Pogłębione i wyczulone na niuanse odczytanie biblijnej opowieści o Rut Moabitce jako objawienia niezwykłej prawdy o Bogu. Bogu, który jest gotowy zawiesić prawa religijne, które sam ustanowił. Bogu, który jest obrońcą grzeszników. Bogu, który jest naszym krewnym.
„Bóg jest naszym obrońcą, ponieważ poczuwa się do pokrewieństwa z nami. Robi to z potrzeby serca: «mówiłeś z serca do serca twojej służebnicy». Nie dlatego nas broni, że ma w tym interes; nie dlatego nas pomści, że na tym zyska; On jest poruszony więzami pokrewieństwa z nami. Musi wziąć nas w obronę, bo jest naszym krewnym. To już nie jest Bóg prawa. To już nie jest tylko Bóg przykazań, Bóg przymierza, ale nasz najbliższy krewny, który o nas zadba, który nas pomści, obroni, wyzwoli”.
(fragment książki)
Kardynał Grzegorz Ryś – arcybiskup metropolita łódzki, historyk Kościoła, autor wielu książek, m.in. opublikowanych w Wydawnictwie eSPe: Brat Albert. Inspiracje, Ecce Homo i Mandatum. To czyńcie na moją pamiątkę.
Dobrze, że ukazuje się obecna publikacja. Jej potrzebę podkreślali już w dniach Kongresu jego uczestnicy – wszyscy mieliśmy świadomość, że i na poziomie refleksji pastoralnej, i w doświadczeniu żyjącego Kościoła – dzieje się coś naprawdę ważnego i Bożego! Mam nadzieję, że ponowna lektura i odświeżenie tamtej refleksji zaowocuje w nas „nowym zapałem”, „nowymi metodami” i „nowymi środkami wyrazu”, a przede wszystkim odnowioną miłością do ludzi, którzy tworzą nasze miasta i którzy – każdy z osobna i razem we wspólnocie – czynią je ukochanym miejscem przebywania Boga.
abp Grzegorz Ryś
Jakby to odmieniło Twoje życie, Twoją wiarę, Twoje relacje, gdybyś mógł się znaleźć choć przez chwilę w gronie tych, którzy podążali za Jezusem po drogach Palestyny, słuchali Jego słów i patrzyli na cuda? Nierealne? Może nie do końca. Kardynał Grzegorz Ryś ma niezwykłą umiejętność budowania mostów między światami. Jego komentarze do Ewangelii tworzą mosty między współczesnością a realiami czasów ewangelicznych, między wiedzą egzegetów a tym, w jaki sposób Słowo Boże działa w każdym człowieku, między życiem duchowym a naszą przyziemną codziennością. Dzięki wyjaśnieniom i refleksjom kard. Rysia możemy nie tylko lepiej zrozumieć tekst Ewangelii św. Łukasza, ale zanurzyć się w jego świecie, by wydobyć z niego konkretne wskazówki dotyczące naszego życia tu i teraz, naszych codziennych dylematów, zmagań i wątpliwości. Klucz do Ewangelii św. Łukasza rozpoczyna nową serię komentarzy do czterech Ewangelii. Aby ułatwić czytelnikowi lepsze zrozumienie Dobrej Nowiny, autor książki podzielił cały tekst na fragmenty odpowiadające czytaniom mszalnym, które opatrzył szczegółowymi komentarzami biblijnymi, teologicznymi oraz historycznymi. Z obszernego wstępu dowiemy się kim był autor Ewangelii, skąd pochodził, kiedy powstała i do kogo była adresowana. Czym wyróżnia się Ewangelia św. Łukasza spośród pozostałych? Egzegeci nie mają wątpliwości, że obraz Boga miłosiernego i Jego wzajemnych relacji z człowiekiem są w niej przesłaniem kluczowym. Nazywana jest też Maryjną ponieważ zawiera najwięcej fragmentów o Maryi. Ewangelista przekazał nam w duchowym testamencie także pewien powtarzający się od wieków schemat. Tak jak św. Paweł naśladując Jezusa poszedł do Rzymu ponieważ wiedział, że musi przejść tę samą drogę, jaką pokonał jego Mistrz do Jerozolimy, tak każdy wierzący w każdym kolejnym pokoleniu tę drogę również przejść musi.
