Cywilizacja europejska. Różnorodność i podziały

Dziesięć lat temu ukazał się pierwszy tom Cywilizacji europejskiej, rok później – drugie, rozszerzone wydanie pierwszego. Tom drugi ukazał się dopiero w 2010 r. U źródeł projektu były potrzeby dydaktyczne i względy poznawcze. O tym, że udało się zachować harmonię obu motywów świadczy lista autorów i dobór tematów. Opinia ta w kolejnych latach znalazła potwierdzenie w oczach dydaktyków, skoro dzieło figuruje wśród lektur obowiązkowych i zalecanych kilkunastu uczelni polskich i co najmniej trzech środkowoeuropejskich. Jej walory poznawcze potwierdzają opinie uczonych, którzy po jeden z dwóch tomów sięgnęli. Tom trzeci zawiera rozwinięcie wątków wcześniej podjętych lub tylko ledwie zasygnalizowanych, a zarazem wprowadza nowe tematy i ujęcia. W tomie pierwszym chodziło o dostrzeżenie ciągłości i podobieństw, źródeł i inspiracji w dziejach kontynentu, w drugim – o wzbogacenie i strukturalizację problemową. Tom obecnie oddawany do rąk Czytelników nawiązuje bezpośrednio do różnic i podziałów, które należy dostrzegać i uwzględniać w badaniach i dydaktyce uniwersyteckiej, ku refleksji – poznawczej, humanistycznej, obywatelskiej. Dobrym przykładem może być problem globalizacji. Nie wątpię, że tendencje globalizacyjne – w znacznej mierze nieuchronne – zasługują na stałą, baczną uwagę, aby nie prowadziły na manowce jałowej homogenizacji. (prof. dr hab. Maciej Koźmiński)