' które są zbyt małe i zbyt ostre, by móc się znaleźć w tym samym miejscu co aktywny, ciekawy ośmiomiesięczny brzdąc. Jeśli chcesz się czegoś dowiedzieć o trądziku niemowlęcym, o tym, jak i gdzie znaleźć dobrą opiekę domową, jakie są prognozy dla wcześniaka z przewlekłą chorobą płuc lub jaki jest popularny lek na gorączkę - wszystko to znajdziesz w książce Pierwszy rok życia dziecka. W drugim wydaniu pozostawiono sprawdzone przez lata opisy, jak dziecko rośnie i rozwija się miesiąc po miesiącu, wraz z uspokajającymi punktami „Co twoje dziecko potrafi robić". Jest także specjalny dział porad na różne pory roku, rozdział o pierwszej pomocy, o wcześniakach, a także o dzieciach adoptowanych. Autorki nie pominęły porad dla ojców i rodzeństwa oraz przepisów na zdrowe dania, domowych metod leczenia ani opisów częstych chorób.
Podczas gdy pozostawiono większość z tego, co zapewniło powodzenie pierwszemu wydaniu Pierwszego roku życia dziecka, w wie-I lu rozdziałach poczyniono ważne uaktualnienia. W tym wydaniu odświeżono informacje na temat bezpiecznych fotelików samochodowych, sztucznego oddychania, dzieci specjalnej troski, łącznie z małymi wcześniakami; mamy tu nowe informacje o szczepieniach czy częstych chorobach wieku dziecięcego. Rozdziały takie jak Zostajesz ojcem. Dziecko adoptowane czy Kiedy jedynak przestaje być jedynakiem nadal dostarczają rodzicom praktycznych, dodających otuchy informacji, dzięki którym książka ta od kilku lat utrzymuje się na szczytach list bestsellerów.
      Pierwszy rok życia dziecka nie tylko dojrzewa, lecz staje się coraz lepszą książką. Przez długi czas doradzałem rodzicom, by w miarę możliwości trzymali na podręcznej półce kilka książek. Jednak gdyby mieli wybrać tylko jedną książkę, powinien to być właśnie Pierwszy rok życia dziecka. Jest to najlepsza współczesna książka na temat opieki nad niemowlętami.

Słowo wstępne do wydania polskiego

      Kolejne wydanie Pierwszego roku życia dziecka, znanego już na rynku polskim podręcznika dla matek i ojców, trzech autorek amerykańskich Arlene Eisenberg, Heidi Murkoff i Sandee Hathaway - to dzieło wyjątkowe, nie mające sobie równych w prezentowanej problematyce.
      Zakres przedstawianych informacji i ich szczegółowość wynikają z praktyki dnia codziennego w zakresie pielęgnowania, żywienia i wychowywania niemowlęcia. W wielu zagadnieniach autorki wychodzą poza krąg klasycznych porad medyczno-pielęgnacyj-nych. Wyrazem tego mogą być problemy, które dotychczas nie były zwykle dostrzegane lub też są wynikiem szybko zmieniającej się rzeczywistości. Przykładem może być sposób wykorzystania Internetu, jako powszechnego dziś źródła informacji, nie tylko w kwestiach merytorycznych opieki nad małym dzieckiem, ale również poradnictwa organizacyjnego w problematyce społecznej funkcjonowania rodziny po urodzeniu dziecka. Wchodzące w życie akty prawne i nowe przepisy, dotyczące np. sposobu przewożenia dzieci w samochodzie, zwracają uwagę nieświadomych rodziców na zagrożenia dla ich dziecka, a także, pod względem formalnoprawnym, dla nich samych. W ramach prewencji zdrowotnej autorki w sposób niezwykle komunikatywny, daleki od suchego języka medycznego, udzielają praktycznych rad w postaci odpowiedzi na stawiane pytania, wynikające z codziennych sytuacji w rodzinie, na ulicy, w sklepie, w samochodzie i wielu innych niespodziewanych dla rodziców i zaskakujących okolicznościach.
      Książka ta to właściwie umiejętnie prowadzony wywiad rzeka, odpowiedzi na tysiące rozmaitych pytań, często bardzo prostych, ale jakże trudnych, zwłaszcza dla młodych niedoświadczonych rodziców.
Autorki eksponują również znaczącą rolę ojców w kształtowaniu więzi emocjonalnej z dzieckiem, począwszy od najwcześniejszych miesięcy życia dziecka. Przekonują, że w dobie partnerskich małżeństw ojciec z powodzeniem może pełnić również rolę opiekuna niemowlęcia i wykonywać większość zadań dotychczas uznawanych za wyłączną domenę matki. Z jednym wyjątkiem - karmienia piersią! Ale już w sytuacji karmienia ściąganym pokarmem jest to w pełni możliwe. W razie konieczności ojciec otrzymać może również urlop macierzyński lub dzielić go z matką, jeśli ta np. zmuszona jest szybciej podjąć obowiązki zawodowe.
      Niezwykle cenne są spostrzeżenia i porady dotyczące postaw dorosłych (przyszłych rodziców, dalszej rodziny i bliskich znajomych) w odniesieniu do dzieci adoptowanych. Autorki w sposób niezwykle sugestywny, a jednocześnie prosty wyjaśniają również, jakie postawy i stanowiska prezentować w przypadku adoptowania dzieci innej rasy, grupy etnicznej lub dzieci niepełnosprawnych, z zaburzeniami rozwoju i/lub wadami wrodzonymi.