Za życia rzadko uważani za świętych. Zazwyczaj nie pasowali do kanonu. Radykalni, nieprzewidywalni, nie wiadomo było, co o nich myśleć. Arcyludzcy w swoich słabościach, pasji i uporze.Piotr, gdyby żył kilka wieków później, byłby ekskomunikowany. Mikołaj rozdawał prezenty prostytutkom. Rita żyła rozdarta między dwiema rodzinami, których członkowie mordowali się nawzajem.Błogosławieni - bo pozwolili Bogu działać. Święci - nie dlatego, że się tacy urodzili. Szczęśliwi - bo spotkali miłość, która zmieniła ich życie.Nie stawiajmy im pomników, ale dostrzeżmy w nich ludzi z krwi i kości, którymi warto się zainspirować.
Odkryj żywy Kościół i zacznij go tworzyć Czy Kościół jest dla ciebie ważny? Czy czujesz się w nim jak w domu? Czy wciąż jest dla ciebie wspólnotą żywą? Kardynał Grzegorz Ryś w trzech obrazach ukazuje fascynującą wizję Kościoła, jakiego chciał Bóg. Pisze o zstępującym z nieba mieście ludzi wolnych i równych sobie, rodzinie tworzącej nowe więzy krwi oraz oblubienicy Baranka. W prosty, przystępny sposób wprowadza nas w te zachwycające przestrzenie, zachęcając, byśmy każdego dnia na nowo odkrywali,„jak Bóg pomyślał Kościół”, i starali się Jego pomysł wcielać w życie. Książka zbiera nauczanie kard. Rysia o Kościele wygłoszone do różnych grup, stając się ważnym zaproszeniem do troski o wspólnotę, którą tworzymy. Kościół nam mówi: „Jesteście potrzebni, nie ja was potrzebuję, tylko Jezus”, a my odsuwamy się z niechęcią, bo nam się Kościół nie podoba. To nie jest popularne, by się do niego przyznawać. Powszechną praktyką jest natomiast opisywanie wszystkich jego braków, ułomności, grzechów. Ta książka może stać się okazją, by się raz jeszcze Kościołowi przyjrzeć. Nie zamykając oczu na braki, zobaczyć w nim to, co widzi Bóg. Może dzięki temu uda nam się spojrzeć świeżym okiem na Kościół. Zachwycić się tą wizją. Zapragnąć jej. Ale też podjąć się jej realizacji. kard. Grzegorz Ryś Grzegorz Ryś(ur. 1964) – arcybiskup metropolita łódzki, w latach 2011–2017 biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej. Przewodniczący Rady do spraw Dialogu Religijnego i Komitetu do spraw Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii. Opublikował między innymi: W Kościele jest miejsce dla wszystkich; Skandal miłosierdzia; Skoro jest miłość. W lipcu 2023 roku papież Franciszek mianował abp. Rysia kardynałem.
Nie ma bliższych sobie religii i nie ma trudniejszej historii.Najnowsza książka abp. Grzegorza Rysia, historyka mediewisty, to niezwykła próba ukazania stosunku chrześcijan do Żydów w starożytności i wiekach średnich, zatem w okresie budowania tożsamości zarówno Kościoła, jak i judaizmu rabinicznego. Wspólne relacje wyznawców obu religii od początku naznaczone były napięciem, które z biegiem lat pogłębiało się i obejmowało kolejne dziedziny życia, by osiągnąć apogeum w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa. Wtedy to pojawiły się krucjaty, pogromy, wypędzenia i inkwizycja. Powstała rana, którą coraz trudniej było wyleczyć.Wyjątkowo odważna, poparta źródłami, analizą tekstów i wydarzeń, a jednocześnie przystępna opowieść o bolesnym pęknięciu we wspólnym dziedzictwie chrześcijan i wyznawców judaizmu. Ta książka to także zadane nam dziś pytanie o to, co z tym pęknięciem zrobimy.Bez odkrycia przeszłości trudno zrozumieć teraźniejszość i budować przyszłość.W naszym kraju jest to pionierska publikacja. Autor, zawodowy historyk mediewista, wnikliwie i krytycznie relacjonuje oraz tłumaczy na podstawie źródeł, w jaki sposób Kościół odnosił się do Żydów i judaizmu przez piętnaście wieków trudnej historii. Książka zawiera zwięzłe i rzetelne omówienia, mało znanych polskiemu czytelnikowi, dokumentów Kościoła. Niektóre z nich, choćby te dotyczące stanowiska papieży wobec tzw. mordu rytualnego, można uznać za przebłyski światła w pełnej mroku historii chrześcijańskiego antyjudaizmu.ks. prof. dr hab. Andrzej Perzyński (UKSW)
Żyjemy w kulturze rywalizacji, w której należy ścigać się o "palmę pierwszeństwa". Liczy się wyłącznie świętowanie zwycięstwa; pierwszeństwo w rankingu, najwyższy stopień podium. Bycie przywódcą, a nie zastępcą. Także wśród Chrześcijan, którzy przecież znają słowa Jezusa "ostatni będą pierwszymi". Drugi plan nadal umyka uwadze, mimo pontyfikatu papieża Franciszka, którego fascynacja takimi postaciami była inspiracją tej książki.Jest to zbiór rozmów na temat biblijnego drugiego planu - z abp. Grzegorzem Rysiem, metropolitą łódzkim, historykiem Kościoła i wielkim pasjonatem Biblii rozmawiała Małgorzata Bilska, dziennikarka i socjolog.
Książki abp. Grzegorza Rysia to Ewangelia głoszona z niezwykłą mocą i wiarą. Autor, jak mało kto, przekazuje Słowo, które nie jest przysłonięte efektowną retoryką, ale żywym doświadczeniem bliskości i miłości Boga. Pokazuje, że Biblia bardzo precyzyjnie oświetla rzeczywistość, w której się poruszamy.Te cztery najważniejsze tytuły polskiego duchownego pozwolą ci dostrzec, jak z pozoru niewielkie Słowo ma moc zmienić twoje życie. Sięgnij po nie, gdy zauważysz, że tempo spraw i obowiązków zasłania ci to, co naprawdę ważne.Grzegorz Ryś- arcybiskup metropolita łódzki, w latach 2011-2017 biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej. Znany z nieustannego głoszenia Ewangelii w każdym miejscu i czasie. Przewodniczący Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji KEP. Zaangażowany w dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii. Autor wielu bestsellerów.
- W jaki sposób papież reagował na rzezie urządzane przez krzyżowców?- Jaka była reakcja duchownych na wprowadzenie celibatu?- Czego dzisiejszy Kościół mógłby się nauczyć od średniowiecznego?Abp Grzegorz Ryś jest znany z tego, że nie zadowalają go łatwe diagnozy, ale potrafi sięgać głębiej. Jest mistrzem stawiania trafnych pytań i wydobywania ukrytych znaczeń z pozornie banalnych faktów. Pisze w sposób prosty, ale pozbawiony uproszczeń.Do historii Kościoła autor podchodzi z podwójną pasją, łącząc perspektywę wiary z fascynacjami naukowymi. Poznajemy jego spojrzenie na zjawiska, które ukształtowały dzisiejszy Kościół także te trudne i kontrowersyjne, a czasem niesłusznie zapomniane.Nowe, poszerzone wydanie klasycznego dzieła
Człowiek jest dzisiaj bardzo samotny, w szczególności Europejczyk. Stworzyliśmy taki świat, w którym każdy żyje sam. Ta samotność prowadzi nas do myślenia, że nikomu nie jesteśmy potrzebni – a to jest niesamowite kłamstwo. Jeśli weźmiemy Biblię do ręki, usłyszymy, że jesteśmy bardzo potrzebni, że jesteśmy chciani, że jesteśmy w sposób aktualny teraz stwarzani. Każdy z nas istnieje dlatego, że Bóg go chce w tej chwili.
Augustyn pisze w Wyznaniach, że kiedy zaczął czytać Biblię, zaraz ją odłożył – stwierdził, że jest za prymitywna. On się naczytał pięknej literatury greckiej i Biblia była dla niego zbyt „prostacka” – żaden styl. Potem mówił o sobie w ten sposób: „Moja pycha tak mi nadęła policzki, że przestałem widzieć”. Trzeba się nauczyć języka Biblii. To wymaga pokory. Będąc ludźmi XXI wieku, potrzebujemy odpowiedniej pokory, by czytać Biblię, ale fundamentalne pytania, jakie zadajemy dzisiaj, nie różnią się zasadniczo od tych, które mieli ludzie w czasach Augustyna: „Kim jestem, skąd jestem, dlaczego urodziłem się tutaj i teraz, dlaczego kocham, dlaczego cierpię, dlaczego umrę?”. Ostateczną odpowiedzią nie jest tekst, nawet najpiękniejszy tekst, ale Osoba – Słowo Wcielone… Wypełnieniem Biblii staje się osoba Jezusa Chrystusa.
Twarzą Boga jest miłość. Każdy inny Jego portret jest karykaturąJak doświadczyć bliskości w czasach izolacji?Jak budować jedność w czasach podziałów?Skąd czerpać nadzieję w czasie pełnym lęku i niepokoju?Abp Grzegorz Ryś przekonuje, że wspólnota nie tylko jest nam potrzebna jak tlen, ale też wciąż jest możliwa. Tego, co rozdarte, nie posklejamy dyskusjami ani narzuconymi z góry nakazami. Liczą się proste gesty: zrobienie zakupów sąsiadowi, telefon do kogoś samotnego, wyciągnięcie ręki do zgody, modlitwa. Obecność, troska, szacunek, solidarność - te podstawowe ludzkie wartości są równocześnie najgłębiej chrześcijańskie.Nasza wiara mówi nam przede wszystkim o tym, że Pan nie zostawia nas samych w momentach doświadczenia, choroby czy cierpienia. Przeciwnie, Jego obecność i miłość zawsze skierowana jest ,,bardziej"" do tych, którzy są słabsi i uciśnieni.Teksty zebrane w książce stanowią wybór wypowiedzi metropolity łódzkiego z 2020 roku.
Ziemia Święta nazywana jest Piątą Ewangelią. Pielgrzymowanie i odkrywanie ojczyzny Jezusa przemawia do nas, uzupełniając obrazy biblijne, dając wyobrażenie o realiach, w których żył Chrystus.
Proponujemy, by w podróż po Ziemi Świętej wybrać się z charyzmatycznym i obdarzonym niezwykłym talentem oratorskim abp. Grzegorzem Rysiem.
Książka jest zapisem pielgrzymki, jaką Ksiądz Arcybiskup odbył, podążając śladami Zbawiciela. We wszystkich tych miejscach, które znamy ze scen ewangelicznych, jako przewodnik snuje refleksje, wygłasza homilie, powołuje się na Pismo Święte i opatruje je swym komentarzem. Przy okazji podaje mnóstwo ciekawostek, odkrywa fascynujące nieznane fakty oraz tajemnice ojczyzny Jezusa. Ale przede wszystkim przybliża prawdy wiary i daje świadectwo obecności Boga.
Dajmy się poprowadzić Słowu i wsłuchajmy się w przepiękną narrację abp. Rysia, która będzie niezapomnianym komentarzem do Pisma Świętego.
Jezus chce wziąć grzech każdego z nas, zanieść na drzewo i przybić do krzyża. Wtedy nasz grzech umrze z Nim na krzyżu i to jest Ewangelia. Możemy dać się przyprowadzić do Jezusa z naszym grzechem i Mu go oddać. Ale też możemy uciec. I wtedy Ewangelia się nie wydarzy.
fragment książki
Czas zbawienia to niecodzienna opowieść o nawróceniu. Abp Ryś zachęca w niej do czytania Ewangelii nie tylko jako przekazu o Jezusie, który przyszedł w określonym historycznym czasie i dokonał rzeczy, które po dziś dzień nas fascynują i pociągają, ale jako opowieści o nas samych, w której Jezus właśnie teraz, dokonuje tych samych dzieł wobec nas. Pomaga też czytelnikom wsłuchać się w Słowo Boże – tłumaczy je, odczytuje w kontekście codzienności, wydobywa bogactwo ukryte w konkretnych sformułowaniach, wyrażeniach, terminach.
Autor zachęca do studiowania całej Biblii jako zapisanej obietnicy Boga. Obietnicy danej nam nie na tydzień, nie na rok, ale na całe życie. Śledząc w niej historię zbawienia, dowiadujemy się, jak Bóg prowadził każdego kto za nim podążył i Mu zaufał. Również dzisiaj w czasach kryzysu gdy stajemy się bezradni i bezsilni, Słowo Boże nie tylko wszystko nam objaśnia, ale i prowadzi.
Cytując słowa zamordowanego przy ołtarzu w czasie Mszy św. bpa Óscara Romero, przypomina nam, czym tak naprawdę jest chrześcijaństwo: „Chrześcijaństwo nie jest zbiorem prawd, w które trzeba uwierzyć, nie jest zbiorem praw, których należy przestrzegać, nie jest zbiorem zakazów. To byłoby odrażające. Chrześcijaństwo to Osoba, która mnie tak bardzo umiłowała, że domaga się mojej miłości. Chrześcijaństwo to Chrystus”.
Więc „nie marnujmy czasu łaski” i wybierajmy Miłość. Bo tam gdzie jest Miłość nie ma miejsca dla nienawiści. Jezus umarł za mnie, z miłości do mnie. Cóż więcej jest mi potrzebne?
Czy Kościół w Polsce utracił swoją wiarygodność?
Co robić wobec rosnącej agresji w życiu publicznym?
Jak zachować wiarę w czasach zgorszenia?
Czy miłość jest możliwa, czy jest tylko pięknym marzeniem?
Odpowiedzi abpa Rysia wymykają się schematom. Tym, co je łączy, jest zachęta, aby wracać do rzeczy pozornie prostych. Osobiste spotkanie z kimś „z drugiej strony barykady”, wypowiedzenie słowa „przepraszam”, zainteresowanie się, kto w twoim bloku spędza święta samotnie, w każdej sytuacji sięgnięcie do słowa Bożego – może skutecznie zmienić twoje życie.
Teksty zebrane w książce stanowią wybór nauczania metropolity łódzkiego z lat 2017–2019.
Bóg dzisiaj do nas mówi: wierzę w was. Wierzę w przyszłość świata, którą wy tworzycie. Nie aniołom Bóg powierzył przyszły świat, ale wam (…). Macie w sobie taką wiarę, jaką Bóg ma co do was? Wygląda na to, że dzisiaj w Polsce nikt tej wiary nie ma! Słucham odpowiedzi na pytanie: czy coś się w Polsce zmieni? Odpowiedzi padają dwie: nic się nie zmieni, albo zmieni się na trzy dni! Słuchamy Jezusa, otwieramy się na Jego słowa i jednocześnie uważamy, że nic nie ma prawa się zmienić?
Powyższy opis pochodzi od wydawcy.
Słowo rozpala wiarę, z wiary rodzi się nadzieja Teksty abp Grzegorza Rysia to Ewangelia głoszona z niezwykłą mocą i wiarą. Autor, jak mało kto przekazuje Słowo, które nie jest przysłonięte efektowną retoryką, ale żywym doświadczeniem bliskości i miłości Boga. Abp Grzegorz Ryś – arcybiskup metropolita łódzki nominat, w latach 2011-2017 biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej. Znany z nieustannego głoszenia Ewangelii w każdym miejscu i czasie. Przewodniczący Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji KEP. Zaangażowany w dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii. Autor wielu bestsellerów.
Pogłębione i wyczulone na niuanse odczytanie biblijnej opowieści o Rut Moabitce jako objawienia niezwykłej prawdy o Bogu. Bogu, który jest gotowy zawiesić prawa religijne, które sam ustanowił. Bogu, który jest obrońcą grzeszników. Bogu, który jest naszym krewnym.
„Bóg jest naszym obrońcą, ponieważ poczuwa się do pokrewieństwa z nami. Robi to z potrzeby serca: „mówiłeś z serca do serca twojej służebnicy”. Nie dlatego nas broni, że ma w tym interes; nie dlatego nas pomści, że na tym zyska; On jest poruszony więzami pokrewieństwa z nami. Musi wziąć nas w obronę, bo jest naszym krewnym. To już nie jest Bóg prawa. To już nie jest tylko Bóg przykazań, Bóg przymierza, ale nasz najbliższy krewny, który o nas zadba, który nas pomści, obroni, wyzwoli”.
(fragment książki)
Duch Święty działa tak, jak chce. Cechą Ducha Świętego jest absolutna wolność, oczywiście wolność w miłości. kard. Grzegorz Ryś Duch Święty – kim jest najbardziej tajemnicza Osoba Trójcy Świętej? Czy faktycznie jest równy Ojcu i Synowi? Jak działa? Czym są dary Ducha Świętego? Dlaczego tak mało o Nim wiemy? Duch Święty to niezaprzeczalnie najbardziej tajemnicza Osoba Trójcy Świętej. Jest niewidoczny jak wiatr, a jednak działa. W Starym Testamencie bywa przedstawiany jako potężna moc, którą posługuje się Bóg, a dzisiaj najczęściej kojarzymy Go z obrazem gołębicy, płomienia czy silnego podmuchu. Jego nieoczywista moc, o której mówią te wizerunki, może zdziałać cuda. Wystarczy poznać Go i dać się Mu poprowadzić. Dopiero w Nowym Testamencie ukazuje nam się nie jako jakaś siła, wiatr, tchnienie czy moc, ale Osoba Boża. Kardynał Grzegorz Ryś w swoich tekstach odkrywa przed nami tajemnice Ducha Świętego. Daje nam wskazówki, jak wykorzystać w życiu Jego dary.
Nowe wydanie wyjątkowych rekolekcjiChrystus nas pociąga nie dlatego, że został ukrzyżowany, tylko dlatego, że wchodząc w krzyż, przeszedł przez niego z miłością. Tylko to jest ważne.Modlitwa, post, jałmużna trzy filary chrześcijaństwa to nie tylko pobożne praktyki, to szansa na spotkanie z żywym Bogiem. Abp Grzegorz Ryś odsłania ich rewolucyjną, uzdrawiającą siłę.
Wypełnić Ewangelię dokładnie co do litery to jest pomysł na życie. Nie szukać niczego innego, tylko czerpać z tego, co jest napisane.Arcybiskup Grzegorz Ryś zabiera nas w podróż śladami jednego z najważniejszych ludzi w historii Kościoła św. Franciszka. Przybliża życiorys świętego i odkrywa przed nami jego duchowość. Prowokuje nas także do wyłamania się z porządku, jaki proponuje współczesny świat i zaufania Bogu oraz Kościołowi.Te teksty pokazują, o co tak naprawdę chodzi w chrześcijaństwie.Nic nie dzieje się w życiu ot tak. Słowo musi w człowieku popracować. Człowiek musi mieć do siebie odrobinę cierpliwości, bo inaczej będzie się sobą gorszył, że przeżył coś, co powinno go zmienić, a nic się nie zmienia. Daj sobie czas słowo musi w tobie dojrzeć. Po jakimś czasie konsekwentnie to, co było na zewnątrz, zaczynasz brać jako swoje ubranie, jako coś, co o tobie mówi.
To, co uważasz za absolutnie niemożliwe, może się stać rzeczywistością. Zrozumieć to to znaczy zrozumieć, o co chodzi w wierze. Słowo słyszane od Boga stawia nas przed rzeczywistością, która nam się wydaje niemożliwa. Ale ona jest możliwa, bo jest nam obiecana. Nie wymagana. Obiecana. Może ci się stać. () Człowiek podejmuje decyzję i dzieje się coś niesamowitego. Ale jak nie powiesz Bogu: chcę, nie wydarzy się.(fragment książki)Abp Grzegorz Ryś mówi, że Różaniec to modlitwa rosnącego w nas słowa Bożego. Medytując nad wydarzeniami opisanymi w Biblii, pozwalamy temu słowu w nas się zadomowić.Rozważania abpa Rysia zawsze mocno zakorzenione w Biblii, a zarazem oparte na osobistym doświadczeniu to nie tylko nieoceniona pomoc w modlitwie; to także przewodnik w codziennym życiu wiarą.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
